Ο νεομάρτυρας Νικόλαος ο παντοπώλης, ο εκ Καρπενησίου

Πολλοί έφηβοι μαρτύρησαν για την πίστη του Χριστού. Πολλοί έφηβοι βασανίστηκαν προκειμένου να αλλαξοπιστήσουν. Πολλοί έφηβοι έγιναν άγιοι, γιατί αντιστάθηκαν στους πειρασμούς που τους έβαζαν οι Μουσουλμάνοι και δεν λύγισαν μπροστά στη θέα των βασανιστηρίων. Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος νεομάρτυρας Νικόλαος ο Παντοπώλης. Η ιστορία του αγίου μαθεύτηκε χάρη στο Γάλλο πρέσβη της Κωνσταντινούπολης, στα μέσα του 17ου αιώνα, ο οποίος συγκινημένος από το θάρρος και τη γενναιότητα του παλικαριού δε δίστασε να καταγράψει και να διαδώσει το βίο του.

 Ήταν το έτος 1672 όταν ο δεκαπεντάχρονος τότε Νικόλας μετακόμισε με την οικογένειά του από το Καρπενήσι στην Κωνσταντινούπολη, η οποία θεωρούνταν εκείνη την περίοδο το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Έτσι λοιπόν, άνοιξαν ένα παντοπωλείο. Ο Νικόλας με προθυμία βοηθούσε στο μαγαζί του πατέρα του. Ήταν ένας έξυπνος και μορφωμένος νέος. Στο Καρπενήσι είχε δείξει την έφεση του στα γράμματα και στο σχολείο ξεχώριζε μεταξύ των συμμαθητών του. Όμως τώρα, αφού η οικογένειά του είχε αποφασίσει να εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη, θα έπρεπε να μάθει να γράφει και να διαβάζει καλά και τα τούρκικα. Έτσι λοιπόν ο πατέρας του τον έστελνε για λίγες ώρες κάθε μέρα σε ένα γειτονικό μαγαζί, σε ένα κουρείο, όπου δούλευε ένας Τούρκος, ο οποίος θα μάθαινε στον νεαρό την τούρκικη γλώσσα και γραφή.

 Η πρόοδος του Νικόλα φάνηκε πολύ γρήγορα. Μετά από λίγο καιρό μπορούσε να διαβάζει αλάνθαστα τα τούρκικα αναγνώσματα. Ο δάσκαλός του όμως, ο Τούρκος κουρέας, βλέποντας την εξυπνάδα του νεαρού στεναχωριόταν που ένα τόσο προικισμένο παιδί ήταν αφιερωμένο στη χριστιανική και όχι στη μουσουλμανική πίστη. Έτσι κατέστρωσε ένα πονηρό σχέδιο.

 Μια μέρα κάλεσε στο κουρείο πολλούς Τούρκους, δήθεν για να τους δείξει πόσο καλά διαβάζει ο Νικόλαος. Έδωσε στο ελληνόπουλο ένα κομμάτι χαρτί και του ζήτησε να το διαβάσει μπροστά σε όλους. Ο νεαρός, ανυποψίαστος και συνηθισμένος να διαβάζει ό,τι του ζητούσε ο δάσκαλός του, άρχισε την ανάγνωση. Όμως, όταν τελείωσε, μια δυσάρεστη έκπληξη τον περίμενε. «Διάβασες το σαλαβάτι, την ομολογία πίστεως των μουσουλμάνων», του είπε χαιρέκακα ένας Αγαρηνός που παρευρισκόταν στο κουρείο. «Τώρα έγινες και συ Τούρκος, σαν εμάς». Για λίγο σάστισε ο δεκαπεντάχρονος. Όμως γρήγορα ξαναβρήκε την ψυχραιμία του και απάντησε ήρεμα: «Χριστιανός είμαι. Όχι μουσουλμάνος».

 Εξαγριωμένοι οι Τούρκοι τον οδήγησαν στον κριτή τους. «Αυτός εδώ διάβασε την ομολογία της πίστης μας και τώρα μας λέει ότι παραμένει χριστιανός. Κοροϊδεύει την πίστη μας!» τον κατηγόρησαν. Ο κριτής, αφού τους άκουσε, απευθύνθηκε στο νεαρό ελληνόπουλο προσπαθώντας να το καλοπιάσει: «Αφού, Νικόλαε, διάβασες το σαλαβάτι, πρέπει να γίνεις Τούρκος. Και εγώ μάλιστα θα σου δώσω μετά ό,τι αξίωμα θέλεις. Θα σε κάνω πλούσιο και θα δοξαστείς σε όλα τα βασίλεια». Όμως ο Νικόλαος δεν ξεγελιέται. Του έρχεται στο μυαλό το Καρπενήσι, τα αναγνώσματα του Ευαγγελίου, η ζωή του Χριστού όπως τους την είχε μάθει ο ιερέας του χωριού. Τόσα βασανιστήρια δεν είχε υπομείνει και ο Χριστός; Ε, λοιπόν ήταν διατεθειμένος κι αυτός να βασανιστεί για τον Χριστό. Κοίταξε τον κριτή αποφασιστικά και του είπε: «Εγώ είμαι Χριστιανός και τον Χριστό μου πιστεύω ως Θεό αληθινό. Οι τιμές και τα αξιώματα που μου υπόσχεσαι δε μου χρειάζονται. Εγώ τον Χριστό μου δεν τον αρνούμαι. Στο Χριστό πιστεύω και για το όνομά Του θα φτάσω ως το θάνατο. Τούρκος δεν γίνομαι».

 Εξήντα πέντε μέρες έμεινε στο κελί ο Νικόλαος εξαιτίας αυτής του της απάντησης. Εξήντα πέντε μέρες με ελάχιστο ψωμί και νερό. Εξήντα πέντε μέρες προσευχόταν στο Θεό να του δώσει δύναμη για τα βασανιστήρια που θα ακολουθούσαν. Όταν πέρασαν αυτές οι μέρες, τον ξαναρώτησαν αν ήταν έτοιμος να γίνει επιτέλους μουσουλμάνος. «Όσα βασανιστήρια κι αν μου κάνετε, εγώ τον Χριστό μου δεν τον αρνούμαι», έλαβαν τη θαρραλέα απάντηση του Νικολάου.

 Οι Τούρκοι θύμωσαν ακόμα περισσότερο βλέποντας ότι η επιμονή του εφήβου δεν ελαττώνεται. Με όπλο τους τον θυμό αυτό αλλά και το μαστίγιο συνέχιζαν να βασανίζουν το παλικάρι. Όμως τίποτα δεν θα άλλαζε τη γνώμη του νεαρού. Τον οδήγησαν και τρίτη φορά στον κριτή, ο οποίος προσπάθησε να κολακέψει τον Νικόλα: «Έλα στην πίστη μας και θα δεις το μεγαλείο της και την ωφέλειά της. Είσαι ακόμα ανήλικος, γι΄ αυτό δεν μπορείς ακόμα να την καταλάβεις. Έλα και θα δεις». Όμως ο Νικόλας επαναλαμβάνει για τρίτη φορά: «Είμαι Χριστιανός και Χριστιανός θέλω να πεθάνω. Γιατί καθυστερείτε; Αυτή τη χάρη μόνο σας ζητώ, να μου δώσετε όσο γίνεται γρηγορότερα τον θάνατο».

 Ο κριτής δεν είχε άλλη επιλογή. Με τίποτα δεν θα μπορούσε να μεταπείσει τον νεαρό. Διέταξε αμέσως τον αποκεφαλισμό του.

 Το πρόσωπο του εφήβου λάμπει από χαρά. Σε λίγο θα συναντήσει τον Χριστό και Κύριό του. Με το που φτάνει στον τόπο του μαρτυρίου, ο Νικόλαος πρόθυμα γονατίζει και τεντώνει τον λαιμό του για να κάνει το έργο του δημίου ευκολότερο. Το τσεκούρι πέφτει απότομα. Η ψυχή του νέου φτερουγίζει για να ενωθεί με τον Κύριο. Ήταν 23 Σεπτεμβρίου εκείνη τη μέρα του μαρτυρικού θανάτου του αγίου. Και από τότε κάθε χρόνο, στις 23 Σεπτεμβρίου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη αυτού του δεκαπεντάχρονου νεομάρτυρα, του αγίου Νικολάου του Παντοπώλη από το Καρπενήσι.

