«Ένα ταξίδι μέσα στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα» - Άγιο και Μεγάλο Σάββατο (Γκιάφη Ι.)

 του Ιωάννη Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

Την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή όλος ο ορθόδοξος κόσμος κλήθηκε να συμπορευθεί μετά του Ιησού στον Γολγοθά. Εκεί ο Κύριος υπέστη τον πιο ατιμωτικό θάνατο της εποχής εκείνης, τη σταύρωση. Ο ίδιος ο Δημιουργός σταυρώνεται από τα δημιουργήματά του! Επάνω στο σταυρό γράφεται η τελευταία σελίδα της επίγειας πορείας του Θεανθρώπου. Επάνω στο σταυρό νεκρώνεται η ίδια η Ζωή! Επάνω στο σταυρό θανατώνεται ο Υιός του ανθρώπου από τους ίδιους τους ανθρώπους! Συμβαίνουν γεγονότα μοναδικά και ανεπανάληπτα στη ροή του χρόνου της ανθρώπινης ιστορίας. Δεν λησμονούμε πως η ζωή του Θεανθρώπου επηρέασε τόσο την ιστορία που την χώρισε στα δύο, σε προ- Χριστού(π. Χ.)περίοδο και μετα-Χριστόν(μ.Χ.) περίοδο.

Το Άγιο και Μεγάλο Σάββατο η Εκκλησία έρχεται και φέρνει στη μνήμη μας την ‘‘θεόσωμο ταφή και την εις Άδου κάθοδο του Κυρίου’’. Ο Χριστός την Παρασκευή κατά την τρίτη ώρα (9 το πρωί) σταυρώθηκε. Από την έκτη ώρα μέχρι την ενάτη ώρα(12 έως 3 το μεσημέρι) σκοτείνιασε ο τόπος. Λέγοντας ο Κύριος το «Τετέλεσται», η επίγεια ζωή του τελείωσε. Το έργο του μέσα στον κόσμο ολοκληρώθηκε. Άφησε το πνεύμα του ως άνθρωπος.

Πλησίαζε ο ήλιος να δύσει και ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας έτρεξε στον Πόντιο Πιλάτο. Του ζήτησε την άδειά του να κατεβάσει το νεκρό σώμα του Ιησού από το σταυρό. Ο Πιλάτος δεν έφερε αντίρρηση, έδωσε την άδεια στον Ιωσήφ να προβεί σε αυτή την ενέργεια. Τότε ο Ιωσήφ αποκαθήλωσε τον Χριστό από το σταυρό και μαζί με τον Νικόδημο τον βουλευτή, τον τύλιξαν σε ένα σεντόνι, αφού πρωτίστως τον περιέλουσαν με ένα ειδικό μίγμα από διάφορα αρώματα(σμύρνα και αλόη). Και οι δυο μαθητές του Κυρίου(απ’ τον ευρύτερο κύκλο των μαθητών) απέδωσαν όλες τις νεκρικές τιμές προς τον νεκρό Ιησού, όπως προβλέπονταν σε μια τέτοια περίσταση. Κατόπιν  εναπόθεσαν το νεκρό σώμα σε πέτρινο μνημείο στο οποίο δεν είχε μέχρι τότε τεθεί κάποιος άλλος κεκοιμημένος. 

Πλέον ο Κύριος της ζωής και του θανάτου σαββατίζει (ξεκουράζεται) στο μνήμα, όπως την έβδομη ημέρα αντίστοιχα ο Θεός ξεκουράστηκε από τη δημιουργία του κόσμου. Εξ ου και η ονομασία της ημέρας του Σαββάτου. Με την ανάπαυσή του στον τάφο ο Χριστός πετυχαίνει να απαλείψει από την ανθρώπινη φύση την αμαρτία και την φθαρτότητα. Ο Υιός του Θεού κατεβαίνει στον Άδη προκειμένου να σώσει και τους εκεί ευρισκομένους. Μεταφέρει το λυτρωτικό μήνυμά του στους απ’ αιώνος δέσμιους του Άδη. Σπάει τα δεσμά τους και τους χαρίζει την ελευθερία τους. Με τον θάνατό του νικάει το κράτος του θανάτου. 

Όμως η εναντίωση των αρχιερέων και των γραμματέων κατά του Ιησού δεν σταματάει ούτε μετά θάνατον. Πηγαίνουν στον Πιλάτο και τον παρακαλούν να δώσει εντολή να ασφαλιστεί το μνημείο του Ιησού για τρεις ημέρες. Ηχούσαν ακόμη στα αυτιά τους τα λόγια του Κυρίου περί της τριημέρου Ανάστασής του. Γι’ αυτό υποψιάζονταν ότι οι μαθητές του θα πάνε να κλέψουν το νεκρό σώμα του Διδασκάλου τους και έπειτα θα βγουν να υποστηρίξουν ότι ο Ιησούς αναστήθηκε. Εάν βέβαια συνέβαινε κάτι τέτοιο, τότε θα διέδιδαν μια πλάνη. Ο Πιλάτος ύστερα από αυτή την εικασία των Ιουδαίων, διέταξε τη σφράγιση του τάφου. Όχι μόνο σφραγίστηκε, αλλά τοποθετήθηκε και φρουρά από στρατιώτες οι οποίοι φύλασσαν αυτόν. Εκεί φθάνει η ανοησία των Ιουδαίων και το μίσος τους για το Χριστό. Γρήγορα όμως θα διαψευσθούν και θα επαληθευτούν τα όσα κήρυσσε ο Υιός και Λόγος του Θεού.

