Η αληθινή τροφή της ανθρώπινης ζωής (Γκιάφη Ι.)

(Μια μικρή συμβολή στην πολυσυζητημένη "Θεία Ευχαριστία")

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

  Το αίσθημα που προκαλείται στον άνθρωπο από την έλλειψη τροφής, ονομάζεται πείνα. Αναμφισβήτητα ο καθένας μας στην καθημερινότητά του έχει νοιώσει το αίσθημα αυτό, όταν για κάποιο λόγο στερείται το φαγητό του. Εξάλλου όλος ο βιοποριστικός αγώνας του ανθρώπου προσβλέπει στην άμεση ικανοποίηση της πείνας. Ο οποιοσδήποτε πασχίζει διαρκώς να εξεύρει τρόπους ή μέσα για την κάλυψή της. Είτε κάποιος εργάζεται και διαμέσου των εσόδων του αποσκοπεί στην αγορά των τροφίμων, είτε ο άλλος καλλιεργεί τη γη και γεύεται τους καρπούς των κόπων του. Και οι δύο στοχεύουν στην αυτοσυντήρησή τους. Επομένως η εκμηδένιση του αισθήματος της πείνας αποτελεί ένα πάγιο αίτημα όχι μόνο του ατόμου, αλλά και της κοινωνικής ολότητας.

 Και εδώ ίσως προτάξουμε το ερώτημα: Τι σχέση έχει το αίσθημα της πείνας με την σημερινή Θεομητορική εορτή; Μα πως αλήθεια συνδέεται η πείνα με το ευλογημένο πρόσωπο της Θεοτόκου; Βεβαίως και υπάρχει διασύνδεση, όταν μεταξύ των άλλων στο ναό που εισήλθε τριών ετών, είχε να αντιμετωπίσει και το αίσθημα της αυτοσυντήρησής της. Πως ικανοποιούσε την πείνα της όλα αυτά τα χρόνια μέσα στα Άγια των Αγίων, τη στιγμή που στερούνταν τη γονική προστασία και θαλπωρή; Ήταν δυνατόν μια μικρή κοπελίτσα να αυτοσυντηρείται, όταν εξαρτιόταν από τους γονείς της;

 Εορτάζοντας τα ιερά "Εισόδια της Θεοτόκου στον οίκο του Θεού", ζωντανεύουν μπροστά μας ξανά όλα εκείνα τα πρόσωπα που συνυπούργησαν στην "προκήρυξη" της ανθρώπινης σωτηρίας. Πρώτοι παρελαύνουν οι δίκαιοι γονείς της, Ιωακείμ και Άννα, οι οποίοι προθυμοποιούνται και αφιερώνουν την μονάκριβη κόρη τους Μαριάμ στο ναό του Υψίστου. Πιστεύουν ακράδαντα ότι η Παρθένος Μαρία είναι ένα δώρο του Θεού προς αυτούς και η θέση του δώρου αυτού βρίσκεται μέσα στον πανίερο ναό. Δεύτερες παρουσιάζονται οι "παρθένες κόρες" των Εβραίων που μετά λαμπάδων ακολουθούν την Παναγία μας στον οίκο του Κυρίου. Δεν πρόκειται παρά για λευκοφορεμένες κοπέλες που συνοδεύουν την "τριετίζουσα" Μαρία στην "κατοικία του Θεού." Και τρίτος εμφανίζεται ο αρχιερέας Ζαχαρίας, ο οποίος σύμφωνα με το "Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου", παραλαμβάνει την Θεοτόκο Μαρία και την οδηγεί στο πιο ιερό μέρος του ναού, στα Άγια των Αγίων. Την τοποθετεί στο τρίτο σκαλί του θυσιαστηρίου γιατί "ἐν ἀδύτοις Θεοῦ, προετοιμασθῆναι εἰς κατοικίαν Λόγου". Δεν υπάρχει ιερότερος χώρος και συνάμα προσφορότερος τόπος για την προετοιμασία της για το μυστήριο της Σαρκώσεως του Θεού Λόγου.

 Πράγματι δώδεκα ολόκληρα χρόνια παραμένει στα Άγια των Αγίων και συγκεκριμένα μέχρι τον "θείο Ευαγγελισμό" της. Όμως πως διατρέφονταν όλα αυτά τα χρόνια; Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση άγγελος Κυρίου κατέβαινε εξ ουρανού και της χορηγούσε την τροφή. Γράφει χαρακτηριστικά ο ιερός υμνογράφος: "Τότε και Γαβριήλ απεστάλη προς σε την πανάμωμον, τροφήν κομίζων σοι." Ο αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίζεται να πρωτοστατεί στον επισιτισμό της Θεοτόκου. Εξάλλου δεν είναι η πρώτη φορά που ο αρχάγγελος Γαβριήλ συμβάλει στην έκβαση του σχεδίου της Θείας Οικονομίας, αφού κι σε άλλα σημεία αυτού μαρτυρείται η ευεργετική παρουσία του. Όσον αφορά το είδος της τροφής, οι ιεροί ερμηνευτές σημειώνουν πως δεν τρέφονταν με υλική, αλλά με ουράνια τροφή. Ευρισκόμενη σε συνεχή θεωρία με τον Θεό, είχε ως συνέπεια την αναστολή των σωματικών της ενεργειών . Η καθημερινή της τροφή στέλνονταν από τον ουρανό. Γι' αυτό και ο άγιος Γερμανός Κων/πολεως γράφει ότι η Μαριάμ τρέφονταν με "αμβροσία" και "νέκταρ", τροφές που παραπέμπουν στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Χρησιμοποιώντας τους όρους αυτούς θέλει να υπερτονίσει την ποιότητα της τροφής και την ιερότητα του προσώπου για το οποίο προορίζονταν. Άρα δικαίως ο ιερός υμνογράφος θα την χαρακτηρίσει ως "την άνωθεν τροφήν, την απόρρητον."

 Η Κυρία Θεοτόκος στα Άγια των Αγίων αφενός καλλιεργούσε την ψυχή της μέσα από την καθημερινή μελέτη των Ιερών Γραφών και την αδιάλειπτη προσευχή της, αφετέρου συντηρούσε το σώμα της με την "απόρρητον τροφή". Αυτή λοιπόν η επουράνια τροφή όχι μόνο την ενίσχυε σωματικά, αλλά και αναζωπύρωνε τη Χάρη του Θεού στην ύπαρξή της. Αυτή την "άνωθεν" τροφή γεύονταν και οι αναρίθμητοι άγιοι της Εκκλησίας, όταν μετείχαν των άκτιστων ενεργειών του Τρισυπόστατου Θεού. Κατ' αντιστοιχία την ουράνια αυτή τροφή δύνανται να απολαύσουν και οι χριστιανοί, κάθε φορά που προσέρχονται στο "Ποτήριο της Ζωής". Μεταλαμβάνοντας κάποιος το πανάχραντο Σώμα και το πανάγιο Αίμα του Σωτήρος Χριστού, καθίσταται κοινωνός της "απόρρητης τροφής", την οποία πρώτοι γεύθηκαν η Κυρία Θεοτόκος και οι Άγιοι της Εκκλησίας μας.

 Βασική προϋπόθεση όμως μετοχής του χριστιανού στο "μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας" είναι η κατάλληλη προετοιμασία του. Έχοντας προηγηθεί μια ειλικρινέστατη εξομολόγηση ενώπιον του πνευματικού του πατέρα, καθώς και η έμπρακτη μετάνοιά του, τότε κοινωνώντας "των Αχράντων και Φρικτών του Χριστού μυστηρίων" μπορεί να αισθανθεί την πνευματική πλήρωση και την κατά Θεόν ολοκλήρωσή του. Έχοντας πετύχει την κάθαρσή του από "παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος", έχει την δυνατότητα να ζωοποιείται και κυρίως να προγεύεται την Βασιλεία του Θεού. Και σε αυτό το σημείο ίσως οφείλουμε να φέρουμε στη σκέψη μας τα λόγια του λειτουργού κατά την θεία λατρεία: "Μεταλαμβάνει ο δούλος του Θεού.... εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον". Η Εκκλησία τελώντας εν συνόλω την Θεία Ευχαριστία, ενδιαφέρεται τόσο για το πρόσκαιρο παρόν, όσο και για το αιώνιο μέλλον.

 Και δυστυχώς σήμερα ακούγονται φωνές που εναντιώνονται σε αυτό το "θείο δώρο", την "θεία κοινωνία". Υβρίζουν λυσσαλέα και καταφέρονται με αδικία έναντι της "θείας μετάληψης", όταν την εξισώνουν με οτιδήποτε γήινο και μάταιο. Αλήθεια είναι ποτέ δυνατόν κάτι το ανθρώπινο, να υπερβεί το θεϊκό; Είναι ποτέ εφικτό το γήινο να υπερκαλύψει το επουράνιο; Μπορεί άραγε ένας ιός, όσο θανατηφόρος κι αν είναι, να εξοντώσει τον Θεάνθρωπο Χριστό; Μπορεί η θνητότητα να αναμετρηθεί με την αθανασία; Και την απάντηση μας την δίνει ο άγιος Κυπριανός επίσκοπος Καρχηδόνος, όταν μεταξύ των άλλων αναφέρει: "Η Θεία Κοινωνία είναι δύναμις ζωής και εφόδιο αιωνιότητας! Γι' αυτό οι χριστιανοί που μπαίνουν στη μάχη της ζωής, να μην αφήνονται γυμνοί και άοπλοι, αλλά ας σκεπάζονται με τη σκέπη του Σώματος και του Αίματος του Χριστού." Επομένως είναι ανυπολόγιστη η δύναμη που λαμβάνουμε από την μετοχή μας στην Θεία Κοινωνία.

 Είθε λοιπόν συνειδητοποιώντας την υπεραξία του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όχι μόνο να πυκνωθεί η "μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης" προσέλευσή μας, αλλά και να δίδουμε την αληθινή μαρτυρία μας για τα κοσμοσωτήρια αποτελέσματά της. Γένοιτο!

Ένα όνομα με έντονο συμβολισμό (Κυριακή Ε’ Λουκά) (Γκιάφη Ι.)

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

        Αιώνες πριν έρχεται ο αρχαίος κυνικός φιλόσοφος Αντισθένης και διατυπώνει μια αλήθεια: «ἀρχὴ παιδεύσεως ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις». Η γνώση για τον άνθρωπο ξεκινά από τη στιγμή που ανακαλύπτει τη σημασία των λέξεων. Πραγματικά οι λέξεις είναι φορτωμένες με «ιστορία και πολιτισμό». Πίσω απ’ αυτές κρύβονται ιδεολογίες και συνειδήσεις. Μαρτυρούν τον χρόνο, αλλά και εκπροσωπούν έναν χώρο. Λίαν εύστοχα ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Κωστής Παλαμάς θα γράψει: «Ακόμη κι αν ξεχνούν οι άνθρωποι, πάντα θυμούνται εκείνες!» Και μόνο να σκεφτεί κανείς πόσες χιλιάδες ελληνικές λέξεις έχει δανειστεί η αγγλική γλώσσα, αρκεί για να ειδωθεί το πλούσιο εννοιολογικό τους περιεχόμενο. Επομένως κατανοείται η σπουδαιότητά τους, όταν εμείς δεν οφείλουμε μόνο να τις προφέρουμε με το στόμα, αλλά και να γνωρίζουμε το «βάθος» τους.

Και εδώ ίσως μας γεννάται ένα ερώτημα: Αλήθεια τι σχέση μπορεί να υπάρχει μεταξύ της ονοματολογίας και του σημερινού ευαγγελικού αναγνώσματος; Μίλησε πουθενά ο Θεάνθρωπος Κύριος για τις λέξεις; Και βεβαίως, όχι! Μπορεί όντως να μην αναφέρθηκε, όμως εξετάζοντας ενδελεχώς ένα όνομα της περικοπής, βρίσκουμε άρρηκτη σχέση. Καταρχάς ζωντανεύουν ενώπιον μας δυο διαφορετικοί ως προς την οικονομική τους κατάσταση άνθρωποι. Από τη μία πλευρά ένας πλούσιος άνδρας, ο οποίος ζει μέσα στις ανέσεις και στην πολυτέλεια. Το μόνο του ενδιαφέρον είναι η καθημερινή καλοπέραση. Από την άλλη πλευρά περιγράφεται ένας πάμφτωχος άνθρωπος, ο οποίος βιώνει ένα ατέλειωτο δράμα.

Πρόκειται για έναν ρακένδυτο, πληγωμένο και τρομερά πεινασμένο που προσπαθεί να χορτάσει από τα ψίχουλα της τράπεζας του πλούσιου. Εύκολα λοιπόν αντιλαμβάνεται κάποιος πως παριστάνονται δυο εκ διαμέτρου αντίθετοι άνθρωποι.

Ο μεν πλούσιος δεν κατονομάζεται και ο Χριστός διατηρεί την ανωνυμία του. Και σε αυτό το σημείο θα ρωτήσει ο Ιερός Χρυσόστομος: Ποιό είναι το όνομα του πλούσιου; Είναι ανώνυμος! Και τούτο διότι δεν προσφέρει κάτι το θεάρεστο, ώστε να μνημονεύεται το όνομά του. Όλα τα υλικά του αγαθά τα κρατάει αποκλειστικά και μόνο για τον εαυτό του, χωρίς να σκέπτεται τον πτωχό της πόρτας του.