Ηλ. πηγή: pemptousia.gr

Σύλληψη Τιμίου Προδρόμου

        «Φωνὴ βοῶντος ἐν τὴ ἐρήμω, ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τᾶς τρίβους αὐτοῦ». Έτσι προφήτευσε ο προφήτης Ησαΐας την έλευση του Προδρόμου του Κυρίου, Ιωάννη.

Δηλαδή, φωνή ανθρώπου, που φωνάζει στην έρημο και λέει: «Ετοιμάστε το δρόμο, απ’ όπου θα έλθει ο Κύριος σε σας. Κάνετε ίσιους και ομαλούς τους δρόμους, από τους οποίους θα περάσει». Ξεριζώστε, δηλαδή, από τις ψυχές σας τα αγκάθια των αμαρτωλών παθών και ρίξτε μακριά τα λιθάρια του εγωισμού και της πώρωσης και καθαρίστε με μετάνοια το εσωτερικό σας, για να δεχθεί τον Κύριο. Η φωνή αυτή, που ήταν ο Ιωάννης, γεννήθηκε με θαυμαστό τρόπο.

Οι γονείς του Προδρόμου ήταν ευσεβείς και θεοφοβούμενοι, άλλα άτεκνοι. Ποθούσανε ολόψυχα ν’ αποστήσουνε ένα παιδί. Άπειρες και θερμές ήταν οι προσευχές τους στο Θεό, για την εκπλήρωση αυτής της γλυκείας επιθυμίας. Ο χρόνος όμως κύλησε, χωρίς καμιά θεϊκή απάντηση στο ποθητό τους αίτημα. Ο Ζαχαρίας έκανε πάντοτε την Ιερατική του λειτουργία στο Ναό του Σολομώντος. Σύμφωνα δε με την συνήθεια, που επικρατούσε τότε στο Ιερατείο, ο Ιερεύς ο οποίος θα προσέφερε θυμίαμα στο θυσιαστήριο των θυμιαμάτων διαλεγόταν με κλήρο.

Μια μέρα, λοιπόν, ο κλήρος έπεσε στον Ιερέα Ζαχαρία. Τότε αυτός προχώρησε μέσα στο Ναό του Κυρίου, για να προσφέρει το θυμίαμα, ενώ πλήθος κόσμου ήταν συγκεντρωμένο και προσευχότανε εκεί έξω από το Θυσιαστήριο. Την ώρα, όμως που το θυμίαμα άρχισε ν’ ανεβαίνει ανάλαφρα και να ευωδιάζει ο Ναός από το άρωμά του ο Ζαχαρίας είδε ένα αστραποβόλο Άγγελο να κάθεται στα δεξιά του Θυσιαστηρίου. Αμέσως τον κατέλαβε ταραχή και τον κυρίεψε ο φόβος. Τότε ο Άγγελος με φωνή γλυκιά και καθησυχαστική του είπε. «Μὴ φοβοῦ, Ζαχαρία· διότι εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἡ γυνή σου ᾿Ελισάβετ γεννήσει υἱόν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ ᾿Ιωάννην·».

Ο Ζαχαρίας σκίρτησε από χαρά, αλλά δυσπίστησε, καθότι η γυναίκα του ήταν στείρα και γριά, πώς θα γινόταν αυτό που άκουγε; Έτσι αποκρίθηκε προς τον άγγελο λέγοντας: «Πως θα το γνωρίζω αυτό; Εγώ και η γυναίκα μου είμαστε ηλικιωμένοι». Τότε αποκρίθηκε ο άγγελος και του είπε: «Εγώ είμαι ο Γαβριήλ, που έχω σταθεί μπροστά στο Θεό και αποστάλθηκα να σου μιλήσω και να σου ευαγγελίσω αυτά. Και επειδή δεν πίστεψες στους λόγους μου, οι οποίοι θα εκπληρωθούν στον καιρό τους, θα είσαι σιωπηλός και δε θα μπορείς να μιλήσεις μέχρι την ημέρα που θα γίνουν αυτά.»

Πράγματι, η Ελισάβετ συνέλαβε, και μετά εννιά μήνες έκανε γιο.

Μετά οκτώ ήμερες, στην περιτομή του παιδιού, οι συγγενείς θέλησαν να του δώσουν το όνομα του πατέρα του, Ζαχαρία. Τότε αποκρίθηκε η μητέρα του και είπε: «Όχι, το παιδί θα κληθεί Ιωάννης.» Το ίδιο βεβαίωσε και ο πατέρας του, ο οποίος αφού ζήτησε πινακίδιο, έγραψε λέγοντας: «Ιωάννης είναι το όνομά του». Και τότε αμέσως λύθηκε η γλώσσα του, και μιλούσε δοξολογώντας τον Θεό.

Ηλ. πηγή: saint.gr

Ο Άγιος Ιωάννης εκ Κονίτσης και εν Βραχωρίω μαρτυρήσας

Ο Άγιος καταγόταν από την Κόνιτσα και ήταν στην εθνικότητα Τούρκος και φυσικά μουσουλμάνος. Ο πατέρας του ήταν δερβίσης και είχε μάλιστα το αξίωμα του σέχη (ηγούμενος ισλαμικού τάγματος δερβίσηδων). Ήταν δε γνωστός και σεβαστός όχι μόνο στους Τούρκους της Κόνιτσας αλλά και άλλων περιοχών.

Μεγαλώνοντας ο Άγιος διδάχθηκε από τον πατέρα του το ισλάμ και έγινε μάλιστα δερβίσης. Είκοσι περίπου χρονών έφυγε από την πατρίδα του και αρχικά εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα, κατόπιν στο Βραχώρι, σημερινό Αγρίνιο. Εκεί έγινε προσωπικός δερβίσης του πασά Ισουφάραβα, ο οποίος εκτιμούσε βαθύτατα τον σέχη πατέρα του. Μετά από δύο χρόνια έφυγε ο Ισουφάραβας για τα Ιωάννινα και την θέση του πήρε ο Σουλεϊμάν Μέης. Ο Ιωάννης δεν ακολούθησε τον Ισουφάραβα αλλά ούτε και έκατσε κοντά στον Σουλεϊμάν. Έμεινε στο Αγρίνιο και ζούσε μαζί με τους Χριστιανούς. Παρόλο που είχε γεννηθεί μέσα στην πλάνη είχε το χριστιανικό πολίτευμα έμφυτο Είχε βγάλει τα λευκοπράσινα ρούχα, περιφερόταν ντυμένος όπως οι Χριστιανοί, συμπεριφερόταν ως χριστιανός, συναναστρεφόταν τους Χριστιανούς και ο πόθος του ήταν να βαπτισθεί. Κανένας δεν τολμούσε όμως να τον βαπτίσει διότι υπήρχε νόμος με τον οποίο αποκεφαλιζόταν ο κληρικός που τολμούσε να βαπτίσει μουσουλμάνο.

Έτσι ο Άγιος κατέφυγε στην Ιθάκη όπου βαπτίσθηκε και κατηχήθηκε στη χριστιανική ζωή. Τα Επτάνησα τότε βρίσκονταν στην κατοχή των Άγγλων και πολλοί Τούρκοι κατέφευγαν εκεί να βαπτισθούν, όπως και στην παροικία της Βενετίας.

        Μετά το βάπτισμά του επέστρεψε στην περιοχή του Ξηρόμερου, όπου νυμφεύτηκε και εγκαταστάθηκε στο χωριό Μαχαλάς, σημερινό Φυτειές και έκανε το επάγγελμα του δραγάτη, αγροφύλακα. Πρόσεχε δε τις συναναστροφές του να μη γίνει αντιληπτός από τους Τούρκους.

Έμαθε όμως ο πατέρας του τη μεταστροφή του γιου του στον Χριστιανισμό και έστειλε δυο δερβίσηδες από το τάγμα του να τον βρουν και να τον επιστρέψουν στο ισλάμ. Πράγματι οι δυο απεσταλμένοι κατόρθωσαν να τον εντοπίσουν, όμως ο Ιωάννης ούτε καν που δέχτηκε να τους ακούσει. Ντροπιασμένοι οι δερβίσηδες επέστρεψαν στην Κόνιτσα. Ο τοπικός όμως Τούρκος ηγεμόνας πληροφορήθηκε το γεγονός και έκανε αμέσως έγγραφη αναφορά στον πασά του Αγρινίου, ο οποίος έσπευσε να στείλει στρατιώτες για να φέρουν τον Άγιο στο κριτήριο. Εκεί τον ρώτησε για την πατρίδα του, την καταγωγή του, τη θρησκεία του.