Το νεκρό σώμα του Ιησού δεν πρόκειται να παραμείνει στον τάφο. Ο τάφος δεν θα είναι η μόνιμη κατοικία του Θεανθρώπου, εφόσον σε λίγο θα αναστηθεί. Ο τάφος θα μετατραπεί σε πηγή ζωής, αφού από το πένθος θα περάσουμε στην αναστάσιμη χαρά. Το ίδιο συμβαίνει και με τον τάφο του καθενός χριστιανού. Είναι μια προσωρινή κατοικία για τον καθένα μέχρι την Δευτέρα του Χριστού παρουσία, οπότε οι πάντες θα αναστηθούν και θα κριθούν από τον Δίκαιο Κριτή. Ο επίγειος τάφος δεν είναι παρά η γέφυρα που ενώνει την εδώ ματαιότητα με την αιωνιότητα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας συμβουλεύουν τους πιστούς στη ζωή τους να αποκτούν «μνήμη θανάτου», διότι αυτή είναι ένα διηνεκές έναυσμα αγώνος εναντίον της αμαρτίας. Λέγει χαρακτηριστικά ο Μέγας Βασίλειος: «Ο ενθυμούμενος τον θάνατο, δεν θα αμαρτήσει στη ζωή του». Όπως ο τάφος δεν μπόρεσε να κρατήσει την ίδια τη Ζωή μέσα του, έτσι θα γίνει και με τον κάθε χριστιανό κατά την ημέρα της κρίσεως.

«Ένα ταξίδι μέσα στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα» - Αγία και Μεγάλη Παρασκευή (Γκιάφη Ι.)

του Ιωάννη Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

Αναντίρρητα , οι άγιες ημέρες που πέρασαν, προετοιμάζουν τον κάθε πιστό να υποδεχθεί επαξίως τα Άγια Πάθη του Κυρίου. Τόσο μέσα από την ιερά υμνολογία, όσο και μέσα από το κλίμα της χαρμολύπης που επικρατεί,  ο χριστιανός ετοιμάζεται για την ημέρα των αχράντων Παθών του Κυρίου, την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή. Όμως τι ενθυμούμαστε αυτή την ημέρα; Ποια γεγονότα προβάλλει η Εκκλησία  μας, σχετιζόμενα με τον Αρχηγό και Θεμελιωτή της πίστεώς μας; Την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή φέρνουμε στη μνήμη μας τα σωτήρια και φρικτά του Κυρίου Πάθη. Ειδικότερα: τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τις ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυρά χλαίνα, τον κάλαμον, τον σπόγγο, το όξος, τους ήλους, την λόγχη και προπάντων τον Σταυρόν και τον θάνατον του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. 

Ο Ιούδας ο Ισκαριώτης πρόδωσε τον Διδάσκαλό του για τριάκοντα αργύρια. Μετά την προδοσία ακολούθησε η σύλληψη του Κυρίου από τους στρατιώτες στο όρος των Ελαιών. Κατόπιν οδηγήθηκε δεμένος στους αρχιερείς Άννα και Καϊάφα. Αυτοί τον ανέκριναν και μάλιστα τον εξέτασαν για τη διδασκαλία του. Αναζήτησαν κατηγορία. Τον έκριναν ένοχο θανάτου με την αιτιολογία της βλασφημίας επειδή ομολόγησε ότι πράγματι είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού. Τον παραδίδουν στους στρατιώτες και αυτοί τον περιγελούν, τον φτύνουν, τον χαστουκίζουν, τον εμπαίζουν, του φορούν κόκκινη χλαμύδα, του βάζουν ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι και καλάμι στο χέρι αντί βασιλικού σκήπτρου. Συνεχίζουν να τον χλευάζουν και να τον χτυπούν στο πρόσωπο. Τον οδηγούν στο Ρωμαίο διοικητή τον Πιλάτο, ο οποίος αν και πείθεται για την αθωότητα του Χριστού μετά την πίεση των Ιουδαίων υποκύπτει και παραδίδει Αυτόν «ίνα σταυρωθή». Έπειτα του δίνουν το Σταυρό και όλοι κατευθύνονται στο Γολγοθά, εκεί όπου θα εκτυλιχτεί το θείο δράμα.