Μάλιστα ο άγιος Ιωάννης θα τον χαρακτηρίσει σαν το δέντρο της βελανιδιάς, που ενώ έχει μεγάλο ύψος και φέρει πολλούς καρπούς, με αυτούς τρέφονται μόνο τα ζώα. Δυστυχώς η προσκόλλησή του στην ύλη, αντί να του χαρίζει την πραγματική ευτυχία, του ζημιώνει την ύπαρξή του. Προτιμάει την θαλπωρή του σώματός του και παραμελεί εντελώς την φροντίδα της ψυχής του. Γι’ αυτό ο άγιος Θεοφύλακτος θα σημειώσει χαρακτηριστικά: Δεν αξιώνεται από τον Υιό και Λόγο του Θεού καν να ονομάζεται! «Ο δε πτωχός ονομάζεται «Λάζαρος», κάτι για το οποίο ο Χριστός μας πληροφορεί από την αρχή της παραβολής. Αναζητώντας τη σημασία του ονόματός του, θα συναντήσουμε στο εβραϊκό βιβλίο «Ταλμούδ» να σημαίνει: «Ο Θεός είναι βοηθός μου!». Όλη η ζωή του πτωχού Λαζάρου είναι μια τρανταχτή απόδειξη του ονόματός του. Παρά τις δυσκολίες και τις συμφορές του, ποτέ του δεν εγκατέλειψε τον Δημιουργό. Παρά τις αρρώστιες του και την πείνα του, ποτέ δεν έχασε την ελπίδα του προς τον πολυεύσπλαχνο Θεό. Ως εκ τούτου επιβραβεύεται, αφού καταξιώνεται μετά θάνατον να απολαμβάνει την παραδείσια τρυφή. Ό,τι στερήθηκε εν ζωή, τώρα το γεύεται στην αιωνιότητα.

Αντιθέτως ο «ανώνυμος» πλούσιος στην «πέρα του τάφου» ζωή στερείται τα αγαθά και κατατάσσεται στον Άδη. Εκεί υποφέρει και διαρκώς βασανίζεται. Και δοκιμάζεται όχι για την πλούσια κατάστασή του, τα πολυτελή ενδύματά του και τα ακριβά φαγητά του. Καταδικάζεται στην κόλαση διότι το μόνο που τον ενδιέφερε, ήταν η φροντίδα του εαυτού του. Περιφρονούσε τον διπλανό του. Απαξίωνε εντελώς τον πτωχό Λάζαρο και τώρα τον απαξιώνει ο Θεός στέλνοντάς τον στον τόπο της Βασάνου. Παρότι ζητά από τον Αβραάμ λίγο νερό, εντούτοις ο δίκαιος πατριάρχης κωφεύει σε αυτή του την παράκληση. Θα συμπληρώσει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Μπορεί ο πλούσιος να κατείχε χρήματα και να ήταν ντυμένος με πορφυρά ρούχα στην παρούσα ζωή, στην «άλλη» ζωή ούτε μιας σταγόνας νερού δεν ήταν άξιος.

Αν και τα μηνύματα που αρδεύονται από την σημερινή παραβολή είναι πάμπολλα, εμείς ας σταθούμε στην υπομονετική στάση του Λαζάρου και κατ’ επέκταση στην αγόγγυστη προσήλωσή του στο Θεό. Όσοι ελπίζουν στο Άγιο Όνομά Του, ο Θεός ακόμη και στις ανυπέρβλητες δυσκολίες δεν τους αφήνει ανυπεράσπιστους. Μπορεί φαινομενικά να μην έχουμε φθάσει στη «θεωρία» του Θεού, όμως γίνεται αντιληπτός μέσα από την διαρκή παρουσία Του στη ζωή μας. Τον καταλαβαίνουμε μέσα από τις πολλές και καθημερινές δωρεές Του. Μόνο κάποιος τυφλωμένος από τα πάθη του και εγκλωβισμένος στις αδυναμίες του, δεν επιθυμεί την κοινωνία του μετά του Θεού. Η πνευματική ζωή δεν είναι παρά ένας διαρκής αγώνας της εν Χριστώ οικείωσης, στο να προσεγγίσουμε όλο και περισσότερο τον Πλάστη μας. Ο πλούσιος της περικοπής τον απομάκρυνε με την υλιστική πορεία του, ενώ ο πτωχός Λάζαρος τον είλκυσε με τις δοκιμασίες και τις θλίψεις του. Στήριγμά του και βακτηρία ο πανοικτίρμων Κύριος!

Το ίδιο συμβαίνει και με τους σήμερα εορταζόμενους αγίους. Προβάλλοντας η Αγία μας Εκκλησία τους αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό, τους εξ Ασίας, μας υπενθυμίζει ότι η «εξ ύψους βοήθεια» φανερώνεται στον κόσμο και μέσα από τη ζωή και τα έργα των αγίων μας. Πόσους θεράπευσαν όχι μόνο με τα τότε ιατρικά μέσα, αλλά κυρίως με τη δυνατή προσευχή τους; Πόσους κατάφεραν να γιατρέψουν χρησιμοποιώντας ως φάρμακο μόνο το ζωοποιό όνομα του Χριστού; Αδιάλειπτο μέλημά τους η ανακούφιση του πάσχοντος αδελφού και η θεραπεία της κάθε αρρώστιας. Το αξιομνημόνευτο δε είναι ότι αυτή η θαυματουργική δύναμή τους» συνεχίστηκε και μετά θάνατον διαμέσου των χαριτόβρυτων λειψάνων τους. Έτσι σπεύδουμε ακόμη και σήμερα να τους παρακαλέσουμε να επισκέπτονται και τις δικές μας ασθένειες, δωρίζοντάς μας την ποθητή ψυχοσωματική ίαση.

Ζώντας σε χαλεπούς καιρούς, όπου προτάσσονται τα κοσμικά θέλγητρα και παραχαράσσονται οι πνευματικές αξίες, έχουμε χρέος να συνταχθούμε με τον Σωτήρα Χριστό. Εξάλλου μην λησμονούμε πως ο Θεός είναι διαρκώς δίπλα μας και θέλει τη σωτηρία μας. Εάν φέρουμε στη σκέψη μας το όνομα του Κυρίου μας, θα μας διαλύσει κάθε προβληματισμό ή αμφιβολία μας. «Εμμανουήλ», το οποίο σημαίνει ο Θεός μαζί μας! Ο Χριστός φθάνει στη γη για να μας συντροφεύσει όλες τις ημέρες της ζωής μας. Το αν με τις ανίερες και βέβηλες πράξεις μας απομακρύνουμε τη Χάρη του Θεού από πάνω μας, φταίχτες είμαστε εμείς. Ας το βάλλουμε λοιπόν στην καρδιά μας: «ο Χριστός διαρκώς είναι εν μέσω ημών!» Γένοιτο!

Ένα άλλου είδους πολίτευμα... (Γκιάφη Ι.)

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

    Ο αρχαίος φιλόσοφος Αριστοτέλης θέλοντας να ορίσει το "πολίτευμα", γράφει τα εξής: "Πολίτευμα ἐστί τὸ κύριον τῶν πόλεων". "Πολίτευμα είναι εκείνο που ασκεί στην πόλη την κυριαρχία.". Πράγματι ως πολίτευμα προσδιορίζεται "το σύστημα της διακυβέρνησης ενός κράτους, καθώς και το σύνολο των νόμων που διέπουν την λειτουργία του." Η μακραίωνη ιστορία της ανθρωπότητας μας διδάσκει πως διάφορα είδη πολιτευμάτων κυριάρχησαν στο παγκόσμιο προσκήνιο. Άλλοτε εμφανίστηκε η μοναρχία- η ηγεσία ενός λαού συγκεντρωμένη στα χέρια του ενός. Άλλοτε παρουσιάστηκε η ολιγαρχία ή αριστοκρατία- η εξουσία των "λίγων". Και άλλοτε εγκαθιδρύθηκε η δημοκρατία στην οποία κυρίαρχος είναι ο λαός. Αναντίρρητα μέχρι σήμερα διαγράφεται ιστορικά μια "πολιτειακή εξέλιξη", όταν από τον βασιλιά μεταβατικά και με διάφορες πολιτικές διακυμάνσεις, περάσαμε στην λαϊκή κυριαρχία.

    Φυσιολογικά όμως θα μας δημιουργηθεί ένας προβληματισμός: "Τι σχέση υφίσταται μεταξύ του πολιτεύματος και της εκκλησιαστικής κοινότητας;" Μα, θα σπεύσει κάνεις να υποστηρίξει πως το πολίτευμα σχετίζεται κατ' αποκλειστικότητα με την ορθή και έννομη λειτουργία ενός κράτους. Αντιθέτως και η Αγία μας Εκκλησία διαθέτει το δικό της πολίτευμα. Αλήθεια έχουμε ποτέ αναρωτηθεί τι παρακαλούμε τον πολυεύσπλαχνο Θεό κάθε φορά που ψάλλουμε το απολυτίκιο του Σταυρού; Τον ικετεύουμε όπως διαφυλάσσει το δικό Του πολίτευμα δια του Σταυρού ("καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ σταυροῦ σου πολίτευμα"). Ο μικρός και δη ευκολομνημόνευτος αυτός ύμνος μας αποκαλύπτει το πολίτευμα της Εκκλησίας μας. "Το σταυρικό πολίτευμα!'' Τα πάντα μέσα στην εκκλησιαστική ζωή στηρίζονται στον Σταυρό. Παντού στον λειτουργικό βίο κυριαρχεί ο Τίμιος Σταυρός. Αλλά και στην πνευματική πορεία εκάστου χριστιανού υπάρχει ο Σταυρός, τόσο ως σύμβολο της ενσωμάτωσής του στο σώμα του Χριστού, όσο και ως βίωμα στον αγώνα του από το κατ' εικόνα στο καθ' ομοίωση. Δικαιολογημένα λοιπόν ο Σταυρός του Κυρίου είναι το λάβαρο της Εκκλησίας μας, αλλά και ο τρόπος που πολιτεύεται μέσα στον κόσμο.

    Ήδη από την Παλαιά Διαθήκη προτυπώθηκε και βιώθηκε μυστικώς από όλους τους προπάτορες και προφήτες του Θεού. Μήπως, χτυπώντας με το ραβδί του την Ερυθρά θάλασσα και χαράσσοντας το σημείο του Σταυρού, δεν κατόρθωσε ο θεόπτης Μωυσής να περάσει το λαό του από την χώρα του Φαραώ στην γη της επαγγελίας; Μήπως, ο Μωυσής προσευχόμενος και σχηματίζοντας με το σώμα του το σημείο του Σταυρού, δεν πέτυχε οι Ισραηλίτες να κατατροπώσουν τους Αμαληκίτες στον δρόμο τους προς την γη της επαγγελίας; Μήπως, και πάλι σχηματίζοντας το σημείο του Σταυρού, δεν κινήθηκαν οι δώδεκα φυλές του Ισραήλ στην έρημο; Επομένως, η Παλαιά Διαθήκη συνεχώς διαμαρτυρεί ότι ο Σταυρός είναι "τοῖς δὲ σῳζομένοις δύναμις Θεοῦ"(Α' Κορινθ. α', 18).

    Στην Καινή Διαθήκη πλέον ο Σταυρός είναι μια ορατή πραγματικότητα. Είναι το ακρότατο σημείο και το κορύφωμα στο μυστήριο της Θείας Οικονομίας. Από την ημέρα που γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός πορεύεται για να φθάσει στο Σταυρό και για να περάσει από το Σταυρό στην Ανάσταση. Ο ίδιος ο Κύριος αλλεπάλληλες φορές προανήγγειλε τα περί του εκουσίου Πάθους Του, αλλά και πάνω στον Σταυρό τερμάτισε την επίγεια διαδρομή Του. Μπορεί μέχρι τότε ο Σταυρός να ήταν το φονικό όργανο των πιο αδίστακτων κακοποιών. Από την στιγμή που επάνω σε αυτόν πεθαίνει ο Λυτρωτής του κόσμου, μετατρέπεται σε "Τίμιον Ξύλο", σε "όπλον ειρήνης" και προπάντων σε "αήτητον τρόπαιον". Έκτοτε χαράζεται παντού και σημαδεύει την παρουσία του Θεού στην ανθρώπινη ζωή. Παράλληλα με αυτή την σταυρική πορεία Του, ο Διδάσκαλος Κύριος συγκεφαλαιώνει τη διδασκαλία Του και ομιλεί για ένα Σταυρό, που πρέπει να σηκώσει κάθε δικός Του, αν θέλει στ' αλήθεια να ακολουθήσει τα ίχνη τα δικά Του. Ο Ιησούς Χριστός καρφωμένος στο Σταυρό καλεί τους πιστούς να γίνουν πιστοί σταυρωμένοι μαζί Του.

    Με την σταύρωση του Θεανθρώπου πλέον δίνεται ένα τέλος στην κυριαρχία των σκοτεινών δυνάμεων. Λίαν εύστοχα οι ιεροί ύμνοι της 14ης Σεπτεμβρίου ομιλούν για τον Σταυρό που υψώνεται στο μέσον του Ναού, ονομάζοντάς τον "των δαιμόνων το τραύμα''. Γράφει χαρακτηριστικά ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων στις περίφημες πρωτοχριστιανικές κατηχήσεις του: "Ο Σταυρός είναι μεγάλο φυλακτό, είναι το σημείο που φυλάει τους πιστούς και που το φοβούνται οι δαίμονες." Εξάλλου ο πραγματικός χριστιανός δεν ντρέπεται να ομολογήσει την σταυρική θυσία του Κυρίου, απ' την οποία εκπηγάζουν πλείστα πνευματικά οφέλη. Διότι εάν δεν ομολογεί τον Σταυρωθέντα Χριστό, τότε σύμφωνα με τον άγιο Πολύκαρπο "ἐκ τοῦ διαβόλου ἐστὶ". Άρα με τον Σταυρό Του ο Κύριος συντρίβει το κράτος του διαβόλου και ενδυναμώνει το κράτος του Θεού, την χριστιανική πολιτεία.