Ο Άγιος του απάντησε : Χριστιανός είμαι και ονομάζομαι Ιωάννης.

Ύστερα τον ρώτησε αν είναι ο γιος του σέχη της Κόνιτσας και ο νέος δερβίσης.

Ναι, εγώ είμαι, του απάντησε ο Άγιος αλλά τώρα είμαι Χριστιανός και Χριστιανός πρόκειται να πεθάνω.

Γελάστηκες από τη γυναίκα και άλλαξες την πίστη σου. Έλα στα συγκαλά σου, ομολόγησε την παλιά σου πίστη, την αληθινή και εγώ θα σε τιμήσω πολύ περισσότερο από πριν.

Μη νομίζεις, αγά μου, να γίνω τόσο ανόητος ώστε να αφήσω την αγία πίστη του Χριστού, να τυφλωθώ πάλι και να επιστρέψω στη λάσπη του μωαμεθανισμού. Τώρα πους γνώρισα την αλήθεια του Χριστού είναι δυνατόν να την εγκαταλείψω; Μη γένοιτο.

Ο πασάς τότε διέταξε να τον κλείσουν φυλακή και να τον βασανίσουν σκληρά. Τα βασανιστήρια που του έκαναν δεν περιγράφονται. Αλυσίδες στο λαιμό, τα πόδια στο τιμωρητικό ξύλο, ραβδισμοί, κτυπήματα στο πρόσωπο, στο κεφάλι και στα πόδια, εξευτελισμός. Ο Άγιος τα υπόμενε όλα αγόγγυστα, ευχαριστώντας τον Θεό και προσευχόμενος.

Μαθαίνοντας ο μουσελίμης τη σταθερή και ακλόνητη πίστη που είχε ο Μάρτυς στον Χριστό φοβήθηκε μη ντροπιαστεί περισσότερο, αν τον ανακρίνει για δεύτερη φορά. Κάλεσε σε συμβούλιο τους ουλεμάδες (σοφούς) να αποφασίσουν τι θα γίνει με τον Μάρτυρα και το συμβούλιο αποφάσισε ότι αυτός ο άνθρωπος δεν έπρεπε να ζήσει γιατί αρνήθηκε την πίστη τους. Έτσι διέταξε την αποκεφάλισή του.

Τον έφεραν οι δήμιοι κάτω από τον πλάτανο, στη μέση της λεωφόρου. Ο Ιωάννης ζήτησε να τον λύσουν για να κάνει το σημείο του Σταυρού. Εκείνοι αρνήθηκαν. Τότε φώναξε : Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη Βασιλεία Σου και σκύβοντας το κεφάλι δέχθηκε τον δια ξίφους θάνατο. Ήταν 23 Σεπτεμβρίου 1814. 

Το Άγιο λείψανό του έμεινε εκεί άταφο για να το φάνε τα σκυλιά και κανένας δεν τολμούσε να πλησιάσει. Τελικά οι δήμιοι, σέρνοντάς το, το πέταξαν μαζί με την κεφαλή σ’ ένα ρέμα κοντά στην Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Ύστερα από παρακλήσεις κάποιων Χριστιανών επετράπη να το θάψουν σ’ ένα χωράφι χωρίς καμιά τιμή αφού τάχα ούτε χριστιανός ήταν ούτε μουσουλμάνος. Όμως οι Χριστιανοί κρυφά τον ενταφίασαν κανονικά και με πολλή ευλάβεια.

Τα λείψανα του Αγίου έμειναν εκεί μέχρι το 1819, οπότε με φροντίδα του σπουδαίου λόγιου κληρικού Κύριλλου Καστανοφύλλη, ηγουμένου της Ι. Μονής Προυσσού και συνεργάτου του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, έγινε κρυφά ανακομιδή και μεταφέρθηκαν στην Ι. Μονή Προυσσού. Εκεί, πάλι, για λόγους ασφαλείας, τοποθετήθηκαν στο σπηλαιώδες παρεκκλήσιο πάνω από το Καθολικό της Μονής και εντοιχίστηκαν σε κοίλωμα του βράχου με την εξής επιγραφή: ου μεταλλείον αργυροχρύσου πέλω αλλ’ όλβον φέρω. Πάντα λίθον μη κίνει. Δηλαδή δεν κρύβω ασήμι ή χρυσάφι αλλά πνευματικό πλούτο. Μη μετακινήσεις καμιά πέτρα.

Το έτος 1974, μετά από επίμονες προσπάθειες, βρέθηκε ο πολύτιμος θησαυρός, ανοίχθηκε η κρύπτη, ανευρέθηκαν τα ιερά λείψανα και ένα κεραμίδι πάνω στο οποίο ήταν χαραγμένα τα στοιχεία: Ούτος ην ο εξ Οθωμανών Ιωάννης ο εν Βραχωρίω υπέρ Χριστού μαρτυρήσας κατά το αωιδ’ Σεπτεμβρίου κγ’.

Το γεγονός αυτό προκάλεσε βαθύτατη συγκίνηση και στη γενέτειρα του Αγίου, προς τιμήν του οποίου υπάρχει παρεκκλήσι παραπλεύρως του Ιερού Ναού του Αγίου Κοσμά. Χάρις στις ενέργειες του αείμνηστου Μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως Πωγωνιανής και Κονίτσης Σεβαστιανού, η Κόνιτσα απέκτησε τμήμα των χαριτόβρυτων λειψάνων, το οποίο έφερε και παρέδωσε σε λειψανοθήκη ο Ηγούμενος της Μονής της Παναγίας Προυσσιώτισσας στις 23 Σεπτεμβρίου 1978, ανήμερα δηλαδή στη μνήμη του Αγίου.

Τεμάχια των ιερών λειψάνων του Αγίου Ιωάννου φυλάσσονται και στο Αγρίνιο στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου -όπου και ο τόπος του μαρτυρίου του- καθώς επίσης και στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Ηλ. πηγή: pemptousia.gr

Η φωνή του κόσμου ή ''η Επουράνια φωνή'';

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

Ένα πολύτιμο εργαλείο επικοινωνίας του ανθρώπου είναι η φωνή του. Εξαιτίας αυτής ο καθένας δύναται να επικοινωνήσει με το οικείο περιβάλλον του, μέχρι και με τους διάφορους εξωτερικούς συνομιλητές του. Η αξία της φανερώνεται ιδιαιτέρως μέσα από τις ποικίλες κοινωνικές δραστηριότητες και τις πολλές επαγγελματικές δράσεις. Πόσο αλήθεια είναι χρήσιμη η φωνή μας, όταν γινόμαστε αντιληπτοί ακόμη και από ανθρώπους που δεν μας βλέπουν; Πόσο σημαντική είναι όταν με αυτή μπορούμε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, να υποστηρίξουμε τα επιχειρήματά μας, να διακηρύξουμε τα "πιστεύω'' μας, ακόμη και να παλέψουμε για τα αιτήματά μας; Πολύ σημαντική λοιπόν η χρησιμότητά της, τη στιγμή που άλλοι αδελφοί μας στερούνται αυτό το φωνητικό προνόμιο.