Φθάνοντας στον «κρανίου τόπο», τον σταυρώνουν ανάμεσα σε δύο ληστές. Οι ύβρεις και οι γέλωτες από μέρους των στρατιωτών δεν σταματούν ούτε και στον τόπο της καταδίκης του. Και εδώ τον κοροϊδεύουν. Εκτός αυτού, μόλις ο Ιησούς ζήτησε ύδωρ, για να σβήσει τη δίψα του, οι στρατιώτες του πρόσφεραν χολή και ξίδι. Ύστερα από λίγο ο Κύριος είπε το «Τετέλεσται» και παρέδωσε το πνεύμα του στο Θεό-Πατέρα του. Έτσι, λογχίζεται από τους στρατιώτες στην πλευρά του και τρέχει αίμα και ύδωρ. Τρανή απόδειξη του θανάτου του!

Πόσα υποφέρει ο Σταυρωθείς Κύριος υπέρ πάντων ημών; Αυτός δε δοκιμάζει τον πόνο και την οδύνη του Σταυρού; Αυτός δε γεύεται το ‘πικρό ποτήρι’ του σταυρικού θανάτου; Αυτός δεν εξευτελίζεται μέχρι την τελευταία στιγμή από τους ομοεθνείς του; Υπομένει τα πάντα για τον άνθρωπο. Θέλει να τον απαλλάξει από το χρεόγραφο των αμαρτιών του. Επιθυμεί τη σωτηρία του από το διάβολο. Επιδιώκει τη λύτρωσή του από το θάνατο. Στοχεύει στο να αποκαταστήσει τη σχέση του ανθρώπου με το Θεό, η οποία με την πτώση των Πρωτοπλάστων, του Αδάμ και της Εύας, είχε διαρρηχθεί. Η σταύρωση του Χριστού δείχνει το μυστήριο της αγάπης του Θεού προς το ανθρώπινο γένος.

Ο Σταυρός δεν είναι μόνο σύμβολο, είναι προπάντων τρόπος ζωής. Τα πάθη και η σταύρωση υπάρχουν και στη ζωή του ανθρώπου. Δοκιμασίες, θλίψεις, πειρασμοί, θάνατοι είναι ενδεικτικά μιας σταυρικής ζωής. Όλοι σηκώνουν έναν σταυρό. Άλλος μεγαλύτερο και άλλος μικρότερο. Δεν υπάρχει άνθρωπος που, ως άλλος Σίμωνας Κυρηναίος, να μην σηκώνει στους ώμους του έναν σταυρό. Η πορεία του χριστιανού συνταυτίζεται με την επίγεια διαδρομή του Χριστού. Από τη στιγμή που γίνεται κάποιος μέλος του σώματος του Χριστού, ταυτόχρονα μετέχει και στο ‘‘πολίτευμα του Σταυρού’’ το οποίο ισχύει μέσα στην Εκκλησία μας.

Ενατενίζοντας τον Εσταυρωμένο Χριστό όχι μόνο παρηγορούμαστε, αλλά και ενδυναμωνόμαστε στον πνευματικό μας αγώνα. Ο Σταυρωθείς Κύριος είναι αυτός που μας καλεί να τον πλησιάσουμε, προκειμένου να του ξεφορτώσουμε το βαρύ φορτίο των παραπτωμάτων μας. Εάν σταυρώσουμε τα πάθη μας για τον Χριστό, το αποτέλεσμα θα είναι η ανάσταση της ύπαρξής μας από τη φθορά, την ασθένεια ακόμη και το  θάνατο. Ο Άγιος Παΐσιος, ο Αγιορείτης, συμβούλευε συνήθως τα εξής: «Ακολουθείστε τον Χριστό στην Σταύρωση, εάν θέλετε να χαρείτε Αναστάσιμα.»

«Ένα ταξίδι μέσα στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα» - Αγία και Μεγάλη Πέμπτη (Γκιάφη Ι.)

του Ιωάννη Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

    Προχωρώντας την περιδιάβασή μας μέσα στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, τέταρτος σταθμός αυτής είναι η Αγία και Μεγάλη Πέμπτη. Τι ενθυμείται αυτή την ημέρα η Αγία μας Εκκλησία; Ποια γεγονότα ζωντανεύουν ξανά μπροστά μας; Πως αυτά συνδέονται με τη ζωή του κάθε χριστιανού;

    Την Αγία και Μεγάλη Πέμπτη τέσσερα γεγονότα προβάλλονται στο συναξάρι της ημέρας αυτής:

              i) ο ιερός νιπτήρας,

             ii) ο Μυστικός Δείπνος,

            iii) η υπερφυής προσευχή του Κυρίου  και

            iv) η προδοσία του Ιούδα. 