    Εκτός αυτής της δυναμικής του Σταυρού, στη ζωή του πιστού φανερώνεται και μέσα από τις πάσης φύσεως δυσκολίες. Γράφει ο μακαριστός π. Ευσέβιος Γιαννακάκης: "Η σκέψη ότι ο χριστιανικός βίος είναι σταυρός, πρέπει να μας ενισχύει και να μας δυναμώνει να ξεπερνούμε τα εμπόδια και τους πειρασμούς." Και στη συνέχεια θα ρωτήσει: "Εκεί που συναντάει κανείς τη δυσκολία, νοιώθει τη δύναμη του Σταυρού;" Αλλά πως να αισθανθούμε τη δύναμη του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, όταν πρωτίστως δεν έχουμε σταυρωθεί; Ο απόστολος Παύλος έρχεται και μας τονίζει ιδιαιτέρως την σημασία της προσωπικής σταύρωσης. "Νεκρώσατε ουν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς"(Κολ. γ', 5). Προσωπική σταύρωση συνεπάγεται με την σταύρωση των παθών μας και την απελευθέρωσή μας από την κάθε αμαρτωλή κατάσταση. Σταυρωμένη η γλώσσα μας! Σταυρωμένα τα μάτια μας! Σταυρωμένα τα αυτιά μας! Και γενικά σταυρωμένες οι αισθήσεις μας και οι επιθυμίες μας. Δυστυχώς εάν σήμερα έχουμε περιέλθει σε αυτόν τον πνευματικό ξεπεσμό, οφείλεται στην αλλαγή της πλεύσης μας. Δίνεται περισσότερη βαρύτητα στην υλική και αισθησιακή ικανοποίηση παρά στην πνευματική δίψα. Όμως λησμονιέται πως όλα είναι μάταια και κίβδηλα μπροστά στην "Σταυρωμένη Αγάπη", αυτή που θυσιάστηκε για τη δική μας σωτηρία.

    Εάν δεν βιώσουμε το μυστήριο του Σταυρού υπαρξιακά και οντολογικά, τότε η Ανάσταση θα φαντάζει ένα ανεκπλήρωτο όνειρο. Υψώνοντας η Εκκλησία μας τον Σταυρό, όπως τον ύψωσε τότε στο ναό των Ιεροσολύμων ο πατριάρχης Μακάριος μετά την εύρεσή του από την αγία Ελένη, μας προσκαλεί να τον υψώσουμε και μέσα μας. Να τον σηκώσουμε! Να τον νοιώσουμε! Να τον βάλλουμε στο κέντρο της καρδιάς μας, μην υπολογίζοντας τη θυσία και το μαρτύριο! Και τότε επαξίως θα ανήκουμε στο "σταυρικό πολίτευμα" της Εκκλησίας μας και θα ψάλλουμε: "Τὸν Σταυρό σοῦ προσκυνούμε Δέσποτα καὶ τὴν ἁγία σοῦ Ἀνάστασιν δοξάζομεν". Γένοιτο!

Από το "πρόσκαιρο" παρόν στο "αιώνιο" μέλλον (Ι. Γκιάφη)

 Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

Ως μια πραγματικότητα και όχι ως ένα απλό σχήμα λόγου, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και η φράση: "Η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης". Πράγματι εφαρμόζοντας κάποιος την "επανάληψη" στην εκπαιδευτική πράξη, εύκολα διαπιστώνει την χρησιμότητά της και την αποδοτικότητά της. Αυτή αναδεικνύεται ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια του εκπαιδευτικού λειτουργού, όταν εξαιτίας της πετυχαίνεται η καλύτερη εμπέδωση των γνώσεων από μέρους των μαθητών. Επαναλαμβάνοντας κανείς αυτά που διδάσκεται και αυτά που μελετάει, τα κάνει παντοτινά "κτήματά" του. Εξάλλου η επανάληψη, σύμφωνα και με επιστημονικές έρευνες, είναι το αντίδοτο στη λήθη. Δεν λησμονιέται κάτι, όταν διαρκώς επαναλαμβάνεται. Επομένως η μέθοδος της "επανάληψης" καθίσταται ιδιαιτέρως ευεργετική, αφού δι' αυτής αποκτιούνται γνώσεις και εμπειρίες.

Όμως και η Αγία μας Εκκλησία μέσα στον πλούσιο ενιαύσιο λειτουργικό της χρόνο, παρατηρούμε να επαναλαμβάνει τα μεγάλα γεγονότα της Θείας Οικονομίας. Βλέπουμε τις διάφορες Δεσποτικές ή Θεομητορικές εορτές να εορτάζονται όχι μόνο μία ημέρα(δηλ. μόνο την κύρια ημέρα), αλλά ο εορτασμός τους να διαρκεί οκτώ ολόκληρες ημέρες. Και μάλιστα την όγδοη ημέρα η εορτή να αποδίδεται, δηλ. στην Εκκλησία να επαναλαμβάνεται ακριβώς η ίδια υμνολογία, όπως ακριβώς και την "κυριώνυμο" ημέρα. Αξίζει να ειπωθεί ότι η "απόδοση" των διαφόρων Δεσποτικών ή Θεομητορικών εορτών έλκει την καταγωγή της από την εβραϊκή εορτή της Σκηνοπηγίας. Οι Εβραίοι για επτά ολόκληρες ημέρες γιόρταζαν την διαφυγή τους από τον Φαραώ και την πορεία τους μέσα στην έρημο, με τελικό προορισμό την γη της Επαγγελίας. Την δε όγδοη ημέρα γίνονταν η κορύφωση των εορταστικών εκδηλώσεων προς τιμήν αυτού του σωτήριου γεγονότος. Όπως λοιπόν και οι πηγές μαρτυρούν, τον οκταήμερο εορτασμό των θείων γεγονότων (Θεοφανείων και Αναστάσεως) υιοθέτησε και η πρώτη χριστιανική Εκκλησία των Ιεροσολύμων. Έτσι με την πάροδο των ετών ο οκταήμερος εορτασμός των ιερών γεγονότων και κατ' επέκταση η επανάληψη τους στην χριστιανική λατρεία καθιερώνεται ως μια πνευματική παρακαταθήκη από την Παλαιά Διαθήκη.

Η "οκταήμερη διάρκεια" των εορτών αυτών έρχεται να διατηρήσει εντός της εκκλησιαστικής κοινότητας, τον πανηγυρικό χαρακτήρα εκάστου Δεσποτικού ή Θεομητορικού γεγονότος. Επίσης με την επανάληψη των ιερών ύμνων στην λατρευτική πράξη επιτυγχάνεται η καλύτερη εμπέδωση των πνευματικών μηνυμάτων που αρδεύονται από την αποδιδόμενη εορτή. Επιπλέον αυτή η "οκταήμερη δυναμική" βασίζεται στο ζωηφόρο γεγονός της Αναστάσεως του Θεανθρώπου. Αφενός η Εκκλησία διαρκώς πορεύεται μέσα στην χαρά της Αναστάσεως, αφετέρου διατηρεί την προσδοκία του ''Ερχόμενου", ο οποίος θα έλθει ξανά για να κρίνει ζώντες και κεκοιμημένους. Άρα ο εορτασμός για οκτώ ημέρες κάθε πνευματικού γεγονότος δεν έχει μόνο παροντική ισχύ, αλλά κυρίως έχει εσχατολογική προοπτική, μας εισάγει στην "όγδοη ημέρα", στην αιωνιότητα.

Τούτο πραγματοποιεί η Αγία μας Εκκλησία και με την απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Έρχεται μετά από οκτώ ημέρες και επαναλαμβάνει την εορτή αυτή με την ίδια ακριβώς λατρευτική λαμπρότητα και υμνολογική μεγαλοπρέπεια. Και πως να μην το πράττει αυτό, όταν η Κυρία Θεοτόκος "ἀναστάσεως τύπον ἐκλάμπουσα"! Και όντως "τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν, ὡς γὰρ ζωῆς Μητέρα, πρὸς τὴν ζωὴν μετέστησεν!" Αλήθεια ήταν δυνατόν η μητέρα του Ζωοδότη Χριστού να μην ακολουθήσει την αναστάσιμη οδό του μονάκριβου Υιού της; Ενώ γεύεται ως άνθρωπος τον θάνατο, εντούτοις μετά από τρεις ημέρες που άνοιξαν τον τάφο της, διαπιστώθηκε η "εις Ουρανούς Μετάστασή της". Η Παναγία μας μετέβη εκ του θανάτου εις την "όντως ζωή". Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη το ότι ηττήθηκε ο πιο αδυσώπητος εχθρός του ανθρώπου, ο θάνατος, απ' τα παραδείγματα του Αναστημένου Χριστού και της Παναγίας Μητέρας Του. Η Παρθένος Μαριάμ υπερβαίνει την θνητότητα και την φθαρτότητα, και φθάνει στην αθανασία και στην αφθαρσία. Λίαν εύστοχα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θα ρωτήσει: "Τὶ δεδοίκατε(φοβάστε) τὸν καταργηθέντα;" Και απαντά: "Οὐκέτι φοβερός ἐστίν!" Ο Αναστάς Κύριος κατήργησε τον θάνατο και πλέον δεν είναι φοβερός και ατρόμητος. Αυτό μας ενσταλάζει και η "Κοίμηση της Θεοτόκου", το τέλος του θανάτου και την αρχή της όγδοης ημέρας, την έναρξη της Βασιλείας του Θεού.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι ο ιερός υμνογράφος χαρακτηρίζει την Κοίμηση της Παναγίας μας ως "ένδοξη". Είναι ποτέ ο θάνατος ένα χαρούμενο και πανηγυρικό γεγονός στη ζωή μας; Μα ο αποχωρισμός της παρούσας βιωτής μόνο φόβο, πόνο και θλίψη, μπορεί να σου προσδώσει. Κι όμως για τον άνθρωπο του Θεού ο θάνατος είναι μια γέφυρα που ενώνει το "πρόσκαιρο παρόν" με το "αιώνιο μέλλον". Είναι ένα μυστικό πέρασμα που σε οδηγεί από τον πεπερασμένο λαμπτήρα στο φως της αιωνιότητας. Και με αυτό τον τρόπο βιώνεται ο θάνατος και από την Παναγία μας. Συγκεκριμένα είχε πληροφορηθεί τρεις ημέρες πριν από Άγγελο Κυρίου, την αναχώρησή της από τα "γήινα δώματα" για τους "ουρανίους θαλάμους". Γι' αυτό και περίμενε την συνάντησή της μετά του Υιού και Θεού της.

Η Θεοτόκος είχε καλλιεργήσει μέσα της την επιθυμία "εἰς τὸ ἀναλῦσαι καὶ σὺν Χριστῷ εἶναι"(Φιλιπ. α΄, 23). Και αυτή την επιθυμία δύναται να την βρει κάποιος και στους πολυάριθμους αγίους της Εκκλησίας μας. Είτε την ώρα του μαρτυρίου τους, είτε την ώρα της οσιακής κοίμησής τους, αντιμετώπιζαν τον θάνατο με πίστη και αγάπη. Δεν υπήρχε το αίσθημα του φόβου, αφού ο Κύριος νίκησε κατά κράτος τον θάνατο. Συνεχώς από τα άγια χείλη τους επαναλαμβάνονταν η Παύλεια ρήση: "Ἐμοὶ τὸ ζῆν Χριστὸς καὶ τὸ ἀποθανεῖν κέρδος." (Φιλιπ. α', 21). Θεωρούσαν τους εαυτούς τους κερδισμένους, εάν πέθαιναν υπέρ του Χριστού. Αντίθετα εμείς σήμερα μπροστά στον θάνατο όχι μόνο διακατεχόμαστε από φόβο, αλλά και προσπαθούμε να τον απαλείψουμε ως λέξη από το λεξιλόγιο μας. Τον απεχθανόμαστε και μόνο που ο άλλος τον προφέρει. Αγωνιζόμαστε για την απόκτηση όλο και περισσότερων αγαθών, με σκοπό να αγκιστρωθούμε στο "τώρα" και να ξεχάσουμε το μυστήριο του θανάτου. Φθάνουμε ακόμη και σε διάφορες άπρεπες πράξεις(χειρονομίες, σπάσιμο πιάτων κλπ), λες και εμείς δεν θα κληθούμε γι' αυτή την επουράνια "αναχώρηση". Και είναι λυπηρό να υπάρχουν συνάνθρωποι μας που έφυγαν από την ζωή αυτή, χωρίς καμία πνευματική προετοιμασία για την αιώνια ζωή. Και αυτό εξαιτίας της δικής μας αδιαλλαξίας σε σχέση με το μυστήριο του θανάτου.

Λησμονούμε ότι όλα θεραπεύονται εν Χριστώ. Συνδεόμενος κανείς με τον Χριστό, αποκτά νόημα η ζωή του και αλλάζει η προοπτική του. Ζώντας τον Αναστημένο Χριστό, ζει και την δική του εν δυνάμει Ανάσταση. Βιώνει ένα διαρκές Πάσχα! Αυτή δε την αναστάσιμη χαρά μας την δείχνει και η Παναγία μας. Γράφει ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας: "Με την Κοίμησή της νίκησε την αμαρτία και αντιστάθηκε στην φθορά της φύσης μας. Πρώτη βάδισε και υπήρξε οδηγός των ανθρώπων προς τον Θεό." Ο δρόμος έχει ανοίξει, σε εμάς επαφίεται τον αν θα τον περπατήσουμε! Αμήν!