Μιας φωνής όμως γίνονται αποδέκτες και οι τρεις πρόκριτοι μαθητές του Σωτήρος Χριστού, ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Όπως χαρακτηριστικά μας διηγείται ο ιερός ευαγγελιστής Ματθαίος, ο Θεάνθρωπος Κύριος παρέλαβε τους τρεις αυτούς μαθητές Του προ του εκουσίου Πάθους Του. Τους οδήγησε στο όρος Θαβώρ και εκεί τους κατέστησε κοινωνούς της θείας Του δόξας. Με την Μεταμόρφωσή Του ο Χριστός φανέρωσε το μεγαλείο της θεότητάς Του ενώπιον των τριών αποστόλων και τα πάντα έλαμψαν, όπως λάμπει το φως το ήλιου και αστράφτει το λευκό χρώμα. Παράλληλα με αυτή τη θεία αποκάλυψη, παρουσιάσθηκαν και δυο σπουδαίοι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, ο προφήτης Μωυσής και ο προφήτης Ηλίας. Εκτός βεβαίως αυτών των δυο εκπροσώπων του παλαιοδιαθηκικού νόμου, συμβολική υπήρξε και η φωνή εκ της νεφέλης, η οποία επισκίασε τους μαθητές. Για δεύτερη φορά μετά την Βάπτιση του Κυρίου στον Ιορδάνη ποταμό, εμφανίζεται η ίδια φωνή και στο όρος Θαβώρ. Αυτή δε η φωνή επαναλαμβάνει τα ίδια ακριβώς λόγια: "Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ὢ εὐδόκησα, αὐτοῦ ἀκούετε"(Ματθ. ιζ',5).

Συγκεκριμένα έρχεται ο Θεός-Πατήρ και δια της φωνής Του αποκαλύπτει την ταυτότητα του μονογενούς Υιού Του. Δίνει επίσης την θεία εντολή της απόλυτης υπακοής σε Αυτόν. Θα γράψει επ' αυτού ο Ιερός Χρυσόστομος ότι: '' ο Θεός-Πατήρ δείχνει την απεριόριστη αγάπη Του προς τον κατά φύσιν Υιό Του, μια αγάπη με τριπλή διάσταση. Πρώτον, ο πατέρας αγαπά το παιδί του. Δεύτερον, ο γιος του είναι ο αγαπητός του και τρίτον, αναπαύεται και αρέσκεται σε αυτόν.'' Γι' αυτό κατ' ευδοκία του Πατρός ο Χριστός ενανθρωπίζεται, βαπτίζεται και μεταμορφώνεται, αποκαλύπτοντας στο ανθρώπινος γένος την θεία του μεγαλειότητα.

Το αξιοθαύμαστο στο σημερινό δεσποτικό γεγονός είναι ότι οι μαθητές συμμετέχουν με τις αισθήσεις τους(όραση και ακοή). Αφενός μεν στην αρχή βλέπουν με τα χοικά μάτια τους τον Διδάσκαλο να ακτινοβολεί τις ακτίνες της θεότητας Του, αφετέρου ακούνε τη φωνή του Θεού-Πατρός που βεβαιώνει την θεότητα του Ιησού. Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης θα τονίσει πως : ''κανονικά κάποιος πρώτα ακούει και κατόπιν προχωρά στην όραση αυτού. Εδώ δεν συμβαίνει το ίδιο. Ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης πρώτα γεύονται με τα μάτια τους τη θεία δόξα και μετά ακολουθεί η φωνητική μαρτυρία''. Σε όλη την ιστορία της Καινής Διαθήκης θα διαπιστώσει κανείς ότι προηγείται ο Σαρκωθείς Υιός του Θεού και επακολουθεί η εξ ουρανών επιβεβαίωση της παρουσίας Του. Επομένως διαρκώς σε όλη την επίγεια διαδρομή Του ο Κύριος μας χορηγεί τα διαπιστευτήρια της θεϊκής του δόξας και μεγαλειότητας.

Θα αποτελούσε σημαντική παράλειψη στην ερμηνεία της ''θείας φωνής'', να μην αναφερθούμε και στην νεφέλη. Όταν ο μεταμορφωθείς Κύριος συνομιλούσε μετά των προφητών, νεφέλη γεμάτη φως σκέπασε τους τρεις προκρίτους μαθητές Του. Μάλιστα εξ αυτής της νεφέλης ακούσθηκε η φωνή του Θεού-Πατρός. Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας σημειώνουν πως η φωτεινή νεφέλη δεν είναι παρά το Τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, το Άγιον Πνεύμα. Το ότι η φωνή προέρχεται από την νεφέλη, αποδεικνύει περίτρανα το ομοούσιο του Πατρός με το Άγιον Πνεύμα και κατ' επέκταση με τον Υιό. Άρα στην Μεταμόρφωση του Χριστού έχουμε την αποκάλυψη γι' ακόμη μια φορά του Τριαδικού Θεού.

Και σήμερα γινόμαστε διαρκώς ακροατές διαφόρων φωνών, είτε προερχομένων από το μάταιο κόσμο αυτό, είτε προελθόντων από τον Θεό. Μια συνεχή πάλη συμβαίνει μέσα μας. Από τη μία πλευρά ο κόσμος "ὁ ἐν τῷ πονειρῶ κεῖται''(Ιωαν. Α΄ ε΄,19)που επιδιώκει να μας παρασύρει στην ανομία, στην ψευτιά, στην αδικία, στην δολιότητα και στην κακία. Και από την άλλη πλευρά ο Πανάγαθος Θεός ο οποίος δια του ευαγγελικού λόγου επιθυμεί την αγάπη, την δικαιοσύνη, την αγαθοσύνη, την εγκράτεια από την αμαρτία και γενικά την ''εν Χριστώ σωτηρία'' μας. Αλήθεια σε ποιόν κάνουμε υπακοή στον κόσμο ή στον Θεό; Διότι η καθημερινή μας πρακτική δείχνει ροπή προς τις κοσμικές μας απολαύσεις και όχι τις πνευματικές μας προτιμήσεις. Μας θέλγει το πως θα αρέσουμε στον περίγυρο και όχι το πως θα είμαστε αρεστοί στον Κύριο. Αντί να δίνουμε απόλυτη πίστη στο λόγο του Ευαγγελίου, δείχνουμε αμέτρητη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους. Ξεχνούμε μάλλον ότι οι άνθρωποι ως "σάρκα φορούντες και τον κόσμο οικούντες'' μπορεί να μας απογοητεύσουν, ενώ ο Χριστός ποτέ.

Η πραγματική μεταμόρφωσή μας θα ξεκινήσει πνευματικά, όταν δεχθούμε ως αρχηγό της ζωής μας τον Χριστό. Αυτός πρέπει να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στα προγράμματά μας. Εάν κατορθώσουμε να απαγκιστρωθούμε από τα δίχτυα του κίβδηλου κόσμου αυτού, τότε θα ζήσουμε την ''εν Χριστώ'' ελευθερία και η ζωή μας θα είναι γεμάτη από το Θαβώριο Φως. Έλεγε ο άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης: "Θέλετε Φως; Ανοίξτε μια τρυπίτσα και θα έλθει μια ακτίνα του ήλιου, θα έλθει το Φως. Αντί να διώχνετε το σκοτάδι για να μην μπει μέσα μας, ανοίξτε τα χέρια στην αγκάλη του Χριστού. Αυτός είναι ο πιο τέλειος τρόπος και το κακό τότε θα υποχωρήσει.'' Αμήν!

Το ''κοινωνικό πρόβλημα'' και η χριστιανική αντιμετώπισή του (Κυριακή Η΄ Ματθαίου, Ματθ. ιδ΄, 14-22)

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

     Οποιοδήποτε εμπόδιο ή οποιαδήποτε δυσκολία δυσχεραίνει την έκβαση ενός στόχου ή την πραγματοποίηση ενός αποτελέσματος, ορίζεται ως πρόβλημα. Στην κοινωνία μας διαρκώς αναφύονται πλείστα προβλήματα τα οποία διασπούν την ισορροπία του κοινωνικού συνόλου και αποτελούν μια ''τροχοπέδη'' στην κοινωνική ευημερία και στην κοινωνική ανάπτυξη. Η ανεργία, η φτώχεια, η πείνα, η υπερκαταναλωτική μανία κ. ά. συγκαταλέγονται μεταξύ των βασικών κοινωνικών προβλημάτων. Και εάν αυτά είναι μια απειλή για τον κοινωνικό ιστό, πόσο μάλλον για τον άνθρωπο! Εξάλλου κάθε κοινωνικό πρόβλημα αντικατοπτρίζει την αδυναμία κάλυψης συγκεκριμένων-ουσιαστικών ανθρωπίνων αναγκών. Η πείνα δεν δείχνει παρά την αδυναμία πλήρωσης της ανάγκης της αυτοσυντήρησης. Η φτώχεια δεν αποτυπώνει παρά την έλλειψη των ανθρωπίνων χρειωδών, απαραιτήτων για την επιβίωση. Επομένως το κάθε κοινωνικό πρόβλημα συνδέεται άρρηκτα με την ανθρώπινη ύπαρξη.