  Όχι ένα, αλλά τέσσερα διαφορετικά περιστατικά έρχονται στη μνήμη μας. Ποιο να πρωτοαναφέρεις; Το καθένα από αυτά παίζει ξεχωριστό ρόλο στην έκβαση του θείου πάθους. Όλα σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το πρόσωπο του Θεανθρώπου. Μήπως ο Χριστός δεν είναι Αυτός που πλένει τα πόδια των μαθητών του, δεικνύοντας σε όλους μας την άκρα ταπείνωσή του; Μήπως ο Κύριος δεν είναι Αυτός που συντρώγει μετά των μαθητών του στο τελευταίο δείπνο μαζί τους, πριν το εκούσιο πάθος του; Μήπως Εκείνος δεν είναι που λίγο πριν συλληφθεί, προσευχήθηκε στον επουράνιο πατέρα του; Μήπως Αυτόν δε σπεύδει να προδώσει στους γραμματείς και στους φαρισαίους για τριάκοντα αργύρια ο μαθητής του, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης;

    Ο Διδάσκαλος Κύριος  ζώνεται το λέντιο (ποδιά) και πλένει τα πόδια των μαθητών του, πριν καθίσουν όλοι στο Μυστικό Δείπνο. Μόνος του βάζει νερό σε ένα δοχείο, τους πλένει όλους και στο τέλος τους σκουπίζει. Ταπεινώνει τον εαυτό του ενώπιον των μαθητών Του. Τους διακονεί με αυταπάρνηση, χωρίς να σκέπτεται τη θέση του. Εξάλλου οι πρωτοκαθεδρίες είναι ξένες ως προς την χριστιανική διδασκαλία, αφού ο Ίδιος ο Χριστός διακήρυξε: «Όποιος θέλει να είναι πρώτος, θα πρέπει να επιδιώκει να είναι τελευταίος».(Λουκ.ιγ΄,30) 

   

   Μετά τον ιερό νιπτήρα επακολουθεί ο Μυστικός δείπνος. Πραγματοποιείται εκείνο το τελευταίο τραπέζι,  πριν το θείο πάθος. Πόσες φορές είχαν τη δυνατότητα οι μαθητές να συνφάγουν με το Διδάσκαλό τους; Πολλές! Τώρα όμως είναι η τελευταία και η πιο ουσιαστική, διότι, πέραν των τελευταίων υποθηκών του προς αυτούς, τους παραδίδει το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Τους προσφέρει απλόχερα τον άρτο και τον οίνο, τα οποία από εδώ και στο εξής ‘‘εις ανάμνηση Αυτού’’ θα είναι το πανάχραντο Σώμα και το πανάγιο Αίμα του. Ο Μυστικός Δείπνος έμελλε να είναι η απαρχή κάθε Θείας Λειτουργίας. Η κάθε αγία τράπεζα ορθοδόξου Ναού δεν είναι παρά εκείνο το τραπέζι του Μυστικού Δείπνου, όπου άπαντες οι χριστιανοί γεύονται τον γλυκύτερο Αμνό και τον γλυκύτερο οίνο, το Σώμα και το Αίμα του Χριστού.

     Στη συνέχεια ,μετά τον δείπνο, ακολουθεί η συνταρακτική αποκάλυψη από μέρους του Χριστού της προδοσίας του. Κανένας βέβαια δεν το αντιλήφθηκε παρά μόνο ο Ιούδας, ο οποίος έφυγε από το τραπέζι. Έτρεξε να εκτελέσει την προδοσία. Μια βέβηλη και σκοτεινή πράξη γίνεται σε βάρος ενός αθώου! Και όχι από έναν αδαή, αλλά από αυτόν που συνεχώς γινόταν αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας της θεότητος του Ιησού. Πόσα θαύματα δεν έζησε; Πόσες θεραπείες ανίατων ασθενειών δεν είδε; Αν και βίωσε τόσα θαυμαστά, το πάθος της φιλαργυρίας σκοτίζει το νου του και τον οδηγεί στη φοβερή προδοσία.

    Αυτή την ημέρα, εκτός των όσων προαναφέραμε, μνημονεύεται και η αρχιερατική προσευχή. Ο Χριστός νιώθει την ανάγκη να επικοινωνήσει με τον Πατέρα του. Πρόκειται για μια αγωνιώδη προσευχή, προτού εισέλθει στον επίπονο και επώδυνο δρόμο των παθών. Ο Χριστός, αν και πρόκειται σωματικά να εγκαταλείψει σε λίγα εικοσιτετράωρα τους μαθητές του, πνευματικά θα είναι πάντα κοντά τους. Το ίδιο συμβαίνει και με μας, όταν μέσα από τα μυστήρια και την πράξη της Εκκλησίας μας ζει ο Κύριος. Αρκεί εμείς να τον βάλλουμε στην καρδιά μας! Να μην τον προδίδουμε με τις πράξεις μας, αλλά να τον εμπιστευόμαστε. Να μην συμπεριφερόμαστε ως άλλος Ιούδας στη ζωή μας, όταν, ως μέλη της Εκκλησίας, βιώνουμε ένα παντοτινό θαύμα, αυτό της Θείας Κοινωνίας!