Η φωνή του κόσμου ή ''η Επουράνια φωνή'';

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

Ένα πολύτιμο εργαλείο επικοινωνίας του ανθρώπου είναι η φωνή του. Εξαιτίας αυτής ο καθένας δύναται να επικοινωνήσει με το οικείο περιβάλλον του, μέχρι και με τους διάφορους εξωτερικούς συνομιλητές του. Η αξία της φανερώνεται ιδιαιτέρως μέσα από τις ποικίλες κοινωνικές δραστηριότητες και τις πολλές επαγγελματικές δράσεις. Πόσο αλήθεια είναι χρήσιμη η φωνή μας, όταν γινόμαστε αντιληπτοί ακόμη και από ανθρώπους που δεν μας βλέπουν; Πόσο σημαντική είναι όταν με αυτή μπορούμε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, να υποστηρίξουμε τα επιχειρήματά μας, να διακηρύξουμε τα "πιστεύω'' μας, ακόμη και να παλέψουμε για τα αιτήματά μας; Πολύ σημαντική λοιπόν η χρησιμότητά της, τη στιγμή που άλλοι αδελφοί μας στερούνται αυτό το φωνητικό προνόμιο.

Μιας φωνής όμως γίνονται αποδέκτες και οι τρεις πρόκριτοι μαθητές του Σωτήρος Χριστού, ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Όπως χαρακτηριστικά μας διηγείται ο ιερός ευαγγελιστής Ματθαίος, ο Θεάνθρωπος Κύριος παρέλαβε τους τρεις αυτούς μαθητές Του προ του εκουσίου Πάθους Του. Τους οδήγησε στο όρος Θαβώρ και εκεί τους κατέστησε κοινωνούς της θείας Του δόξας. Με την Μεταμόρφωσή Του ο Χριστός φανέρωσε το μεγαλείο της θεότητάς Του ενώπιον των τριών αποστόλων και τα πάντα έλαμψαν, όπως λάμπει το φως το ήλιου και αστράφτει το λευκό χρώμα. Παράλληλα με αυτή τη θεία αποκάλυψη, παρουσιάσθηκαν και δυο σπουδαίοι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, ο προφήτης Μωυσής και ο προφήτης Ηλίας. Εκτός βεβαίως αυτών των δυο εκπροσώπων του παλαιοδιαθηκικού νόμου, συμβολική υπήρξε και η φωνή εκ της νεφέλης, η οποία επισκίασε τους μαθητές. Για δεύτερη φορά μετά την Βάπτιση του Κυρίου στον Ιορδάνη ποταμό, εμφανίζεται η ίδια φωνή και στο όρος Θαβώρ. Αυτή δε η φωνή επαναλαμβάνει τα ίδια ακριβώς λόγια: "Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ὢ εὐδόκησα, αὐτοῦ ἀκούετε"(Ματθ. ιζ',5).

Συγκεκριμένα έρχεται ο Θεός-Πατήρ και δια της φωνής Του αποκαλύπτει την ταυτότητα του μονογενούς Υιού Του. Δίνει επίσης την θεία εντολή της απόλυτης υπακοής σε Αυτόν. Θα γράψει επ' αυτού ο Ιερός Χρυσόστομος ότι: '' ο Θεός-Πατήρ δείχνει την απεριόριστη αγάπη Του προς τον κατά φύσιν Υιό Του, μια αγάπη με τριπλή διάσταση. Πρώτον, ο πατέρας αγαπά το παιδί του. Δεύτερον, ο γιος του είναι ο αγαπητός του και τρίτον, αναπαύεται και αρέσκεται σε αυτόν.'' Γι' αυτό κατ' ευδοκία του Πατρός ο Χριστός ενανθρωπίζεται, βαπτίζεται και μεταμορφώνεται, αποκαλύπτοντας στο ανθρώπινος γένος την θεία του μεγαλειότητα.

Το αξιοθαύμαστο στο σημερινό δεσποτικό γεγονός είναι ότι οι μαθητές συμμετέχουν με τις αισθήσεις τους(όραση και ακοή). Αφενός μεν στην αρχή βλέπουν με τα χοικά μάτια τους τον Διδάσκαλο να ακτινοβολεί τις ακτίνες της θεότητας Του, αφετέρου ακούνε τη φωνή του Θεού-Πατρός που βεβαιώνει την θεότητα του Ιησού. Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης θα τονίσει πως : ''κανονικά κάποιος πρώτα ακούει και κατόπιν προχωρά στην όραση αυτού. Εδώ δεν συμβαίνει το ίδιο. Ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης πρώτα γεύονται με τα μάτια τους τη θεία δόξα και μετά ακολουθεί η φωνητική μαρτυρία''. Σε όλη την ιστορία της Καινής Διαθήκης θα διαπιστώσει κανείς ότι προηγείται ο Σαρκωθείς Υιός του Θεού και επακολουθεί η εξ ουρανών επιβεβαίωση της παρουσίας Του. Επομένως διαρκώς σε όλη την επίγεια διαδρομή Του ο Κύριος μας χορηγεί τα διαπιστευτήρια της θεϊκής του δόξας και μεγαλειότητας.

Θα αποτελούσε σημαντική παράλειψη στην ερμηνεία της ''θείας φωνής'', να μην αναφερθούμε και στην νεφέλη. Όταν ο μεταμορφωθείς Κύριος συνομιλούσε μετά των προφητών, νεφέλη γεμάτη φως σκέπασε τους τρεις προκρίτους μαθητές Του. Μάλιστα εξ αυτής της νεφέλης ακούσθηκε η φωνή του Θεού-Πατρός. Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας σημειώνουν πως η φωτεινή νεφέλη δεν είναι παρά το Τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, το Άγιον Πνεύμα. Το ότι η φωνή προέρχεται από την νεφέλη, αποδεικνύει περίτρανα το ομοούσιο του Πατρός με το Άγιον Πνεύμα και κατ' επέκταση με τον Υιό. Άρα στην Μεταμόρφωση του Χριστού έχουμε την αποκάλυψη γι' ακόμη μια φορά του Τριαδικού Θεού.

Και σήμερα γινόμαστε διαρκώς ακροατές διαφόρων φωνών, είτε προερχομένων από το μάταιο κόσμο αυτό, είτε προελθόντων από τον Θεό. Μια συνεχή πάλη συμβαίνει μέσα μας. Από τη μία πλευρά ο κόσμος "ὁ ἐν τῷ πονειρῶ κεῖται''(Ιωαν. Α΄ ε΄,19)που επιδιώκει να μας παρασύρει στην ανομία, στην ψευτιά, στην αδικία, στην δολιότητα και στην κακία. Και από την άλλη πλευρά ο Πανάγαθος Θεός ο οποίος δια του ευαγγελικού λόγου επιθυμεί την αγάπη, την δικαιοσύνη, την αγαθοσύνη, την εγκράτεια από την αμαρτία και γενικά την ''εν Χριστώ σωτηρία'' μας. Αλήθεια σε ποιόν κάνουμε υπακοή στον κόσμο ή στον Θεό; Διότι η καθημερινή μας πρακτική δείχνει ροπή προς τις κοσμικές μας απολαύσεις και όχι τις πνευματικές μας προτιμήσεις. Μας θέλγει το πως θα αρέσουμε στον περίγυρο και όχι το πως θα είμαστε αρεστοί στον Κύριο. Αντί να δίνουμε απόλυτη πίστη στο λόγο του Ευαγγελίου, δείχνουμε αμέτρητη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους. Ξεχνούμε μάλλον ότι οι άνθρωποι ως "σάρκα φορούντες και τον κόσμο οικούντες'' μπορεί να μας απογοητεύσουν, ενώ ο Χριστός ποτέ.

Η πραγματική μεταμόρφωσή μας θα ξεκινήσει πνευματικά, όταν δεχθούμε ως αρχηγό της ζωής μας τον Χριστό. Αυτός πρέπει να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στα προγράμματά μας. Εάν κατορθώσουμε να απαγκιστρωθούμε από τα δίχτυα του κίβδηλου κόσμου αυτού, τότε θα ζήσουμε την ''εν Χριστώ'' ελευθερία και η ζωή μας θα είναι γεμάτη από το Θαβώριο Φως. Έλεγε ο άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης: "Θέλετε Φως; Ανοίξτε μια τρυπίτσα και θα έλθει μια ακτίνα του ήλιου, θα έλθει το Φως. Αντί να διώχνετε το σκοτάδι για να μην μπει μέσα μας, ανοίξτε τα χέρια στην αγκάλη του Χριστού. Αυτός είναι ο πιο τέλειος τρόπος και το κακό τότε θα υποχωρήσει.'' Αμήν!

Το ''κοινωνικό πρόβλημα'' και η χριστιανική αντιμετώπισή του (Κυριακή Η΄ Ματθαίου, Ματθ. ιδ΄, 14-22)

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

     Οποιοδήποτε εμπόδιο ή οποιαδήποτε δυσκολία δυσχεραίνει την έκβαση ενός στόχου ή την πραγματοποίηση ενός αποτελέσματος, ορίζεται ως πρόβλημα. Στην κοινωνία μας διαρκώς αναφύονται πλείστα προβλήματα τα οποία διασπούν την ισορροπία του κοινωνικού συνόλου και αποτελούν μια ''τροχοπέδη'' στην κοινωνική ευημερία και στην κοινωνική ανάπτυξη. Η ανεργία, η φτώχεια, η πείνα, η υπερκαταναλωτική μανία κ. ά. συγκαταλέγονται μεταξύ των βασικών κοινωνικών προβλημάτων. Και εάν αυτά είναι μια απειλή για τον κοινωνικό ιστό, πόσο μάλλον για τον άνθρωπο! Εξάλλου κάθε κοινωνικό πρόβλημα αντικατοπτρίζει την αδυναμία κάλυψης συγκεκριμένων-ουσιαστικών ανθρωπίνων αναγκών. Η πείνα δεν δείχνει παρά την αδυναμία πλήρωσης της ανάγκης της αυτοσυντήρησης. Η φτώχεια δεν αποτυπώνει παρά την έλλειψη των ανθρωπίνων χρειωδών, απαραιτήτων για την επιβίωση. Επομένως το κάθε κοινωνικό πρόβλημα συνδέεται άρρηκτα με την ανθρώπινη ύπαρξη.

    Ίσως όμως μας γεννιέται ο προβληματισμός: "Και ποιά η θέση της Εκκλησίας γύρω από το κοινωνικό πρόβλημα; Το αντιπαρέρχεται ή μήπως ενδιαφέρεται εμπράκτως για την επίλυσή του;''  Η απάντηση αποτυπώνεται ευδιάκριτα στη σημερινή ευαγγελική περικοπή. Το σημερινό θαύμα του Κυρίου μας απαντά στον προβληματισμό μας. Η πρόνοια και συγχρόνως η φιλανθρωπία του Θεανθρώπου για τον όχλο, τους συγκεντρωμένους στην έρημο, είναι η εκ Θεού λύση στο "κοινωνικό πρόβλημα''. Ο Σωτήρας Χριστός αφενός προσφέρει την θεραπεία στους αρρώστους των πιστών ακροατών Του, αφετέρου λίγο αργότερα με θαυματουργικό τρόπο τους ικανοποιεί και την ανάγκη της αυτοσυντήρησης.

Η ώρα είχε περάσει και το πλήθος των ανθρώπων τόσο απορροφημένο ήταν από τα ''θεία λόγια'', που δεν αντιλήφθηκε ότι άρχιζε να σουρουπώνει. Ο δε τόπος ήταν έρημος και δεν υπήρχε δυνατότητα εύρεσης τροφίμων. Τα μόνα που κατείχαν οι μαθητές, ήταν δύο ψάρια και πέντε ψωμιά. Φύσει αδύνατον να τραφούν με αυτά τα αγαθά 5.000 άνδρες, καθώς και οι γυναίκες και τα παιδιά τους (δηλ. 15.000 άνθρωποι και άνω). Ως εκ τούτου οι μαθητές ζητούν από τον Διδάσκαλο να απολύσει το λαό, ώστε να μπορέσει κάπου να βρει τροφή και καταφυγή. Σε αυτό το σημείο επιδρά η λογική τους, χωρίς καν να σκεφθούν πως ανάμεσά τους έχουν τον ''Χορηγό'' της ίδιας της ζωής. Όμως, ο Χριστός τους προτρέπει να τους δώσουν να φάνε. Και εδώ θα σημειώσει ο Ευθύμιος Ζιγαβηνός: "Δεν τους λέγει ότι εγώ θα σας θρέψω διότι θα ήταν πομπώδες- εγωιστικό από μέρους του. Αντιθέτως τους παρακινεί να δώσουν από τα υπάρχοντα αγαθά, ώστε προβάλλοντας την απορία της μη ύπαρξης αρκετών αγαθών, εξ ανάγκης να προβεί στο θαύμα.'' Δοκιμάζει την πίστη των αποστόλων Του και συνάμα τους προπαρασκευάζει για το θαυματουργικό γεγονός. Ως Θεός γνωρίζει το μελλούμενο, αλλά περιμένει να Του το ζητήσουν. Δεν ήθελε να διαφανεί πως επιτελεί θαύματα προς εντυπωσιασμό. Γι' αυτό και οι μαθητές γίνονται εν προκειμένω οι διαμεσολαβητές της θαυματουργικής πράξης.