    Ίσως όμως μας γεννιέται ο προβληματισμός: "Και ποιά η θέση της Εκκλησίας γύρω από το κοινωνικό πρόβλημα; Το αντιπαρέρχεται ή μήπως ενδιαφέρεται εμπράκτως για την επίλυσή του;''  Η απάντηση αποτυπώνεται ευδιάκριτα στη σημερινή ευαγγελική περικοπή. Το σημερινό θαύμα του Κυρίου μας απαντά στον προβληματισμό μας. Η πρόνοια και συγχρόνως η φιλανθρωπία του Θεανθρώπου για τον όχλο, τους συγκεντρωμένους στην έρημο, είναι η εκ Θεού λύση στο "κοινωνικό πρόβλημα''. Ο Σωτήρας Χριστός αφενός προσφέρει την θεραπεία στους αρρώστους των πιστών ακροατών Του, αφετέρου λίγο αργότερα με θαυματουργικό τρόπο τους ικανοποιεί και την ανάγκη της αυτοσυντήρησης.

Η ώρα είχε περάσει και το πλήθος των ανθρώπων τόσο απορροφημένο ήταν από τα ''θεία λόγια'', που δεν αντιλήφθηκε ότι άρχιζε να σουρουπώνει. Ο δε τόπος ήταν έρημος και δεν υπήρχε δυνατότητα εύρεσης τροφίμων. Τα μόνα που κατείχαν οι μαθητές, ήταν δύο ψάρια και πέντε ψωμιά. Φύσει αδύνατον να τραφούν με αυτά τα αγαθά 5.000 άνδρες, καθώς και οι γυναίκες και τα παιδιά τους (δηλ. 15.000 άνθρωποι και άνω). Ως εκ τούτου οι μαθητές ζητούν από τον Διδάσκαλο να απολύσει το λαό, ώστε να μπορέσει κάπου να βρει τροφή και καταφυγή. Σε αυτό το σημείο επιδρά η λογική τους, χωρίς καν να σκεφθούν πως ανάμεσά τους έχουν τον ''Χορηγό'' της ίδιας της ζωής. Όμως, ο Χριστός τους προτρέπει να τους δώσουν να φάνε. Και εδώ θα σημειώσει ο Ευθύμιος Ζιγαβηνός: "Δεν τους λέγει ότι εγώ θα σας θρέψω διότι θα ήταν πομπώδες- εγωιστικό από μέρους του. Αντιθέτως τους παρακινεί να δώσουν από τα υπάρχοντα αγαθά, ώστε προβάλλοντας την απορία της μη ύπαρξης αρκετών αγαθών, εξ ανάγκης να προβεί στο θαύμα.'' Δοκιμάζει την πίστη των αποστόλων Του και συνάμα τους προπαρασκευάζει για το θαυματουργικό γεγονός. Ως Θεός γνωρίζει το μελλούμενο, αλλά περιμένει να Του το ζητήσουν. Δεν ήθελε να διαφανεί πως επιτελεί θαύματα προς εντυπωσιασμό. Γι' αυτό και οι μαθητές γίνονται εν προκειμένω οι διαμεσολαβητές της θαυματουργικής πράξης.

     Και το θαύμα γίνεται! Παρότι τα αγαθά δεν επαρκούν, εντούτοις ευλογώντας τα ο Χριστός πολλαπλασιάζονται. Όχι μόνο κατορθώνεται ο χορτασμός τόσων χιλιάδων ανθρώπων, αλλά μένει και περίσσευμα μέσα σε 12 ολόκληρα κοφίνια. Επιβεβαιώνεται ο βιβλικός λόγος: ''οὐ λιμοκτονήσει Κύριος ψυχὴν δικαίαν''(Παροιμ. ι',3 ). ''Ο Κύριος δεν αφήνει να πεθάνει απ' την πείνα, η ψυχή που είναι δίκαιη.'' Εκτός από την πνευματική δίψα ο Χριστός τους ικανοποιεί και την σωματική πείνα. Δυστυχώς μέχρι και σήμερα διατυπώνονται απόψεις μακράν της χριστιανικής θεώρησης, όπως του ότι: ''ο Κύριος ενδιαφέρεται μόνο για την ψυχή εκάστου''. Απεναντίας το σημερινό θαύμα αποδεικνύει την μέριμνά Του και για τις σωματικές ανάγκες. Επίσης τα θαύματά Του σχετίζονται και με την ίαση του σώματος(τυφλούς, χωλούς, παραλυτικούς, κωφούς κ.ά.). Επιπλέον ο ίδιος διαρκώς μέσα από την καθημερινότητά Του προβάλλει την σπουδαιότητα της ανθρώπινης φύσης, όταν συμπεριφέρεται ως άνθρωπος(τρώει, διψάει, κλαίει, πονάει κ.τ.λ.) Ποτέ Του λοιπόν δεν παραθεωρεί το ''ναό του Αγίου Πνεύματος'', αλλά του δίνει ξεχωριστή υπόσταση και σημασία.

     Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ερμηνεύοντας την ευαγγελική περικοπή, θα γράψει πως: "Τους αφήνει να πεινάσουν, προκειμένου να μην θεωρήσουν ότι το θαύμα είναι κατά φαντασία. Μπορούσε εύκολα να σβήσει την πείνα τους, αλλά δεν θα φανερώνονταν η θεϊκή του δύναμη.'' Με την υπερβολική πείνα τους, λαμβάνουν στη συνέχεια μεγαλύτερη αίσθηση του θαύματος. Πείθονται γι' αυτό, όταν από το μηδέν τρέφονται. Για άλλη μια φορά εφαρμόζεται στη πράξη η ευαγγελική ρήση: ''τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις, δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ''(Λουκ. ιη΄, 27). Διότι: ''Μέγας εἰ Κύριε, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου''. Το θαύμα του χορτασμού τόσων ανθρώπων φανερώνει την παντοδυναμία, καθώς και την φιλαλληλία του Θεανθρώπου σε υπερθετικό βαθμό. Εάν λοιπόν ο Αρχηγός και Θεμελιωτής της πίστης μας θαυματουργεί, επιλύοντας το τότε ''κοινωνικό πρόβλημα'', η Εκκλησία διαφοροποιείται;

     Το ''κοινωνικό πρόβλημα'' είναι μια ισχυρή πρόκληση και για την χριστιανική κοινωνία. Το πρόβλημα της πείνας και της φτώχειας δεν αφήνει αδιάφορη την Εκκλησία. Πρωτίστως εκ της φύσεώς της η Εκκλησία είναι κοινωνική. Δεν αποβλέπει στην ατομική σωτηρία και δικαίωση, όπως οι διάφορες αιρετικές παραφυάδες. Η σωτηρία πραγματώνεται με την ενσωμάτωσή μας στο Κυριακό Σώμα. Η ενότητα στο ναό προσβλέπει και στην ψυχοσωματική πληρότητα. Η καθιέρωση των ''Τραπεζών'' μετά τις πρωτοχριστιανικές λατρευτικές συνάξεις με πρωτεργάτες τους 7 διακόνους, δείχνει το εκκλησιαστικό μέλημα και για την κάλυψη των σωματικών αναγκών. Δεύτερον, ο Χριστιανισμός ποτέ δεν ξεχώρισε το σώμα από την ψυχή. Η είσοδος στο σώμα του Χριστού νοείται ως ένταξη όλης της ζωής. Τι αδιαλείπτως παρακαλεί ο λειτουργός του Υψίστου; "ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους καὶ πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα.'' Επομένως είναι λανθασμένος ο ισχυρισμός ότι ο Χριστός περιφρονεί τις υλικές ανάγκες.