«Ένα ταξίδι μέσα στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα» - Αγία και Μεγάλη Τετάρτη (Γκιάφη Ι.)

του Ιωάννη Αν. Γκιάφη

Θεολόγου - Πολιτικού Επιστήμονος

      Ο κοινωνικός αποκλεισμός ανθρώπων με μια παρεκκλίνουσα συμπεριφορά από τη συνηθισμένη κοινωνικοπολιτική ζωή είναι μια πραγματικότητα. Ίσως στην καθημερινότητά μας γινόμαστε αποδέκτες αυτού του κοινωνικού φαινομένου. Άνθρωποι να τίθενται στο περιθώριο λόγω κάποιας ιδιαιτερότητάς τους. Πρόκειται για ένα πανάρχαιο κοινωνικό φαινόμενο. Αλλά και κατά την εποχή του Μεσαίωνα ξεστρατισμένα άτομα, φτωχοί και ψυχικά άρρωστοι θεωρούνταν περιθωριακά άτομα. Μάλιστα τους έδιωχναν από τις πόλεις. Και σήμερα βλέπουμε το φαινόμενο της περιθωριοποίησης να ενυπάρχει μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Διάφορες ευπαθείς ομάδες να μην αντιμετωπίζονται με σεβασμό, αξιοπρέπεια και ισάξια με τις άλλες κοινωνικές ομάδες. Σε όλα αυτά η Εκκλησία μας έχει μετοχή ή μένει αμέτοχη; Βοηθάει αυτούς τους ανθρώπους ή τους παραγκωνίζει, όπως γίνεται από τον κόσμο; Τους αγκαλιάζει ή τους απομακρύνει;

    Η Αγία και Μεγάλη Τετάρτη μέσα από το συναξάρι της έρχεται να μας απαντήσει στον ως άνω προβληματισμό μας. Ποιον παρουσιάζει ενώπιον μας; Μια πόρνη γυναίκα, της οποίας το όνομα δεν αναφέρεται από τον ιερό ευαγγελιστή Ματθαίο (Ματθ. κστ΄,6-16). Αυτή ένοιωσε την ανάγκη να συναντήσει το Χριστό, προκειμένου να την απαλλάξει από το βάρος των πολλών αμαρτιών της. Πληροφορούμενη ότι ο Κύριος βρίσκεται στο σπίτι του Σίμωνος, του λεπρού, έσπευσε να τον γνωρίσει. Μάλιστα τόσο πόθο γνωριμίας μετά του Ιησού είχε, που δεν προσήλθε με άδεια χέρια. Κρατούσε ένα αγγείο περιέχον πολύτιμο μύρο. Μόλις αντίκρισε τον Κύριο, έτρεξε κοντά Του και τον περιέλουσε στο κεφάλι με μύρο, κλαίγοντας συγχρόνως για τις αμαρτίες της. Κατόπιν ξέπλεξε τα μαλλιά της και σκούπισε αυτό. Πόση ταπείνωση από μια αμαρτωλή γυναίκα; Συναισθάνθηκε την αμαρτωλότητά της και δεν έχασε καιρό. Έτρεξε κοντά στον ‘Μέγα ιατρό των ψυχών και των σωμάτων’, στον Ιησού Χριστό. Δε δείλιασε λόγω της ιδιαιτερότητάς της, αλλά πάτησε τον εγωισμό της και βρέθηκε κοντά του. Δεν ήρθε με θράσος, αλλά με θάρρος ενώπιον του Κυρίου. Πρόκειται για μια γενναία και απαράμιλλη πράξη!

    Η αγορά ενός τόσο πολύτιμου μύρου από την πλευρά της πόρνης γυναίκας πυροδότησε τα αρνητικά σχόλια των μαθητών του Κυρίου. Εξέφρασαν την αγανάκτησή τους για αυτή την κίνηση. ‘‘Γιατί να μην είχε δοθεί το ποσό της αγοράς του πολύτιμου μύρου  στους πτωχούς αδελφούς;’’, αναρωτήθηκαν οι μαθητές. Ο Κύριος αμέσως τους απάντησε πως αυτή η γυναίκα έπραξε σωστά. Όσον αφορά τους πτωχούς πάντοτε θα τους έχουν μαζί τους, σε αντίθεση με Αυτόν. Η προσφορά μύρου από μέρους της γυναίκας έμελλε να προτυπώσει το μύρωμα του νεκρού Ιησού από τις μυροφόρες γυναίκες. Αυτή δε η πράξη της γυναίκας θα μνημονεύεται όπου κηρυχθεί το ευαγγέλιο. 