     Και το θαύμα γίνεται! Παρότι τα αγαθά δεν επαρκούν, εντούτοις ευλογώντας τα ο Χριστός πολλαπλασιάζονται. Όχι μόνο κατορθώνεται ο χορτασμός τόσων χιλιάδων ανθρώπων, αλλά μένει και περίσσευμα μέσα σε 12 ολόκληρα κοφίνια. Επιβεβαιώνεται ο βιβλικός λόγος: ''οὐ λιμοκτονήσει Κύριος ψυχὴν δικαίαν''(Παροιμ. ι',3 ). ''Ο Κύριος δεν αφήνει να πεθάνει απ' την πείνα, η ψυχή που είναι δίκαιη.'' Εκτός από την πνευματική δίψα ο Χριστός τους ικανοποιεί και την σωματική πείνα. Δυστυχώς μέχρι και σήμερα διατυπώνονται απόψεις μακράν της χριστιανικής θεώρησης, όπως του ότι: ''ο Κύριος ενδιαφέρεται μόνο για την ψυχή εκάστου''. Απεναντίας το σημερινό θαύμα αποδεικνύει την μέριμνά Του και για τις σωματικές ανάγκες. Επίσης τα θαύματά Του σχετίζονται και με την ίαση του σώματος(τυφλούς, χωλούς, παραλυτικούς, κωφούς κ.ά.). Επιπλέον ο ίδιος διαρκώς μέσα από την καθημερινότητά Του προβάλλει την σπουδαιότητα της ανθρώπινης φύσης, όταν συμπεριφέρεται ως άνθρωπος(τρώει, διψάει, κλαίει, πονάει κ.τ.λ.) Ποτέ Του λοιπόν δεν παραθεωρεί το ''ναό του Αγίου Πνεύματος'', αλλά του δίνει ξεχωριστή υπόσταση και σημασία.

     Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ερμηνεύοντας την ευαγγελική περικοπή, θα γράψει πως: "Τους αφήνει να πεινάσουν, προκειμένου να μην θεωρήσουν ότι το θαύμα είναι κατά φαντασία. Μπορούσε εύκολα να σβήσει την πείνα τους, αλλά δεν θα φανερώνονταν η θεϊκή του δύναμη.'' Με την υπερβολική πείνα τους, λαμβάνουν στη συνέχεια μεγαλύτερη αίσθηση του θαύματος. Πείθονται γι' αυτό, όταν από το μηδέν τρέφονται. Για άλλη μια φορά εφαρμόζεται στη πράξη η ευαγγελική ρήση: ''τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις, δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ''(Λουκ. ιη΄, 27). Διότι: ''Μέγας εἰ Κύριε, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου''. Το θαύμα του χορτασμού τόσων ανθρώπων φανερώνει την παντοδυναμία, καθώς και την φιλαλληλία του Θεανθρώπου σε υπερθετικό βαθμό. Εάν λοιπόν ο Αρχηγός και Θεμελιωτής της πίστης μας θαυματουργεί, επιλύοντας το τότε ''κοινωνικό πρόβλημα'', η Εκκλησία διαφοροποιείται;

     Το ''κοινωνικό πρόβλημα'' είναι μια ισχυρή πρόκληση και για την χριστιανική κοινωνία. Το πρόβλημα της πείνας και της φτώχειας δεν αφήνει αδιάφορη την Εκκλησία. Πρωτίστως εκ της φύσεώς της η Εκκλησία είναι κοινωνική. Δεν αποβλέπει στην ατομική σωτηρία και δικαίωση, όπως οι διάφορες αιρετικές παραφυάδες. Η σωτηρία πραγματώνεται με την ενσωμάτωσή μας στο Κυριακό Σώμα. Η ενότητα στο ναό προσβλέπει και στην ψυχοσωματική πληρότητα. Η καθιέρωση των ''Τραπεζών'' μετά τις πρωτοχριστιανικές λατρευτικές συνάξεις με πρωτεργάτες τους 7 διακόνους, δείχνει το εκκλησιαστικό μέλημα και για την κάλυψη των σωματικών αναγκών. Δεύτερον, ο Χριστιανισμός ποτέ δεν ξεχώρισε το σώμα από την ψυχή. Η είσοδος στο σώμα του Χριστού νοείται ως ένταξη όλης της ζωής. Τι αδιαλείπτως παρακαλεί ο λειτουργός του Υψίστου; "ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους καὶ πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα.'' Επομένως είναι λανθασμένος ο ισχυρισμός ότι ο Χριστός περιφρονεί τις υλικές ανάγκες.

     Έχουμε ποτέ αναρωτηθεί πως η Εκκλησία ενδιαφέρεται για τον ''ψυχή τε και σώματι'' άνθρωπο; Πόσες δραστηριότητες οργανώνει για την ανακούφιση των απόρων και των πτωχών; Πόσους αλήθεια  κάθε ενοριακή κοινότητα μέσω του φιλανθρωπικού της ταμείου βοηθά καθημερινά; Σε πόσες δράσεις της Πολιτείας η Εκκλησία στέκεται αρωγός, δεικνύοντας εμπράκτως την αγάπη της για το πλησίον; Η Εκκλησία δεν αγωνία μόνο για τα πνευματικά. Αυτό που ζητάει, είναι μια ιεράρχηση στις πολλές μας ανάγκες. Δεν μπορεί ο άλλος να ενδιαφέρεται μόνο για το σώμα και να παραμελεί την ψυχή. Απαιτείται μια σειρά στις απαιτήσεις μας. Ο Κύριος μας πρώτα διδάσκει-τρέφει την ψυχή, και κατόπιν χορταίνει το πλήθος-τρέφει το σώμα. Η σύνδεσή μας με τον Χριστό διώχνει κάθε αγωνία για το ''σήμερα'' και μας προσανατολίζει στο ''αιώνιο μέλλον''. Ενώ η αγχώδης μέριμνα για τα πρόσκαιρα, αποκαλύπτει την απουσία της εμπιστοσύνης μας στο θέλημά Του. Άρα, ο χριστιανός οφείλει παντοιοτρόπως να αγωνίζεται για την απόκτηση του ''Άρτου της Ζωής'' και όλα τα υπόλοιπα ''χάριτι Αυτού'' θα προστεθούν. Μια μόνο ας είναι η προσευχή μας: ''Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον''. Αμήν!

Κυριακή της Πεντηκοστής - Διαίρεση ή ενότητα της χριστιανικής κοινότητας;

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος 

(Ιωαν. ζ' 37-52, η΄12) 

Όλοι γνωρίζουμε πως ζούμε σε έναν κόσμο αντιθέσεων. Αναλύεται ένα θέμα και επ’ αυτού εκφράζονται χίλιες δυο γνώμες. Μα και σε έναν απλό διάλογο, πόσες διαφορετικές απόψεις διατυπώνονται; Ο κάθε συνομιλητής προσεγγίζει το θέμα από την δική του οπτική γωνία. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν στο τέλος αντί της συμφωνίας, ο διάλογος καταλήγει σε μια διαφωνία. Εξάλλου αλλεπάλληλες φορές η ιστορία έχει καταδείξει πως πολλές διαιρέσεις και διασπάσεις διαφόρων κοινωνικών ομάδων προήλθαν από μια προϋπάρχουσα διαφωνία. Η ίδια η Εκκλησία του Χριστού πόσα δεινά βίωσε εξαιτίας των σχισμάτων; Πόσο δίχασε και δημιούργησε τεράστιες ρωγμές στην κοινή εκκλησιαστική συνείδηση το μεγάλο σχίσμα του 1054; Η Δυτική Εκκλησία φιλοδοξώντας την εξουσιαστική κυριαρχία, αποκόπτει την κοινωνία της με την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία. Αποκόπτει τον ίδιο της τον εαυτό από την ανόθευτη και ακαινοτόμητη ευαγγελική αλήθεια. Πολλές οι συνέπειες, με πρωταρχικές την πλάνη και το ψέμα! Επομένως τα σχίσματα λειτούργησαν και λειτουργούν περισσότερο καταστρεπτικά, παρά ευεργετικά για την κοινωνική ολότητα ή την χριστιανική κοινότητα.

Ένα σχίσμα μεταξύ του Ιουδαϊκού όχλου πραγματώνεται και στη σημερινή ευαγγελική περικοπή. Αρχικά ο ιερός ευαγγελιστής Ιωάννης μας πληροφορεί ότι το πλήθος των ανθρώπων καθίσταται ακροατής του αψεγάδιαστου και ζωήρρυτου λόγου του Θεανθρώπου. Πρόκειται για έναν λόγο, όπως οι ίδιοι αργότερα ομολογούν ενώπιον των Φαρισαίων, γεμάτο χάρη και σοφία· «Οὐδέποτε οὕτως ἐλάλησεν  ἄνθρωπος ὡς οὗτος ὁ ἄνθρωπος» (Ιωαν. ζ',46). Κι όμως αυτός ο θεάρεστος λόγος στέκεται η αφορμή του διχασμού των ακροατών. Διχάζονται ως προς την ταυτότητα του προσώπου που τους κήρυξε. Άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι ο προφήτης που τους προανήγγειλε ο Μωυσής. Άλλοι στο πρόσωπό του αναγνωρίζουν τον Μεσσία Χριστό. Και άλλοι αρνούνται ότι είναι ο προσδοκώμενος Μεσσίας με το επιχείρημα του ερχομού του από την Βηθλεέμ και όχι από την Γαλιλαία. Αυτός δε θα έλκει την καταγωγή του από το βασιλικό γένος του Δαυίδ. Γι' αυτό ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος με μία και μόνο φράση συνοψίζει την όλη αυτή διχοστασία ως εξής: «Σχίσμα οὖν ἐγένετο ἐν τῷ ὄχλῳ δι' αὐτὸν»(Ιωαν. ζ',43).

Είναι αλήθεια πως η μη βεβαιότητα περί του προσώπου του Θεανθρώπου Χριστού έφερε μεταξύ τους την φιλονικία. Μπορεί ο Κύριος να κατέφθασε στη γη με σκοπό την ειρηνική και αγαπητική συνύπαρξη των ανθρώπων, να όμως που σήμερα αντί της ενότητας συναντούμε τον διαχωρισμό. Βεβαίως η βαθύτερη αιτία του φαινομένου δεν είναι η διάσπαση, αλλά η απουσία της ασφαλούς πίστης προς τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Ο ιερός Θεοφύλακτος θα τονίσει πως δεν διχάζονται οι άρχοντες, διότι εκ των προτέρων δεν δέχονται τον Χριστό. Εκείνος που διχάζεται, είναι ο λαός. Χωρίζεται σε αυτούς που πιστεύουν αληθινά και σε αυτούς που δεν εμπιστεύονται τον Ζωοδότη Κύριο. Άρα ο διχασμός απορρέει από την απουσία μιας συντεταγμένης γραμμής ως προς την ορθή πίστη.

Ο Χριστός ξεκάθαρα επισημαίνει πως μέτοχοι της αγιοπνευματικής χάριτος και εμπειρίας θα καταστούν μόνο «οἱ πιστεύοντες» σε Αυτόν (Ιωαν. ζ',39). Μπορεί το σημερινό ευαγγελικό γεγονός να εκτυλίσσεται προ της Πεντηκοστής, όμως ο Δωρεοδότης Κύριος υπόσχεται πως όσοι τον εμπιστεύονται θα λάβουν στη ζωή τους το Άγιον Πνεύμα. Μήπως αυτό δεν συνέβη την ημέρα της Πεντηκοστής υπό των αγίων Αποστόλων; Λαμβάνουν το Πανάγιον Πνεύμα οι μαθητές Του, όσοι δηλ. εγκατέλειψαν τα πάντα και Τον ακολούθησαν μέχρι τον ζωηφόρο θάνατό Του. Και αυτή η απόλυτη εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπο του Κυρίου επιβραβεύεται, όταν με την κάθοδο του Τρίτου πρόσωπου της Αγίας Τριάδος εγκολπώνονται την πνευματική σοφία και τα ζωοποιά νάματα. Από ασήμαντοι αλιείς μεταβάλλονται σε αστείρευτους ποταμούς των θείων δογμάτων της πίστεως. Πλέον γίνονται έμφωτοι και ένθεοι. Το σημαντικότερο απ' όλα είναι ότι προικίζονται με όλα τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και καθίστανται γνήσια μέλη του σώματος του Χριστού.

Παράλληλα οι άγιοι Απόστολοι εκείνη την ημέρα συνειδητοποιούν την παγκόσμια διάσταση της ιερής αποστολής τους. Χωρίς να χάσουν καιρό ξεκινούν το ευαγγελικό κήρυγμα «εις πάντα τα έθνη». Μιλούν στα πλήθη για το Πάθος, το Σταυρό και την Ανάσταση του Σωτήρος Χριστού, έχοντας ως αποτέλεσμα να κατορθώσουν να μυήσουν στην χριστιανική αλήθεια χιλιάδες ψυχές ανθρώπων. Δεν απολαμβάνουν μόνο τα δώρα του Αγίου Πνεύματος, αλλά γίνονται και οι ίδιοι πηγές πολλών πνευματικών δωρεών και για τους άλλους ανθρώπους. Πολύ εύστοχα ο άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς θα ρωτήσει: «Ήταν ποτέ δυνατό από άνθρωπο, ν' απλωθεί ένα ζωηφόρο βάλσαμο σ' ολόκληρη την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία;». Και απαντάει ο άγιος: «Ποτέ και με κανένα τρόπο. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο από το πύρινο Άγιο Πνεύμα, που από τα στόματα των Αγίων Αποστόλων, σκόρπισε την ουράνια σπίθα στη γη, που βρισκόταν σε πνευματικό σκοτάδι».