     Έχουμε ποτέ αναρωτηθεί πως η Εκκλησία ενδιαφέρεται για τον ''ψυχή τε και σώματι'' άνθρωπο; Πόσες δραστηριότητες οργανώνει για την ανακούφιση των απόρων και των πτωχών; Πόσους αλήθεια  κάθε ενοριακή κοινότητα μέσω του φιλανθρωπικού της ταμείου βοηθά καθημερινά; Σε πόσες δράσεις της Πολιτείας η Εκκλησία στέκεται αρωγός, δεικνύοντας εμπράκτως την αγάπη της για το πλησίον; Η Εκκλησία δεν αγωνία μόνο για τα πνευματικά. Αυτό που ζητάει, είναι μια ιεράρχηση στις πολλές μας ανάγκες. Δεν μπορεί ο άλλος να ενδιαφέρεται μόνο για το σώμα και να παραμελεί την ψυχή. Απαιτείται μια σειρά στις απαιτήσεις μας. Ο Κύριος μας πρώτα διδάσκει-τρέφει την ψυχή, και κατόπιν χορταίνει το πλήθος-τρέφει το σώμα. Η σύνδεσή μας με τον Χριστό διώχνει κάθε αγωνία για το ''σήμερα'' και μας προσανατολίζει στο ''αιώνιο μέλλον''. Ενώ η αγχώδης μέριμνα για τα πρόσκαιρα, αποκαλύπτει την απουσία της εμπιστοσύνης μας στο θέλημά Του. Άρα, ο χριστιανός οφείλει παντοιοτρόπως να αγωνίζεται για την απόκτηση του ''Άρτου της Ζωής'' και όλα τα υπόλοιπα ''χάριτι Αυτού'' θα προστεθούν. Μια μόνο ας είναι η προσευχή μας: ''Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον''. Αμήν!

Κυριακή της Πεντηκοστής - Διαίρεση ή ενότητα της χριστιανικής κοινότητας;

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος 

(Ιωαν. ζ' 37-52, η΄12) 

Όλοι γνωρίζουμε πως ζούμε σε έναν κόσμο αντιθέσεων. Αναλύεται ένα θέμα και επ’ αυτού εκφράζονται χίλιες δυο γνώμες. Μα και σε έναν απλό διάλογο, πόσες διαφορετικές απόψεις διατυπώνονται; Ο κάθε συνομιλητής προσεγγίζει το θέμα από την δική του οπτική γωνία. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν στο τέλος αντί της συμφωνίας, ο διάλογος καταλήγει σε μια διαφωνία. Εξάλλου αλλεπάλληλες φορές η ιστορία έχει καταδείξει πως πολλές διαιρέσεις και διασπάσεις διαφόρων κοινωνικών ομάδων προήλθαν από μια προϋπάρχουσα διαφωνία. Η ίδια η Εκκλησία του Χριστού πόσα δεινά βίωσε εξαιτίας των σχισμάτων; Πόσο δίχασε και δημιούργησε τεράστιες ρωγμές στην κοινή εκκλησιαστική συνείδηση το μεγάλο σχίσμα του 1054; Η Δυτική Εκκλησία φιλοδοξώντας την εξουσιαστική κυριαρχία, αποκόπτει την κοινωνία της με την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία. Αποκόπτει τον ίδιο της τον εαυτό από την ανόθευτη και ακαινοτόμητη ευαγγελική αλήθεια. Πολλές οι συνέπειες, με πρωταρχικές την πλάνη και το ψέμα! Επομένως τα σχίσματα λειτούργησαν και λειτουργούν περισσότερο καταστρεπτικά, παρά ευεργετικά για την κοινωνική ολότητα ή την χριστιανική κοινότητα.

Ένα σχίσμα μεταξύ του Ιουδαϊκού όχλου πραγματώνεται και στη σημερινή ευαγγελική περικοπή. Αρχικά ο ιερός ευαγγελιστής Ιωάννης μας πληροφορεί ότι το πλήθος των ανθρώπων καθίσταται ακροατής του αψεγάδιαστου και ζωήρρυτου λόγου του Θεανθρώπου. Πρόκειται για έναν λόγο, όπως οι ίδιοι αργότερα ομολογούν ενώπιον των Φαρισαίων, γεμάτο χάρη και σοφία· «Οὐδέποτε οὕτως ἐλάλησεν  ἄνθρωπος ὡς οὗτος ὁ ἄνθρωπος» (Ιωαν. ζ',46). Κι όμως αυτός ο θεάρεστος λόγος στέκεται η αφορμή του διχασμού των ακροατών. Διχάζονται ως προς την ταυτότητα του προσώπου που τους κήρυξε. Άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι ο προφήτης που τους προανήγγειλε ο Μωυσής. Άλλοι στο πρόσωπό του αναγνωρίζουν τον Μεσσία Χριστό. Και άλλοι αρνούνται ότι είναι ο προσδοκώμενος Μεσσίας με το επιχείρημα του ερχομού του από την Βηθλεέμ και όχι από την Γαλιλαία. Αυτός δε θα έλκει την καταγωγή του από το βασιλικό γένος του Δαυίδ. Γι' αυτό ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος με μία και μόνο φράση συνοψίζει την όλη αυτή διχοστασία ως εξής: «Σχίσμα οὖν ἐγένετο ἐν τῷ ὄχλῳ δι' αὐτὸν»(Ιωαν. ζ',43).

Είναι αλήθεια πως η μη βεβαιότητα περί του προσώπου του Θεανθρώπου Χριστού έφερε μεταξύ τους την φιλονικία. Μπορεί ο Κύριος να κατέφθασε στη γη με σκοπό την ειρηνική και αγαπητική συνύπαρξη των ανθρώπων, να όμως που σήμερα αντί της ενότητας συναντούμε τον διαχωρισμό. Βεβαίως η βαθύτερη αιτία του φαινομένου δεν είναι η διάσπαση, αλλά η απουσία της ασφαλούς πίστης προς τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Ο ιερός Θεοφύλακτος θα τονίσει πως δεν διχάζονται οι άρχοντες, διότι εκ των προτέρων δεν δέχονται τον Χριστό. Εκείνος που διχάζεται, είναι ο λαός. Χωρίζεται σε αυτούς που πιστεύουν αληθινά και σε αυτούς που δεν εμπιστεύονται τον Ζωοδότη Κύριο. Άρα ο διχασμός απορρέει από την απουσία μιας συντεταγμένης γραμμής ως προς την ορθή πίστη.

Ο Χριστός ξεκάθαρα επισημαίνει πως μέτοχοι της αγιοπνευματικής χάριτος και εμπειρίας θα καταστούν μόνο «οἱ πιστεύοντες» σε Αυτόν (Ιωαν. ζ',39). Μπορεί το σημερινό ευαγγελικό γεγονός να εκτυλίσσεται προ της Πεντηκοστής, όμως ο Δωρεοδότης Κύριος υπόσχεται πως όσοι τον εμπιστεύονται θα λάβουν στη ζωή τους το Άγιον Πνεύμα. Μήπως αυτό δεν συνέβη την ημέρα της Πεντηκοστής υπό των αγίων Αποστόλων; Λαμβάνουν το Πανάγιον Πνεύμα οι μαθητές Του, όσοι δηλ. εγκατέλειψαν τα πάντα και Τον ακολούθησαν μέχρι τον ζωηφόρο θάνατό Του. Και αυτή η απόλυτη εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπο του Κυρίου επιβραβεύεται, όταν με την κάθοδο του Τρίτου πρόσωπου της Αγίας Τριάδος εγκολπώνονται την πνευματική σοφία και τα ζωοποιά νάματα. Από ασήμαντοι αλιείς μεταβάλλονται σε αστείρευτους ποταμούς των θείων δογμάτων της πίστεως. Πλέον γίνονται έμφωτοι και ένθεοι. Το σημαντικότερο απ' όλα είναι ότι προικίζονται με όλα τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και καθίστανται γνήσια μέλη του σώματος του Χριστού.

Παράλληλα οι άγιοι Απόστολοι εκείνη την ημέρα συνειδητοποιούν την παγκόσμια διάσταση της ιερής αποστολής τους. Χωρίς να χάσουν καιρό ξεκινούν το ευαγγελικό κήρυγμα «εις πάντα τα έθνη». Μιλούν στα πλήθη για το Πάθος, το Σταυρό και την Ανάσταση του Σωτήρος Χριστού, έχοντας ως αποτέλεσμα να κατορθώσουν να μυήσουν στην χριστιανική αλήθεια χιλιάδες ψυχές ανθρώπων. Δεν απολαμβάνουν μόνο τα δώρα του Αγίου Πνεύματος, αλλά γίνονται και οι ίδιοι πηγές πολλών πνευματικών δωρεών και για τους άλλους ανθρώπους. Πολύ εύστοχα ο άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς θα ρωτήσει: «Ήταν ποτέ δυνατό από άνθρωπο, ν' απλωθεί ένα ζωηφόρο βάλσαμο σ' ολόκληρη την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία;». Και απαντάει ο άγιος: «Ποτέ και με κανένα τρόπο. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο από το πύρινο Άγιο Πνεύμα, που από τα στόματα των Αγίων Αποστόλων, σκόρπισε την ουράνια σπίθα στη γη, που βρισκόταν σε πνευματικό σκοτάδι».