     Αναμφισβήτητα η πόρνη γυναίκα βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της ημέρας. Τα πάντα μέσα στον όρθρο της Αγίας και Μεγάλης Τετάρτης την εξυμνούν για την πράξη της και την αληθινή μετάνοιά της. Και εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι στην πανέμορφη αυτή κατανυκτική ακολουθία ξεχωριστή θέση κατέχει το περίφημο και λαοφίλητο τροπάριο της διάσημης ποιήτριας του Βυζαντίου, λογίας και ευσεβούς  μοναχής, Κασσιανής. Η αγία Κασσιανή, της οποία η μνήμη τιμάται στις 7 Σεπτεμβρίου, περιγράφει στον ύμνο αυτό το λυτρωτικό δράμα της αμαρτωλής γυναίκας στην αποκορύφωσή του. Με αριστουργηματικό τρόπο αισθητοποιεί τη μετάνοια της αμαρτωλής εκείνης γυναίκας καθώς και τη μεταστροφή της στο Χριστό. Λανθασμένα ταυτίζεται από ορισμένους το πρόσωπο της ποιήτριας με το πρόσωπο της αμαρτωλής εκείνης γυναίκας. Και μόνο χρονικά αυτή η άποψη δεν στηρίζεται, αφού η πόρνη έζησε στις ημέρες του Χριστού, ενώ η αγία Κασσιανή έζησε πολλούς αιώνες μετέπειτα. 

    Ο Χριστός δεν περιθωριοποιεί τον αμαρτωλό, όπως έκανε η τότε ιουδαϊκή κοινωνία. Απεναντίας τον προσμένει με ανοιχτή την αγκάλη του, αντιμετωπίζοντάς τον ως ένα από τα παιδιά του. Ως παντογνώστης ξέρει σε τι βούρκο έχει περιπέσει και του απλώνει το χέρι του, για να τον βγάλει απ’ αυτόν. Βέβαια θα πράξει αυτό, εφόσον προηγηθεί η ειλικρινής μετάνοιά του. Επιπλέον, όλα τα μέλη του Σώματος του Χριστού οφείλουν παντοιοτρόπως να δείχνουν την αγάπη τους και τη συμπαράστασή τους στο δράμα αυτών των ανθρώπων. Διότι δεν παύουν και αυτοί να είναι εικόνες του παντοδύναμου Θεού. Η Αγίας μας Εκκλησία δεν κατηγορεί τους αμαρτωλούς, την αμαρτία καταδικάζει!

«Ένα ταξίδι μέσα στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα» - Αγία και Μεγάλη Τρίτη (Γκιάφη Ι.)

του Ιωάννη Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

Το ταξίδι ξεκίνησε και ήδη σήμερα βρισκόμαστε στη δεύτερη στάση αυτού. Δεύτερος σταθμός της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας είναι η Αγία και Μεγάλη Τρίτη. Εάν κάποιος ανοίξει το συναξάρι της ημέρας αυτής, θα διαβάσει ότι κατ΄ αυτή η Εκκλησία θυμάται την παραβολή των δέκα παρθένων. Η μέθοδος ομιλίας του Χριστού, η οποία στηρίζεται στις παραβολές, αποτελεί σύνηθες φαινόμενο μέσα στο ιερό ευαγγέλιο. Με τον πλούσιο παραβολικό λόγο του, ο Κύριος επεδίωκε να καταστεί πιο καταληπτός στο ευρύ κοινό. Αλλά ποια είναι η παραβολή των δέκα παρθένων και πως συσχετίζεται με τη ζωή του κάθε μέλους της στρατευομένης Εκκλησίας του Χριστού;

 Ο ιερός ευαγγελιστής Ματθαίος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η Βασιλεία του Θεού», διακήρυξε ο Διδάσκαλος Χριστός, «θα μοιάζει με ό,τι συνέβη στις δέκα παρθένες που πήραν τα λυχνάρια τους και βγήκαν να προϋπαντήσουν τον νυμφίο. Οι πέντε εξ αυτών ήταν συνετές, οι δε άλλες πέντε άμυαλες. Οι άμυαλες παρθένες, ενώ πήραν τα λυχνάρια τους, δεν πήραν μαζί τους λάδι. Αντιθέτως οι συνετές παρθένες πήραν μαζί με τα λυχνάρια τους και λάδι στα δοχεία τους. Ο νυμφίος όμως αργούσε, και αυτές νύσταξαν και αποκοιμήθηκαν. Τα μεσάνυχτα ξαφνικά ακούστηκε φωνή να λέει: ‘‘Ο νυμφίος καταφθάνει, βγείτε να τον προϋπαντήσετε!’’ Τότε όλες οι κοπέλες ξύπνησαν και έσπευσαν να τακτοποιήσουν τα λυχνάρια τους. Οι άμυαλες είπαν στις συνετές: ‘‘Δώστε μας από το λάδι σας, διότι τα λυχνάρια μας σβήνουν. ‘‘Κι εκείνες τις απάντησαν: ‘‘Όχι, γιατί δεν φθάνει και για μας. Πηγαίνετε στους εμπόρους να αγοράσετε για τον εαυτό σας.’’ Όμως, την ώρα που πήγαιναν να αγοράσουν, έφθασε ο νυμφίος. Οι έτοιμες πέντε εισήλθαν μαζί του στο γάμο και η θύρα έκλεισε. Μετά από λίγο επέστρεψαν οι άλλες πέντε και είπαν: ‘‘Κύριε, κύριε άνοιξε μας’’. Αυτός τότε τους αποκρίθηκε: ‘‘Αλήθεια σας λέω, δεν σας γνωρίζω’’. Και κατέκλεισε ο Χριστός την παραβολή αυτή με τα παρακάτω λόγια: ‘‘Αγρυπνάτε, λοιπόν, γιατί δεν ξέρετε ούτε την ημέρα ούτε την ώρα που θα έρθει ο Υιός του ανθρώπου.» (Ματθ. κε΄,1-13)