Πράγματι το Τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος είναι ο «κινητήριος μοχλός» όλης της Εκκλησίας, από τα αποστολικά χρόνια μέχρι σήμερα. Αυτό εμπνέει, καθοδηγεί και προπορεύεται στην εκκλησιαστική ζωή. Αυτό δεν διαιρεί, απεναντίας ενώνει τα πιστά μέλη της «Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής» Εκκλησίας. Εάν υφίσταται διάσπαση, είναι ανθρώπινη ενέργεια και όχι αγιοπνευματική κίνηση. Ακόμη και το κοντάκιο της σημερινής εορτής με εμφαντικό τρόπο διατρανώνει ότι «εις ενότητα πάντας εκάλεσε». Καλεί όσους πιστεύουν στο Άγιον Θεό σε μια ενότητα, σε μια ενιαία χριστιανική κοινότητα. Δυστυχώς όμως αυτή η ενότητα βλέπουμε να διασαλεύεται, ακόμη και μέσα στην ίδια την Ορθόδοξη Εκκλησία. Πόσες διαφορετικές απόψεις διατυπώθηκαν τον τελευταίο καιρό για το εάν επιτρέπεται ή όχι, ο εκκλησιασμός; Πόσες ξεχωριστές γνώμες ειπώθηκαν για την Θεία Κοινωνία σε σχέση με τον κορωνοιό; Ο εκκλησιασμός πείραξε ή μήπως ο ευαγγελικός έλεγχος των πάσης φύσεως ανομημάτων μας; Αντί να επιχειρείται η συσπείρωσή μας στον οίκο του Θεού, εγκαταλείπεται και το τελευταίο εχέγγυο της σωτηρίας μας. Αγνοείται παντελώς πως «αἴτιος τῶν κακῶν, οὔκ ἐστι ὁ Θεὸς» (Μ. Βασίλειος), υπαίτιες είναι οι ανόσιες και ανίερες καθημερινές μας πράξεις, η πεπτωκυία ανθρώπινη φύση μας.

Το Άγιον Πνεύμα μας καλεί άπαντες να επανέλθουμε στον δρόμο της χάριτος και της ευλογίας. Αρκεί εμείς να κάνουμε το βήμα της ειλικρινούς μετανοίας και της στροφής μας προς τον υπεραιώνιο Θεό. Ας παρακαλέσουμε λοιπόν μαζί με τον άγιο Συμεών τον νέο Θεολόγο, τα εξής· «έλα Πανάγιον Πνεύμα, αναπνοή μου και ζωή μου, η παρηγοριά της ταπεινής μου ψυχής. Έλα χαρά μου, δόξα μου, ατέλειωτη μου απόλαυση». Αμήν!

Κυριακή των Μυροφόρων - Η τόλμη στην χριστιανική πράξη (Ι. Γκιάφη)

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

    Ο αρχαίος ποιητής Όμηρος σε μια από τις εξαίσιες ραψωδίες του γράφει για τον περίφημο ήρωα Οδυσσέα τα εξής: "Θαρσαλέος ἀνὴρ ἐν πᾶσιν ἀμείνων''. "Ο θαρραλέος άνθρωπος υπερτερεί σε όλα.'' Πράγματι στο ξακουστό έργο του ''Οδύσσεια'' συνεχώς καταδεικνύει το απαράμιλλο θάρρος και την δυνατή τόλμη του Οδυσσέα, όταν έρχεται αντιμέτωπος με διάφορες περιπετειώδεις προκλήσεις. Αλλά και εάν στρέψουμε τη σκέψη μας στους μεταγενέστερους αγώνες των Ελλήνων, θα διαπιστώσουμε πως εισέρχονταν στη μάχη με θάρρος και τόλμη. Δεν υπολόγιζαν το κίνδυνο. Δεν λογάριαζαν τον θάνατο. Δεν σκέφτονταν τη ζωή τους μπροστά στο εθνικό συμφέρον. Προέτασσαν θαρραλέα όλο τους το ''είναι'' και πετύχαιναν σπουδαία κατορθώματα. Ως κινητήριο μοχλό τους  πάντοτε είχαν την αφοβία στις οποιεσδήποτε περιστάσεις και καταστάσεις.

    Όμως και σήμερα στο ιερό ευαγγελικό ανάγνωσμα παρουσιάζονται ορισμένα πρόσωπα με αυτά τα δυναμικά στοιχεία. Εμφανίζονται συγκεκριμένα πρόσωπα που προβαίνουν σε τολμηρές και ριψοκίνδυνες πράξεις. Κατά πρώτον ο ''ευσχήμων'' βουλευτής Ιωσήφ, ο από Αριμαθαίας, ο οποίος "τολμήσας εἰσῆλθε πρὸς Πιλᾶτον καὶ ᾐτήσατο τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ'' (Μαρκ.15,43). Παρά την επιφανή θέση του ως μέλος του Ιουδαϊκού συνεδρίου και την εύπορη κατάστασή του, τολμάει να ζητήσει το νεκρό σώμα του Ιησού. Όντας κρυφός ακόλουθος του Κυρίου και πιστός στα της Βασιλείας του Θεού, επιθυμεί μαζί με τον Νικόδημο, να ενταφιάσει τον κεκοιμημένο Διδάσκαλο. Έστω και την ύστατη στιγμή θέλει  να εκφράσει την ολόθερμη αγάπη του προς τον Δημιουργό πάσης της κτίσης. Όχι μυστικά, αλλά φανερά πλέον με το αίτημά του προς τον Πιλάτο δείχνει το καρδιακό σύνδεσμό του με την Σταυρωμένη Αγάπη, τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. ''Δεν υπολογίζει ότι πλούσιος είναι και θα εκπέσει από τον πλούτο και θα διαβληθεί από τους Ιουδαίους, παρά ζητάει το σώμα του αδίκως Σταυρωθέντα.''(Ιερός Θεοφύλακτος). Μόλις δε εκπληρώνεται το αίτημά του, λαμβάνει το νεκρό σώμα, το τυλίγει σε ολοκαίνουργια σινδόνα και το εναποθέτει σε μνημείο, σκαλισμένο σε βράχο. Έτσι αποδίδει όλες τις νεκρικές τιμές προς τον νεκρό Ιησού, ώστε να μην υστερεί σε τίποτα.

     Ο ιερός ευαγγελιστής Μάρκος εκτός του Ιωσήφ, μας προβάλλει και την τολμηρή πράξη τριών γυναικών, της Μαρίας της Μαγδαληνής, της Μαρίας του Ιακώβου και της Σαλώμης. Τρεις αφοσιωμένες μαθήτριες του Διδασκάλου! Τρεις μυροφόρες! Αψηφώντας δυσκολίες, υπερνικώντας εμπόδια και μην υπολογίζοντας την κοινωνική θέση τους, φθάνουν το ξημέρωμα της Κυριακής στον τάφο του Ιησού. ''Όρθρου βαθέως'' και έχοντας εφοδιαστεί με πολύτιμα αρώματα-μύρα, έρχονται να αποτίσουν τον φόρο της τιμής τους προς τον Κύριο. Εφαλτήριο αυτής της θαρραλέας ενέργειάς τους είναι η αγάπη τους για τον Θεάνθρωπο Κύριο. Γι' αυτό και δεν λογαριάζουν την ώρα και τους στρατιώτες, παρά την πραγμάτωση του σκοπού τους, το να μυρώσουν τον νεκρό Ιησού. Αντί να προβούν στην σχεδιασμένη πράξη τους, βρίσκονται μετ' εκπλήξεως μπροστά σε κάτι το υπερθαύμαστο. Καθίστανται οι πρώτοι μάρτυρες της Αναστάσεως του Χριστού. Άγγελος Κυρίου τις μεταφέρει την χαρμόσυνη είδηση: ''Ἠγέρθη, οὔκ ἐστιν ὧδε'' (Μαρκ. 16,6) και τις προτρέπει να λάβουν τα διαπιστευτήρια από το κενό μνημείο. Τις παραγγέλνει την αναστάσιμη πραγματικότητα να την μεταλαμπαδεύσουν στους μαθητές του Κυρίου. Οι γυναίκες όσο κι αν ήταν υποτιμημένες στην Ιουδαϊκή κοινωνία, τόσο υπερτιμημένες εμφανίζονται στα μάτια του Θεού. Ο Κύριος τις ανταμείβει για την τολμηρή πράξη τους, αφού γεύονται την εμπειρία της Αναστάσεως! Μπορεί της πρώτης γυναίκας της Εύας να συνδέθηκε το όνομά της με την πτώση και την αμαρτία, οι μυροφόρες όμως συνδέονται με την Ανάσταση και την σωτηρία. Πόση τιμή και πόση αξία! Οι μυροφόρες γίνονται από διακόνισσες του μυστηρίου του θανάτου, ευαγγελίστριες της αναστάσιμης χαράς.

    Οι τολμηρές πράξεις του Ιωσήφ και των Μυροφόρων ίσως πρέπει και για μας να αποτελέσουν ένα πνευματικό αφυπνιστικό κουδούνι. Ίσως πρέπει να γίνουν ένα ξυπνητήρι συναίσθησης του χριστιανικού καθήκοντός μας. Ίσως πρέπει να μας εγείρουν από την ανάπαυλα και την ραστώνη, κάνοντας μας να συνειδητοποιήσουμε το χρέος μας απέναντι στον ''Ποιητή ουρανού και γης''. Διότι τις περισσότερες φορές μας διακατέχει ο φόβος και η ατολμία. Φοβούμαστε να αποκαλύψουμε την χριστιανική μας ταυτότητα, με την δικαιολογία της κοινωνικής περιθωριοποίησης. Δεν τολμούμε να ομολογούμε ''λόγοις και έργοις'' τις ευαγγελικές επιταγές, γιατί η αμαρτία μας αφοπλίζει. Οι Μυροφόρες τόλμησαν να υπάγουν στο κενό μνημείο, μη φοβούμενες την στρατιωτική φρουρά. Ο Ιωσήφ τόλμησε να αιτηθεί το νεκρό σώμα του Ιησού, διατρέχοντας τον κίνδυνο της απώλειας της θέσης του.  Εμείς τολμούμε για τον Χριστό; Μήπως δεν τολμούμε αληθινά;

     Οι άγιοι μάρτυρες και νεομάρτυρες τόλμησαν με θάρρος να ομολογήσουν την χριστιανική αλήθεια ενώπιον αδίστακτων τυράννων. Ο Ιερός Χρυσόστομος τόλμησε και ήλεγξε την αυτοκράτειρα Ευδοξία για τα ανοσιουργήματά της. Ο Άγιος μεγαλομάρτυρας Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος τόλμησε και μπροστά στον Διοκλητιανό αρνήθηκε να συλλάβει τους χριστιανούς της επαρχίας του. Σήμερα η Αγία μας Εκκλησία εορτάζει την μνήμη ενός ιερατικού ζεύγους, του Τιμοθέου και της Μαύρας. Όταν ο ειδωλολάτρης έπαρχος Αρριανός ζήτησε από τον ιερέα Τιμόθεο να κάψει δημόσια τα ιερά βιβλία του, εκείνος με θάρρος και τόλμη του απάντησε: ''Όπως ο στρατιώτης στη μάχη δεν παραδίνει τα όπλα στον εχθρό, διότι αλλιώς θεωρείται λιποτάκτης, έτσι κι εγώ δεν μπορώ να τα παραδώσω. Δίνω τη ζωή μου, μα όχι τα ιερά μου βιβλία.'' Και μετά από σκληρά βασανιστήρια ακολούθησε ο σταυρικός θάνατος αυτού και της συζύγου του, λαμβάνοντας και οι δύο το αμαράντινο στεφάνι της δόξης του Θεού. Η γνήσια χριστιανική ζωή απαιτεί τόλμη και θάρρος! Γένοιτο!

Άγιος Γεώργιος - Το πνευματικό διαμάντι ολάκερης της Ορθοδοξίας (Γκιάφη Ι.)

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου-Πολιτικού Επιστήμονος

  Επισκεπτόμενος κάποιος ένα κοσμηματοπωλείο, θα εντυπωσιαστεί  από το πλήθος των κοσμημάτων. Χρυσαφικά, ασημικά, ακόμη και μπρούτζινα δημιουργήματα κεντρίζουν το ενδιαφέρον του αγοραστή. Μεταξύ όμως των ακριβών κοσμημάτων μένει έκθαμβος κανείς μπροστά στην δυνατή ακτινοβολία ενός διαμαντιού. Πρόκειται για έναν πολύτιμο λίθο που έλκει την καταγωγή του από την αρχαιότητα. Ήδη από τον τέταρτο αιώνα π. Χ. μαρτυρείται η ύπαρξη διαμαντιών στην Ινδία. Το διαμάντι είναι ένα πλούσιο κοίτασμα της φύσης με διαφανή κρυσταλλική μορφή. Ξεχωρίζει για την σκληρότητά του, την μεγάλη λάμψη του και την ανεκτίμητη αξία του. Αποτελείται δε από καθαρό άνθρακα. Δεν είναι τυχαίο που τα πιο ακριβά περιδέραια και δακτυλίδια συνθέτονται από διαμαντόπετρες.

  Ίσως όμως αναρωτηθούμε τι σχέση ενυπάρχει μεταξύ των διαμαντιών και της σημερινής εκκλησιαστικής εορτής. Μα η Αγία μας Εκκλησία μας προσκαλεί να τιμήσουμε την ιερά μνήμη ενός όχι υλικού, αλλά πνευματικού διαμαντιού. Ποιός άραγε άγιος αναδείχθηκε το ''υπερπολύτιμο διαμάντι'' της Εκκλησίας του Χριστού; Ο Άγιος μεγαλομάρτυρας Γεώργιος, ο Τροπαιοφόρος. Και ως διαμάντι έρχεται να τον χαρακτηρίσει η ιερά υμνογραφία της ημέρας. Συγκεκριμένα το δοξαστικό των αποστίχων του εσπερινού της 23ης Απριλίου, ποίημα του οσίου Θεοδώρου του Στουδίτη, θα διακηρύξει τα εξής: '' Τὸν νοερὸν ἀδάμαντα, τῆς καρτερίας ἀδελφοί, πνευματικῶς εὐφημήσωμεν, Γεώργιον τὸν ἀοίδιμον μάρτυρα....''. Ο άγιος Θεόδωρος αποδίδει στον άγιο Γεώργιο τον χαρακτηρισμό του ''νοερού αδάμαντος''. Μια από τις ιδιότητες του διαμαντιού είναι η σκληρότητά του. Εξάλλου και η λέξη διαμάντι προέρχεται από τους αρχαίους αδάμαντες, σκληρές πέτρες οι οποίες δεν κατεργάζονταν εύκολα. Πράγματι κι ο άγιος μεγαλομάρτυρας Γεώργιος διδάσκει με τον συγκλονιστικό βίο του αφενός τον αδαμάντινο-αδιάσειστο χαρακτήρα του, αφετέρου την αδαμάντινη χριστιανική του πολιτεία. Μια περιδιάβασή μας και μόνο στο συναξάρι της ημέρας, αρκεί για την επιβεβαίωσή μας ως προς τα πολυποίκιλα κατορθώματά του.