Πράγματι το Τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος είναι ο «κινητήριος μοχλός» όλης της Εκκλησίας, από τα αποστολικά χρόνια μέχρι σήμερα. Αυτό εμπνέει, καθοδηγεί και προπορεύεται στην εκκλησιαστική ζωή. Αυτό δεν διαιρεί, απεναντίας ενώνει τα πιστά μέλη της «Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής» Εκκλησίας. Εάν υφίσταται διάσπαση, είναι ανθρώπινη ενέργεια και όχι αγιοπνευματική κίνηση. Ακόμη και το κοντάκιο της σημερινής εορτής με εμφαντικό τρόπο διατρανώνει ότι «εις ενότητα πάντας εκάλεσε». Καλεί όσους πιστεύουν στο Άγιον Θεό σε μια ενότητα, σε μια ενιαία χριστιανική κοινότητα. Δυστυχώς όμως αυτή η ενότητα βλέπουμε να διασαλεύεται, ακόμη και μέσα στην ίδια την Ορθόδοξη Εκκλησία. Πόσες διαφορετικές απόψεις διατυπώθηκαν τον τελευταίο καιρό για το εάν επιτρέπεται ή όχι, ο εκκλησιασμός; Πόσες ξεχωριστές γνώμες ειπώθηκαν για την Θεία Κοινωνία σε σχέση με τον κορωνοιό; Ο εκκλησιασμός πείραξε ή μήπως ο ευαγγελικός έλεγχος των πάσης φύσεως ανομημάτων μας; Αντί να επιχειρείται η συσπείρωσή μας στον οίκο του Θεού, εγκαταλείπεται και το τελευταίο εχέγγυο της σωτηρίας μας. Αγνοείται παντελώς πως «αἴτιος τῶν κακῶν, οὔκ ἐστι ὁ Θεὸς» (Μ. Βασίλειος), υπαίτιες είναι οι ανόσιες και ανίερες καθημερινές μας πράξεις, η πεπτωκυία ανθρώπινη φύση μας.

Το Άγιον Πνεύμα μας καλεί άπαντες να επανέλθουμε στον δρόμο της χάριτος και της ευλογίας. Αρκεί εμείς να κάνουμε το βήμα της ειλικρινούς μετανοίας και της στροφής μας προς τον υπεραιώνιο Θεό. Ας παρακαλέσουμε λοιπόν μαζί με τον άγιο Συμεών τον νέο Θεολόγο, τα εξής· «έλα Πανάγιον Πνεύμα, αναπνοή μου και ζωή μου, η παρηγοριά της ταπεινής μου ψυχής. Έλα χαρά μου, δόξα μου, ατέλειωτη μου απόλαυση». Αμήν!

Κυριακή Τυφλού - Σύναξις των εν Αιτωλία και Ακαρνανία διαλαμψάντων Αγίων

    Ένας από τους σημαντικότερους νομούς της πατρίδος μας, είναι και ο νομός Αιτωλοακαρνανίας. Είναι ένας μεγάλος νομός, τόσο ως προς το γεωγραφικό του μέγεθος, όσο ως προς το πνευματικό του μέγεθος, αφού έχει αναδείξει έναν χορό αγίων. Στον τόπο αυτό έλαμψαν αστέρες της ελληνορθόδοξης χριστιανικής πίστεως και παραδόσεως μας. Ακτινοβόλησαν άνθρωποι που μαρτύρησαν, δίνοντας την ψυχή και το σώμα τους για τον Θεάνθρωπο Χριστό. Έτσι κατανοείται πως η γη της Αιτωλοακαρνανίας διαποτισμένη από το αίμα μαρτύρων, είναι ένας πνευματικά ευλογημένος τόπος.

    Η υπέρλαμπρη σύναξη των Αγίων της Αιτωλοακαρνανίας εορτάζεται πανηγυρικώς την ΣΤ΄ Κυριακή του Πάσχα (του Τυφλού). Με την χάρη του Τριαδικού Θεού, δόθηκε η ευκαιρία να αναφερθούμε στους αγίους της Αιτωλοακαρνανίας που ίσως μερικοί από αυτούς είναι άγνωστοι σε εμάς. Γνωρίζοντας τους μάρτυρας που με ζήλο και μεγάλο πόθο για το Σωτήρα Χριστό θυσιάστηκαν για Αυτόν, συνδεόμαστε με τους Αγίους και φουντώνει μέσα μας η ευλάβεια και η διάθεση για θυσία (...), όπως συνήθιζε να λέει ο πατήρ Παΐσιος. Μέσα από τους βίους, μας δίνεται η ευκαιρία να γίνουμε γνώστες των χριστιανικών αρετών που πρέπει να διέπουν τη χριστιανική ζωή μας σήμερα, προκειμένου δίκαια να ενταχθούμε στην αιώνιο Βασιλεία των Ουρανών. Έτσι, ας αποτελέσουν παραδείγματα προς μίμηση οι άγιοι αυτοί, αλλά και να μεσιτεύουν στον λυτρωτή Χριστό για υγεία, χαρά και ευτυχία για όλο τον κόσμο.

    Ας αναφερθούμε σε καθένα άγιο που έδρασε στην Αιτωλοακαρνανία και πρόσφερε πνευματικό έργο, ξεχωριστά:

Α) Ο Όσιος Βάρβαρος ,ο Πενταπολίτης , ο οποίος έζησε τον 8ο μ.Χ. αιώνα. Καταγόταν από την Αίγυπτο, ήταν ληστής στην αρχή, αλλά ύστερα από τις αλλεπάλληλες προσευχές των χριστιανών γονέων του, από άγριος κουρσάρος μετατράπηκε σε έναν ασκητή. Ο Άγιος Βάρβαρος ασκήτεψε στον Τρύφο του Ξηρομέρου, αλυσοδεμένος, γιατί πίστευε πως έτσι υποτάσσει το πνεύμα του, με το να δένει το σώμα του. Από αυτό το χωριό της Αιτωλοακαρνανίας, τον Τρύφο, αναχώρησε ο Άγιος ύστερα από άσκηση σκληρή για το Χριστό.

Β) Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Βλάσιος, ο εν Σκλαβαίνοις. Αυτός ο άγιος είναι νεοφανής και λίγα είναι τα στοιχεία για τον οσιακό βίο του. Σύμφωνα με τους συναξαριστές της αγιοτάτης εκκλησίας μας, μαρτύρησε το 1006 μ.Χ., μαζί με τους συνασκητές του.

Γ) Ο Όσιος Ανδρέας , ο Ερημίτης. Ο Άγιος Ανδρέας έζησε συγκεκριμένα τον 13ο μ.Χ. αιώνα και η καταγωγή του ήταν από την Ήπειρο. Ο Ανδρέας παντρεύεται σε ώριμη ηλικία και αποκτά απογόνους, όμως το πνεύμα του ασκητισμού δεν τον αφήνει σε ησυχία και τον οδηγεί στο να παρατήσει την οικογένειά του και γενικά την εγκόσμια ζωή του και να πορευθεί προς την σκληρή άσκηση. Ανυπομονούσε πότε να ασκητέψει, έτσι ώστε να βιώσει την πραγματική επικοινωνία με τον Θεό. Γι’ αυτόν τον λόγο και έζησε σε μια σπηλιά του χωριού Χαλκιόπουλοι. Στον χώρο του σπηλαίου ο παντοδύναμος Θεός αποφασίζει και του παίρνει την οσιακή ψυχή του, αφού σημειώθηκαν ένας συρφετός θαυμάτων κατά την ώρα που ο Άγιος εγκατέλειπε την επίγεια ζωή για την αιώνια.