     Μια αλληγορική ιστορία παρατίθεται με σκοπό να διεγείρει τον άνθρωπο από το λήθαργο της αμαρτίας. Να τον αφυπνίσει από τον ύπνο της καταπτώσεώς του. Να τον ξεσηκώσει από την ραστώνη της ζωής του. Μας κρούει τον κώδωνα ο Χριστός, θέλοντας να μας περάσει τον ακατάπαυστο ήχο της Βασιλείας των Ουρανών, της πραγματικής πατρίδας κάθε χριστιανού. Ο Θεάνθρωπος έρχεται και υποδεικνύει στον καθένα την πνευματική ετοιμότητα που πρέπει να έχει, διότι είναι άγνωστος ο χρόνος του θανάτου του και άγνωστη η ημέρα της  Κρίσεως. Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας βλέπουν στα πρόσωπα των πέντε συνετών παρθένων εκείνους που αφενός περιμένουν την Ουράνια Βασιλεία, αφετέρου έχουν προετοιμασθεί κατάλληλα. Καλλιεργούν αρετές, μα κυρίως την αρετή της ελεημοσύνης. Ενώ στα πρόσωπα των άλλων πέντε άμυαλων παρθένων  βλέπουν τους οκνηρούς και πνευματικά ράθυμους, οι οποίοι αδιαφόρησαν ως προς την αρετή της ελεημοσύνης. Το λάδι που φροντίζουν να έχουν οι πέντε φρόνιμες δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αρετή της ελεημοσύνης στον άνθρωπο. 

    Ερμηνεύοντας την παραβολή αυτή ο Ιερός Χρυσόστομος τονίζει πως ο λόγος μη εισόδου των άμυαλων παρθένων μέσα στο γάμο είναι η έλλειψη της ελεημοσύνης. Έπρεπε να προνοήσουν για το λάδι των λυχναριών τους. Να υπάγουν από πριν στους εμπόρους για να αγοράσουν έλαιο, όπου έμποροι είναι οι πτωχοί αδελφοί. Αυτό συμβαίνει και με αυτούς που θέλουν να γευθούν τα επουράνια αγαθά, αλλά δεν ελεούν τον αδελφό. Δε  συμπονούν τον πονεμένο. Δεν παρηγορούν τον φυλακισμένο. Δεν διακονούν τον άρρωστο. Δε συντρέχουν γενικότερα στον εμπερίστατο. Ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος συνοψίζει την ελεημοσύνη ως εξής: «Εάν κάποιος αδελφός ή κάποια αδελφή δεν έχουν ρούχα να ντυθούν και στερούνται το καθημερινό τους φαγητό και εσύ του πεις: ‘‘Ο Θεός μαζί σας! Εύχομαι να βρείτε ρούχα και να χορτάσετε φαγητό’’, ποιο το όφελος, αν δεν του δώσεις τα απαραίτητα που χρειάζεται το σώμα;»(Ιακ. β΄ 15-16) Η ελεημοσύνη, είτε εκ του υστερήματος, είτε εκ του περισσεύματος, είναι επιτακτική ανάγκη, ιδιαιτέρως δε μέσα στις άγιες ημέρες. Η μη καλλιέργεια της ελεημοσύνης στη ζωή μας δεν ανοίγει, κλείνει τον Παράδεισο. Ελεώντας τον πάσχοντα, θα μας ελεήσει και μας ο Κύριος κατά την ημέρα της επί γης Δευτέρας παρουσίας του. Επενδύεις στον ‘άλλον’, επενδύεις στον Ουρανό!

Μεγάλη Δευτέρα: Ιωσήφ του Παγκάλου - Μνεία ξηρανθείσης συκής

Από τη σημερινή μέρα ξεκινούν τα άγια Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Τύπος του Κυρίου μας Ιησού είναι ο πάγκαλος Ιωσήφ που σήμερα επιτελούμε την ανάμνησή του (Γεν. 37 – 50).