  Οπλισμένος ως χριστιανός με την πανοπλία του Θεού, υπομένει με γενναία καρτερία και ισχυρό θάρρος τα πολυώδυνα βάσανα των ειδωλολατρών, με πρωτεργάτη αυτών τον αδίστακτο χριστιανομάχο αυτοκράτορα Διοκλητιανό. Κατορθώνει εξαιτίας της ευφυΐας του να φθάσει σε ύπατο στρατιωτικό αξίωμα, διακρινόμενος ως άριστος στρατηλάτης, όμως μέσα του φλέγεται από την αστείρευτη αγάπη του για τον Κύριο ημών Ιησού Χριστού. Τρανή απόδειξη είναι το ότι δεν διστάζει να θυσιάσει τιμές, δόξες και εξουσίες προκειμένου ούτε λεπτό να μην εκπέσει από την αταλάντευτη πίστη του προς τον Σταυρωθέντα Κύριο. Εν αντιθέσει βεβαίως με μας τους σημερινούς χριστιανούς που προβαίνουμε ακόμη και σε πνευματικές υποχωρήσεις, όταν απειλούνται τα προσωπικά μας συμφέροντα.

   Ο μεγαλομάρτυρας Γεώργιος για το αμετακίνητο χριστιανικό του φρόνημα υπέστη μια σειρά από απάνθρωπα βασανιστήρια. Όπως και το θαυμάσιο δοξαστικό τονίζει, τις ποικίλες ανθρώπινες κολάσεις τις αντιμετώπισε με υποδειγματική αντοχή, χωρίς να παρασυρθεί από την φθορά του σώματός του. Νίκησε την ανθρώπινη αδυναμία με τον ένθερμο πόθο του προς τον αγαπημένο του, τον Νυμφίο της Εκκλησίας. Κατάφερε μέσω του μαρτυρικού του θανάτου να περάσει από την γήινη χώρα στην επουράνια πατρίδα. Κατάφερε να πραγματοποιήσει το δικό του ''Πάσχα'', την δική του διάβαση από τα πρόσκαιρα της παρούσας ζωής, στα αιώνια της ατέρμονης Βασιλείας των Ουρανών. Ούτε η λόγχη, ούτε ο τροχός με τα προσαρμοσμένα σε αυτόν μαχαίρια, ούτε ο λάκκος με τον ασβέστη που κόχλαζε και ούτε τα σιδερένια παπούτσια με τα πυρακτωμένα καρφιά στο εσωτερικό τους στάθηκαν εμπόδια στην σθεναρή χριστιανή του ομολογία. Το θαυμαστό μάλιστα ήταν ότι το προσωπικό του μαρτύριο έγινε πόλος έλξης πολλών ειδωλολατρών στην χριστιανική πίστη. Μέχρι το επίγειο τέλος του επέδειξε την ακαμψία του ως προς το χριστιανό του ιδεώδες. Προτού κλίσει τον αυχένα του στον δήμιο και του αποκόψει την τίμια κεφαλή του, ευχαρίστησε τον Δωρεοδότη Κύριο για τις απροσμέτρητες δωρεές προς το πρόσωπό του. Έτσι με τον αποκεφαλισμό του επισφράγισε την αγία του βιωτή και πλέον συγκαταλέγεται στους αγίους της Εκκλησίας μας, στις έμψυχες εικόνες του Δημιουργού, στο ''εφαρμοσμένο ευαγγέλιο του Θεανθρώπου'', κατά τον άγιο Ιουστίνο τον Πόποβιτς.

   Η μνήμη του κάθε χρόνο συμπίπτει με την πασχάλια περίοδο. Πανηγυρίζοντας τον θρίαμβο του Αναστάντος Κυρίου κατά του πιο αδυσώπητου εχθρού, του θανάτου, εορτάζουμε και τον καρπό της Αναστάσεως, τον ακόλουθο σε όλα του Αναστημένου Χριστού, τον άγιο Γεώργιο. Όπως ένα διαμάντι ακτινοβολεί με την θεσπέσια λάμψη του, το ίδιο και ο άγιος λάμπει με την αναστάσιμη ζωή του και με το αναστάσιμο φως του φωτίζει πολυάριθμες ψυχές ανθρώπων. Δικαιολογημένα ο άγιος Γεώργιος συγκαταριθμείται μεταξύ των πολυφίλητων αγίων του ελληνικού λαού. Και αυτό συμβαίνει διότι εμπνέει, καθοδηγεί και ενδυναμώνει με το γνήσιο παράδειγμά του όλο το χριστιανικό πλήρωμα. Υποδεικνύει την ευαγγελική οδό ως την μόνη ασφαλή για την ανθρώπινη απολύτρωση.

   Ας προβληματιστούμε όμως λίγο κι εμείς, οι σύγχρονοι χριστιανοί, συγκρίνοντας τη ζωή μας με την ζωή του αγίου. Σήμερα είμαστε πνευματικά αδαμάντινοι ως προς τις αποφάσεις μας, προτιμώντας την αρετή από την κακία; Αγωνιζόμαστε με υπομονή και ακράδαντη πίστη, ώστε νικηφόρα να αντιμετωπίζουμε τις καθημερινές μας δοκιμασίες; Παλεύουμε με σκληρότητα κατά των παθών μας και μας διακρίνει η αδιαλλαξία μας, όταν διακυβεύονται θέματα πίστης; Είναι αλήθεια πως κρίσεις, επικρίσεις και κατακρίσεις πυρπολούν τον πνευματικό βίο. Πως ο χριστιανός αντιπαρέρχεται όλες αυτές τις αρνητικές και πειρασμικές καταστάσεις; Μήπως ενδίδουμε; Ο σύγχρονος χριστιανός καλείται να υποστεί όχι το δι' αίματος, αλλά το δι' συνειδήσεως μαρτύριο. Καλείται να παραμείνει εδραίος στην χριστιανική αλήθεια, παρά τις σειρήνες του κόσμου που επιθυμούν διακαώς να τον αποπροσανατολίσουν από την ορθόδοξη τροχιά. Έχοντας στραμμένο το νου του ο καθένας μας στα όσα έπαθε ο άγιος μεγαλομάρτυρας Γεώργιος, δεν θα φοβάται επιδημίες, επιδρομές, πολέμους, ακόμη και τον θάνατο. Ας το πιστέψουμε ότι μόνον ο Χριστός μπορεί να μας ελευθερώσει από τις οποιεσδήποτε απειλές και συμφορές. Έλεγε ο άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης: " Αν δώσουμε στον Χριστό χώρο μέσα στη καρδιά μας, δεν θα μείνουν περιθώρια για τα άλλα. Αγαπήστε Τον απλά και ταπεινά, χωρίς απαίτηση και θα σας απαλλάξει ο ίδιος από καθετί κακό!" Γένοιτο!

«Ένα ταξίδι μέσα στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα» - Κυριακή του Πάσχα (Γκιάφη Ι.)

του Ιωάννη Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

    Εδώ και μια ολόκληρη εβδομάδα ξεκίνησε ένα πνευματικό ταξίδι, αυτό της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας. Πολλοί σταθμοί-γεγονότα αναβίωσαν ενώπιον μας κατά τη διάρκεια αυτού. Η πνευματική αξία τους είναι μεγίστη, όταν ως κεντρικό πρόσωπο αναφοράς τους έχουν τον Θεάνθρωπο Χριστό. Το βασικό θέμα όλων αυτών των ημερών δεν είναι άλλο από το εκούσιο πάθος του Κυρίου μας, το οποίο και κορυφώνεται στον Γολγοθά. Όλες οι ημέρες που πέρασαν συνεχώς μας θύμισαν τα όσα έπαθε ο Χριστός υπέρ πάντων ημών. Αναβαίνει μέχρι το σταυρό και θανατώνεται προκειμένου να σώσει από την εξουσία του διαβόλου το ανθρώπινο γένος. Με την ταφή του φθάνει ακόμη και στον Άδη για να ελευθερώσει τους από αιώνων κρατουμένους του. Δεν παύει όμως ο θάνατος του Ιησού να προκαλεί τον πόνο και τη λύπη σε κάθε παλλόμενη χριστιανική καρδιά. 

 

    Από την άλλη πλευρά, όλοι γνωρίζουμε πως μια καταιγίδα την διαδέχεται η ηλιοφάνεια, έτσι και μετά τον θάνατο του Χριστού επί του σταυρού έρχεται η Ανάστασή του. Ο προορισμός του ταξιδιού της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας είναι η Κυριακή του Πάσχα, η ημέρα της Ανάστασης του Θεανθρώπου. Μελετώντας κανείς τον ιερό ευαγγελιστή Ματθαίο μαθαίνει πως τα μεσάνυχτα του Σαββάτου, ξημερώνοντας Κυριακή, κατέφθασαν στον τάφο του Κυρίου η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία(η Παναγία). Ξαφνικά έγινε μεγάλος σεισμός. Τότε κατέβηκε από τον ουρανό Άγγελος Κυρίου ο οποίος κύλισε το λίθο με τον οποίο είχαν σφραγίσει τον τάφο του νεκρού Ιησού. Οι φρουροί του μνήματος όχι μόνο συγκλονίστηκαν από αυτό που είδαν, αλλά και έπεσαν κάτω σαν νεκροί. Ο ολόλευκος Άγγελος αμέσως απευθύνθηκε στις γυναίκες, καθησυχάζοντας αυτές σχετικά με τον Κύριο. Μία απάντηση τις έδωσε: «οὐκ ἔστιν ὧδε, ἠγέρθη καθὼς εἶπε».«Δεν είναι εδώ, διότι αναστήθηκε, όπως είπε.»(Ματθ. κη΄,6) Και μάλιστα τις παρότρυνε να πάνε στον τόπο όπου βρίσκονταν το νεκρό σώμα του Ιησού προκειμένου να βεβαιωθούν με τα ίδια τους τα μάτια το μέγα θαύμα της Ανάστασής του. Ακόμη τις προέτρεψε την αναστάσιμη αλήθεια να τρέξουν να την μεταλαμπαδεύσουν και στους μαθητές του Κυρίου.

    Στον δρόμο που πορεύονταν προς τους μαθητές, απροσδόκητα εμφανίστηκε μπροστά τους ο Αναστημένος Χριστός. Μια λέξη πρόφερε σε αυτές: «Χαίρετε». Αυτές τον πλησίασαν, έπεσαν στα πόδια του και τον προσκύνησαν. Κατόπιν ο Κύριος τις είπε αφ’ ενός να μην φοβούνται βλέποντάς τον διότι αναστήθηκε, αφετέρου να σπεύσουν να αναγγείλουν το γεγονός της εκ νεκρών Ανάστασής του στους μαθητές του. Οι δυο γυναίκες λοιπόν δεν γίνονται μόνο οι πρώτοι αδιάψευστοι μάρτυρες της Ανάστασης του Θεανθρώπου από τον κενό τάφο, αλλά καθίστανται και αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες του ίδιου του Αναστημένου Κυρίου.

    Η Ανάσταση του Χριστού είναι το βασικότερο έρεισμα της πίστης μας. Ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή θα μας το πει ξεκάθαρα: «Εάν ο Χριστός δεν ανασταίνονταν, η πίστη μας θα ήταν μάταιη» (Α΄ Κοριν. ιε΄,17). Η Ανάσταση έρχεται και νοηματοδοτεί τη ζωή του καθενός ανθρώπου, όταν του φανερώνει την κατάργηση του θανάτου και την ύπαρξη πλέον της ατελεύτητης πνευματικής ζωής. Το γεγονός της Ανάστασης έρχεται και κηρύσσει τη συνέχεια της ζωής και μετά θάνατον. Ακόμη και με τη λέξη «Πάσχα» υποδηλώνεται αυτό το πέρασμα από την κατάρα του Αδάμ και τη δουλεία του διαβόλου στην ελευθερία και στη μακαριότητα. Όπως οι Εβραίοι την ημέρα του Πάσχα εόρταζαν το πέρασμά τους μέσω της Ερυθράς θάλασσας στη γη της επαγγελίας, έτσι και για τους χριστιανούς το Πάσχα είναι το πέρασμα από το θάνατο στην αιώνια ζωή.

    

    Η Ανάσταση του Θεανθρώπου δεν είναι απλά ένα κοσμοσωτήριο γεγονός, αλλά ένα υπαρξιακό γεγονός. Και ως κάτι το υπαρξιακό σημαίνει ότι ο κάθε άνθρωπος προσκαλείται να μετέχει σε αυτό, ώστε να γίνει μέτοχος της χάριτος της Ανάστασης. Προηγείται η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή μέσα στην οποία ο κάθε πιστός ασκείται στη νηστεία από τα πάθη του και στην καλλιέργεια των αρετών του. Όλος αυτός ο έντονος πνευματικός αγώνας αποβλέπει στην αρτιότερη συμμετοχή στο μυστήριο της Ανάστασης. Έτσι σκοπός του κάθε αγωνιζομένου χριστιανού ας είναι μέσω αυτής της σταυροαναστάσιμης πορείας της Εκκλησίας μας να ζει και τη δική του Ανάσταση. Την νέκρωση των αμαρτιών του και την ανάσταση των αρετών του! Χριστός Ανέστη!

«Ένα ταξίδι μέσα στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα» - Άγιο και Μεγάλο Σάββατο (Γκιάφη Ι.)

 του Ιωάννη Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

Την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή όλος ο ορθόδοξος κόσμος κλήθηκε να συμπορευθεί μετά του Ιησού στον Γολγοθά. Εκεί ο Κύριος υπέστη τον πιο ατιμωτικό θάνατο της εποχής εκείνης, τη σταύρωση. Ο ίδιος ο Δημιουργός σταυρώνεται από τα δημιουργήματά του! Επάνω στο σταυρό γράφεται η τελευταία σελίδα της επίγειας πορείας του Θεανθρώπου. Επάνω στο σταυρό νεκρώνεται η ίδια η Ζωή! Επάνω στο σταυρό θανατώνεται ο Υιός του ανθρώπου από τους ίδιους τους ανθρώπους! Συμβαίνουν γεγονότα μοναδικά και ανεπανάληπτα στη ροή του χρόνου της ανθρώπινης ιστορίας. Δεν λησμονούμε πως η ζωή του Θεανθρώπου επηρέασε τόσο την ιστορία που την χώρισε στα δύο, σε προ- Χριστού(π. Χ.)περίοδο και μετα-Χριστόν(μ.Χ.) περίοδο.

Το Άγιο και Μεγάλο Σάββατο η Εκκλησία έρχεται και φέρνει στη μνήμη μας την ‘‘θεόσωμο ταφή και την εις Άδου κάθοδο του Κυρίου’’. Ο Χριστός την Παρασκευή κατά την τρίτη ώρα (9 το πρωί) σταυρώθηκε. Από την έκτη ώρα μέχρι την ενάτη ώρα(12 έως 3 το μεσημέρι) σκοτείνιασε ο τόπος. Λέγοντας ο Κύριος το «Τετέλεσται», η επίγεια ζωή του τελείωσε. Το έργο του μέσα στον κόσμο ολοκληρώθηκε. Άφησε το πνεύμα του ως άνθρωπος.

Πλησίαζε ο ήλιος να δύσει και ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας έτρεξε στον Πόντιο Πιλάτο. Του ζήτησε την άδειά του να κατεβάσει το νεκρό σώμα του Ιησού από το σταυρό. Ο Πιλάτος δεν έφερε αντίρρηση, έδωσε την άδεια στον Ιωσήφ να προβεί σε αυτή την ενέργεια. Τότε ο Ιωσήφ αποκαθήλωσε τον Χριστό από το σταυρό και μαζί με τον Νικόδημο τον βουλευτή, τον τύλιξαν σε ένα σεντόνι, αφού πρωτίστως τον περιέλουσαν με ένα ειδικό μίγμα από διάφορα αρώματα(σμύρνα και αλόη). Και οι δυο μαθητές του Κυρίου(απ’ τον ευρύτερο κύκλο των μαθητών) απέδωσαν όλες τις νεκρικές τιμές προς τον νεκρό Ιησού, όπως προβλέπονταν σε μια τέτοια περίσταση. Κατόπιν  εναπόθεσαν το νεκρό σώμα σε πέτρινο μνημείο στο οποίο δεν είχε μέχρι τότε τεθεί κάποιος άλλος κεκοιμημένος. 

Πλέον ο Κύριος της ζωής και του θανάτου σαββατίζει (ξεκουράζεται) στο μνήμα, όπως την έβδομη ημέρα αντίστοιχα ο Θεός ξεκουράστηκε από τη δημιουργία του κόσμου. Εξ ου και η ονομασία της ημέρας του Σαββάτου. Με την ανάπαυσή του στον τάφο ο Χριστός πετυχαίνει να απαλείψει από την ανθρώπινη φύση την αμαρτία και την φθαρτότητα. Ο Υιός του Θεού κατεβαίνει στον Άδη προκειμένου να σώσει και τους εκεί ευρισκομένους. Μεταφέρει το λυτρωτικό μήνυμά του στους απ’ αιώνος δέσμιους του Άδη. Σπάει τα δεσμά τους και τους χαρίζει την ελευθερία τους. Με τον θάνατό του νικάει το κράτος του θανάτου. 

Όμως η εναντίωση των αρχιερέων και των γραμματέων κατά του Ιησού δεν σταματάει ούτε μετά θάνατον. Πηγαίνουν στον Πιλάτο και τον παρακαλούν να δώσει εντολή να ασφαλιστεί το μνημείο του Ιησού για τρεις ημέρες. Ηχούσαν ακόμη στα αυτιά τους τα λόγια του Κυρίου περί της τριημέρου Ανάστασής του. Γι’ αυτό υποψιάζονταν ότι οι μαθητές του θα πάνε να κλέψουν το νεκρό σώμα του Διδασκάλου τους και έπειτα θα βγουν να υποστηρίξουν ότι ο Ιησούς αναστήθηκε. Εάν βέβαια συνέβαινε κάτι τέτοιο, τότε θα διέδιδαν μια πλάνη. Ο Πιλάτος ύστερα από αυτή την εικασία των Ιουδαίων, διέταξε τη σφράγιση του τάφου. Όχι μόνο σφραγίστηκε, αλλά τοποθετήθηκε και φρουρά από στρατιώτες οι οποίοι φύλασσαν αυτόν. Εκεί φθάνει η ανοησία των Ιουδαίων και το μίσος τους για το Χριστό. Γρήγορα όμως θα διαψευσθούν και θα επαληθευτούν τα όσα κήρυσσε ο Υιός και Λόγος του Θεού.

Το νεκρό σώμα του Ιησού δεν πρόκειται να παραμείνει στον τάφο. Ο τάφος δεν θα είναι η μόνιμη κατοικία του Θεανθρώπου, εφόσον σε λίγο θα αναστηθεί. Ο τάφος θα μετατραπεί σε πηγή ζωής, αφού από το πένθος θα περάσουμε στην αναστάσιμη χαρά. Το ίδιο συμβαίνει και με τον τάφο του καθενός χριστιανού. Είναι μια προσωρινή κατοικία για τον καθένα μέχρι την Δευτέρα του Χριστού παρουσία, οπότε οι πάντες θα αναστηθούν και θα κριθούν από τον Δίκαιο Κριτή. Ο επίγειος τάφος δεν είναι παρά η γέφυρα που ενώνει την εδώ ματαιότητα με την αιωνιότητα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας συμβουλεύουν τους πιστούς στη ζωή τους να αποκτούν «μνήμη θανάτου», διότι αυτή είναι ένα διηνεκές έναυσμα αγώνος εναντίον της αμαρτίας. Λέγει χαρακτηριστικά ο Μέγας Βασίλειος: «Ο ενθυμούμενος τον θάνατο, δεν θα αμαρτήσει στη ζωή του». Όπως ο τάφος δεν μπόρεσε να κρατήσει την ίδια τη Ζωή μέσα του, έτσι θα γίνει και με τον κάθε χριστιανό κατά την ημέρα της κρίσεως.

«Ένα ταξίδι μέσα στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα» - Αγία και Μεγάλη Παρασκευή (Γκιάφη Ι.)

του Ιωάννη Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

Αναντίρρητα , οι άγιες ημέρες που πέρασαν, προετοιμάζουν τον κάθε πιστό να υποδεχθεί επαξίως τα Άγια Πάθη του Κυρίου. Τόσο μέσα από την ιερά υμνολογία, όσο και μέσα από το κλίμα της χαρμολύπης που επικρατεί,  ο χριστιανός ετοιμάζεται για την ημέρα των αχράντων Παθών του Κυρίου, την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή. Όμως τι ενθυμούμαστε αυτή την ημέρα; Ποια γεγονότα προβάλλει η Εκκλησία  μας, σχετιζόμενα με τον Αρχηγό και Θεμελιωτή της πίστεώς μας; Την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή φέρνουμε στη μνήμη μας τα σωτήρια και φρικτά του Κυρίου Πάθη. Ειδικότερα: τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τις ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυρά χλαίνα, τον κάλαμον, τον σπόγγο, το όξος, τους ήλους, την λόγχη και προπάντων τον Σταυρόν και τον θάνατον του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. 

Ο Ιούδας ο Ισκαριώτης πρόδωσε τον Διδάσκαλό του για τριάκοντα αργύρια. Μετά την προδοσία ακολούθησε η σύλληψη του Κυρίου από τους στρατιώτες στο όρος των Ελαιών. Κατόπιν οδηγήθηκε δεμένος στους αρχιερείς Άννα και Καϊάφα. Αυτοί τον ανέκριναν και μάλιστα τον εξέτασαν για τη διδασκαλία του. Αναζήτησαν κατηγορία. Τον έκριναν ένοχο θανάτου με την αιτιολογία της βλασφημίας επειδή ομολόγησε ότι πράγματι είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού. Τον παραδίδουν στους στρατιώτες και αυτοί τον περιγελούν, τον φτύνουν, τον χαστουκίζουν, τον εμπαίζουν, του φορούν κόκκινη χλαμύδα, του βάζουν ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι και καλάμι στο χέρι αντί βασιλικού σκήπτρου. Συνεχίζουν να τον χλευάζουν και να τον χτυπούν στο πρόσωπο. Τον οδηγούν στο Ρωμαίο διοικητή τον Πιλάτο, ο οποίος αν και πείθεται για την αθωότητα του Χριστού μετά την πίεση των Ιουδαίων υποκύπτει και παραδίδει Αυτόν «ίνα σταυρωθή». Έπειτα του δίνουν το Σταυρό και όλοι κατευθύνονται στο Γολγοθά, εκεί όπου θα εκτυλιχτεί το θείο δράμα.

Φθάνοντας στον «κρανίου τόπο», τον σταυρώνουν ανάμεσα σε δύο ληστές. Οι ύβρεις και οι γέλωτες από μέρους των στρατιωτών δεν σταματούν ούτε και στον τόπο της καταδίκης του. Και εδώ τον κοροϊδεύουν. Εκτός αυτού, μόλις ο Ιησούς ζήτησε ύδωρ, για να σβήσει τη δίψα του, οι στρατιώτες του πρόσφεραν χολή και ξίδι. Ύστερα από λίγο ο Κύριος είπε το «Τετέλεσται» και παρέδωσε το πνεύμα του στο Θεό-Πατέρα του. Έτσι, λογχίζεται από τους στρατιώτες στην πλευρά του και τρέχει αίμα και ύδωρ. Τρανή απόδειξη του θανάτου του!

Πόσα υποφέρει ο Σταυρωθείς Κύριος υπέρ πάντων ημών; Αυτός δε δοκιμάζει τον πόνο και την οδύνη του Σταυρού; Αυτός δε γεύεται το ‘πικρό ποτήρι’ του σταυρικού θανάτου; Αυτός δεν εξευτελίζεται μέχρι την τελευταία στιγμή από τους ομοεθνείς του; Υπομένει τα πάντα για τον άνθρωπο. Θέλει να τον απαλλάξει από το χρεόγραφο των αμαρτιών του. Επιθυμεί τη σωτηρία του από το διάβολο. Επιδιώκει τη λύτρωσή του από το θάνατο. Στοχεύει στο να αποκαταστήσει τη σχέση του ανθρώπου με το Θεό, η οποία με την πτώση των Πρωτοπλάστων, του Αδάμ και της Εύας, είχε διαρρηχθεί. Η σταύρωση του Χριστού δείχνει το μυστήριο της αγάπης του Θεού προς το ανθρώπινο γένος.

Ο Σταυρός δεν είναι μόνο σύμβολο, είναι προπάντων τρόπος ζωής. Τα πάθη και η σταύρωση υπάρχουν και στη ζωή του ανθρώπου. Δοκιμασίες, θλίψεις, πειρασμοί, θάνατοι είναι ενδεικτικά μιας σταυρικής ζωής. Όλοι σηκώνουν έναν σταυρό. Άλλος μεγαλύτερο και άλλος μικρότερο. Δεν υπάρχει άνθρωπος που, ως άλλος Σίμωνας Κυρηναίος, να μην σηκώνει στους ώμους του έναν σταυρό. Η πορεία του χριστιανού συνταυτίζεται με την επίγεια διαδρομή του Χριστού. Από τη στιγμή που γίνεται κάποιος μέλος του σώματος του Χριστού, ταυτόχρονα μετέχει και στο ‘‘πολίτευμα του Σταυρού’’ το οποίο ισχύει μέσα στην Εκκλησία μας.

Ενατενίζοντας τον Εσταυρωμένο Χριστό όχι μόνο παρηγορούμαστε, αλλά και ενδυναμωνόμαστε στον πνευματικό μας αγώνα. Ο Σταυρωθείς Κύριος είναι αυτός που μας καλεί να τον πλησιάσουμε, προκειμένου να του ξεφορτώσουμε το βαρύ φορτίο των παραπτωμάτων μας. Εάν σταυρώσουμε τα πάθη μας για τον Χριστό, το αποτέλεσμα θα είναι η ανάσταση της ύπαρξής μας από τη φθορά, την ασθένεια ακόμη και το  θάνατο. Ο Άγιος Παΐσιος, ο Αγιορείτης, συμβούλευε συνήθως τα εξής: «Ακολουθείστε τον Χριστό στην Σταύρωση, εάν θέλετε να χαρείτε Αναστάσιμα.»