Ήταν ο μικρότερος γιός του Πατριάρχη Ιακώβ και ο πιο αγαπητός. Όμως φθονήθηκε από τα αδέλφια του και αρχικά τον έριξαν σ’ ένα βαθύ λάκκο και εξαπάτησαν το πατέρα τους χρησιμοποιώντας ένα ματωμένο ρούχο ότι δήθεν τον κατασπάραξε κάποιο θηρίο. Στη συνέχεια τον πούλησαν για τριάντα αργύρια σε εμπόρους, οι οποίοι τον ξαναπούλησαν στον αρχιμάργειρα του βασιλιά της Αιγύπτου, τον Πετεφρή. Ο Ιωσήφ ήταν πανέμορφος και τον ερωτεύθηκε η γυναίκα του Πετεφρή, που θέλησε να τον παρασύρει σε ανήθικη πράξη βιαίως. Μόλις εκείνη έπιασε τον Ιωσήφ, εκείνος άφησε στα χέρια της το χιτώνα του και έφυγε. Εκείνη από το θυμό της τον συκοφάντησε στο σύζυγό της, ότι δήθεν αυτός επιτέθηκε εναντίον της με ανήθικους σκοπούς. Ο Πετεφρής την πίστευσε και φυλάκισε τον Ιωσήφ. Κάποτε όμως ο Φαραώ, ο βασιλιάς της Αιγύπτου, είδε ένα παράξενο όνειρο και ζήτησε έναν εξηγητή. Με το φωτισμό του Θεού, μόνο ο Ιωσήφ μπόρεσε να το εξηγήσει. Ότι θα έλθουν στη χώρα του επτά χρόνια ευφορίας και επτά ακαρπίας και πείνας. Ενθουσιάσθηκε ο Φαραώ από τη σοφία του και τον έκανε γενικό άρχοντα, σαν πρωθυπουργό. Ο Ιωσήφ διαχειρίσθηκε άριστα την εξουσία και φρόντισε στα δύσκολα χρόνια της πείνας όλο το λαό. Με αφορμή τη διανομή του σιταριού, φανερώθηκαν τ’ αδέλφια του που τον είχαν φθονήσει. Εκείνος δεν τους κράτησε κακία, αντίθετα τα προσκάλεσε μόνιμα στην Αίγυπτο μαζί με τους γονείς. Αυτός λοιπόν αποτελεί προεικόνηση του Χριστού, διότι και Αυτός, αγαπητός γιός του Πατέρα, φθονήθηκε από τους ομοφύλους Του Ιουδαίους, πουλήθηκε από το μαθητή Του για τριάντα αργύρια και κλείσθηκε στο σκοτεινό λάκκο, τον τάφο.

Επίσης, σήμερα μνημονεύουμε και τη άκαρπο συκή, την οποία καταράσθηκε ο Κύριος και ξεράθηκε αμέσως Ματθ. 21:19, Μαρκ. 11:13). Συμβολίζει τόσο τη Συναγωγή των Εβραίων, η οποία δεν είχε πνευματικούς καρπούς, όσο και κάθε άνθρωπο που στερείται πνευματικών καρπών, αρετών. Έδειξε ο Κύριος τη δύναμή Του στο άψυχο δένδρο και ποτέ πάνω σε άνθρωπο, για να δείξει ότι δεν έχει μόνο δύναμη να ευεργετεί, αλλά και να τιμωρεί. Ο ευαγγελιστής Μάρκος αναφέρει πως την ώρα που ο Κύριος επιτίμησε τη συκή και ξηράθηκε, κατέπεσαν αμέσως τα καταπράσινα φύλλα της και την επόμενη μέρα ξεράθηκε και η ρίζα της (Μαρκ. 11:21). Οι μαθητές έκθαμβοι από το θαύμα αυτό δεν ζητούσαν να μάθουν την βαθύτερη έννοιά του, αλλά είχαν την απορία «πως παραχρήμα εξηράνθη η συκή;» (Ματθ. 21:20). Πρώτη φορά είχαν δει τιμωρία της άψυχης φύσεως. Ο Κύριος παίρνοντας αφορμή από την απορία των μαθητών, χωρίς να εξηγήσει την συμβολική σημασία του θαύματος, τους δίδαξε για τη μεγάλη δύναμη της πίστεως, η οποία όταν συνοδεύεται από εσωτερική θέρμη και χωρίς τον παραμικρό δισταγμό μπορεί να κατορθώσει αφάνταστα πράγματα. Τους είπε: «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν καὶ μὴ διακριθῆτε, οὐ μόνον τὸ τῆς συκῆς ποιήσετε, ἀλλὰ κἂν τῷ ὄρει τούτῳ εἴπητε, ἂρθητι καὶ βλήθητι εἰς τὴν θάλασσαν, γενήσεται·» (Ματθ. 21:21). Αυτή την πίστη θέλει η Εκκλησία μας να μεταδώσει και σε μας.

Η υμνογραφία αναφέρεται σήμερα στα δύο παραπάνω θέματα, αλλά και επί πλέον στο θέμα της πορείας του Κυρίου προς το Πάθος. Από το τροπάριο: «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται…» οι ακολουθίες της Μ. Δευτέρας έως Τετάρτης λέγονται και «Ακολουθίες του Νυμφίου».

Ηλ. Πηγή: askitikon.eu