Δ) Ο Όσιος Δαυίδ, ο οποίος έζησε στα μέσα του 16ου μ.Χ. αιώνα. Αυτός ο Άγιος έδρασε κυρίως στο παραθαλάσσιο μέρος της Ναυπάκτου, ως υποτακτικός του τότε μητροπολίτου Ναυπάκτου και Άρτης Ακακίου. Αφού χειροτονήθηκε διάκονος και έπειτα αρχιμανδρίτης, κατατάσσεται ηγούμενος στο μοναστήρι της Παναγίας της Βαρνάκοβας, που βρίσκεται έξω από την Ναύπακτο. Είχε την δυνατότητα να διδάσκει έμπρακτα την αρετή, καθώς επίσης να κάνει διάφορα θαύματα. Ως Όσιος έλαμψε, γιατί κατόρθωσε να χαράξει μια υπέρλαμπρη και απαστράπτουσα πνευματική πορεία, εξαιτίας της άριστης μορφώσεώς του και των καλλιεργημένων αρετών του. Μόνος του, αντιμετωπίζοντας δυσκολίες, κατορθώνει να χτίσει μοναστήρι στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Εύβοια, αφού αφήνει την Βαρνάκοβα. Ύστερα από ασκητικό βίο, προβλέπει το θάνατό του και αποβιώνει ειρηνικά.

Ε) Οι Άγιοι αδελφοί Συμεών και Θεόδωρος, κτήτορες της Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου. Γεννήθηκαν στις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα. Ο βίος τους ασκητικός και οσιακός, καθώς αγωνίστηκαν ψυχικά και πνευματικά για τη μετάδοση του ευαγγελίου. Προσπάθησαν να μεταλαμπαδεύσουν την άσβεστη φλόγα του ευαγγελίου στην Αιτωλοακαρνανία και έπειτα απεβίωσαν ειρηνικά.

ΣΤ) Ο Όσιος Ευγένιος ο Αιτωλός. Γεννήθηκε το 1597 στο Μέγα Δένδρο Θέρμου. Από νέος μόνασε στο μοναστήρι της Παναγίας του Βλοχού, καθώς και στην Ιερά Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους, όπου εκεί έλαβε και την πρώτη μόρφωση. Μετά δε από ένα χρονικό διάστημα χειροτονήθηκε διάκονος στο μοναστήρι της Τατάρνας και πρεσβύτερος στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Επιπλέον σπουδάζει Θεολογία σε εκλεκτά πανεπιστήμια. Σκοπός του είναι να διαφωτίσει το γένος που ήταν υποδουλωμένο στους Τούρκους. Γι' αυτό μένει άγρυπνος για να απελευθερώσει τους Έλληνες από το σκότος της αμάθειας και για να τους μεταδώσει την ορθοδοξία και την ορθοπραξία. Ιδιαίτερα γυρίζει όλη την Αιτωλοακαρνανία εκπληρώνοντας όλους τους σκοπούς του. Ο Μέγας Διδάσκαλος του Γένους, καθώς τον αποκαλούνε όλοι οι συναξαριστές, κοιμήθηκε οσιακώς το 1682. Λόγιος κληρικός και ένας από τους πιο αξιόλογους δασκάλους του Γένους. Γεννήθηκε στο Μεγάλο Δέντρο της Αιτωλίας και έμαθε τα πρώτα γράμματα σε διάφορα μοναστήρια της περιοχής. Κατά το 1612 συμπλήρωσε την "εγκύκλια" παιδεία του και διδάχτηκε τη βυζαντινή μουσική στο Τροβάτο, (τη γνωστή και αναπτυγμένη τότε κοινότητα των Αγράφων), ενώ το 1636 πήγε στην Πόλη, (ως μοναχός πλέον), και φοίτησε στην Πατριαρχική Σχολή. Από κει μετέβη στην Άρτα, στο Αιτωλικό και το Μεσολόγγι, όπου διεύθυνε αντίστοιχα τις σχολές των πόλεων αυτών, και τελικά έφτασε στο Καρπενήσι, όπου ανέπτυξε ξεχωριστή εκπαιδευτική δραστηριότητα. Ίδρυσε και λειτούργησε από το 1645-1661 Σχολή Ανωτέρων και σχολείο κοινών γραμμάτων, ενώ ανήγειρε εκ βάθρων τον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδας, τον υπήγαγε στο Πατριαρχείο και πέτυχε να χαρακτηρισθεί απ' αυτό ως Σταυροπηγιακός. Η άφιξή του Ευγένιου και η ίδρυση της ομώνυμης ανώτερης Σχολής του στο Καρπενήσι, γύρω στα 1645, ήταν ένα πολυσήμαντο ιστορικό γεγονός. (Η ίδρυση των Σχολών του εδώ, ήταν μια αιτιοκρατημένη επιλογή του Γιαννούλη, που σχετίζονταν με την κοινωνικοπολιτική κατάσταση και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Επιπλέον, γνώριζε πως κάποια σπέρματα εκπαιδευτικής παράδοσης υπήρχαν εδώ, πριν από τον 17ο αι.).

Η ίδρυση ανώτερης Σχολής στο Καρπενήσι ανταποκρίνονταν προς τις κοινωνικές λειτουργίες της περιοχής. Η κωμόπολη τότε ήταν σημαντικό εμποροβιοτεχνικό και διοικητικό κέντρο και αποτελούσε την κεντρική εμποροανταλλακτική αγορά για όλη την επαρχία. Παράλληλα, ο Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός ανέδειξε την κωμόπολη σε μεγάλο πνευματικό κέντρο, ιδρύοντας εδώ την περίφημη Σχολή του, η οποία λειτούργησε από το 1645 ως το 1661, με μικρή μόνο διακοπή στα ορλωφικά, αναδεικνύοντας πολυάριθμους δασκάλους και λογίους του Γένους. Οι Καρπενησιώτες, φιλοπρόοδοι και δραστήριοι έμποροι, βρήκαν στο πρόσωπο του Γιαννούλη τον κατάλληλο άνθρωπο για να δημιουργήσουν σοβαρή εκπαιδευτική κίνηση. Έτσι, τις οικονομικές δαπάνες για την ίδρυση και λειτουργία της Σχολής, καθώς και για τη συντήρηση και μίσθωση του δασκάλου, ανέλαβαν με προθυμία οι κάτοικοι της αυτοδιοικούμενης κοινότητας. Στο Καρπενήσι, λειτουργεί παράλληλα και σχολείο για τη στοιχειώδη παιδεία, τα κοινά γράμματα, με τους κατοίκους να συνεργάζονται με τον Ευγένιο όχι μόνο στα εκπαιδευτικά θέματα, αλλά και σε εκκλησιαστικά ή κοινωφελή έργα. Το 1645 άρχισε την ανακαίνιση εκ βάθρων του ναού της Αγίας Τριάδας, κυρίως για τις ανάγκες της Σχολής. Το κύρος και τη σοφία του Γιαννούλη, ήταν τεράστιο όχι μόνο στους ελληνοπρεπείς Καρπενησιώτες αλλά και στους οπαδούς του μουσουλμανικού δόγματος.

Ζ) Ο Άγιος Ιωάννης ο εν Βραχωρίω ή ο εξ Οθωμανών. Αυτός ο Άγιος είναι τοποθετημένος στους Νεομάρτυρες. Γεννήθηκε στην Κόνιτσα της Ηπείρου, από γονείς Μουσουλμάνους, όπου ο πατέρας του ήταν ιερέας των Μουσουλμάνων. Όταν ήταν 20 χρονών, γίνεται πιστός ακόλουθος ενός Δερβίση στο Βραχώρι της Αιτωλίας, όπου από εκεί αρχίζει η δράση του Αγίου. Στο Βραχώρι (το σημερινό Αγρίνιο) αρχίζει δειλά δειλά να αποκαλύπτει τα χριστιανικά του συναισθήματα, όπου τα έκρυβε μέσα στην πολύτιμη ψυχή του. Αγαπούσε την χριστιανική θρησκεία κατά βάθος, για αυτό πετάει τα ενδύματα του Μωαμεθανού και φοράει τα ενδύματα του ορθόδοξου χριστιανού. Από αυτό το σημείο αρχίζει και η ορθόδοξη χριστιανική ζωή του, όπου εγκαινιάζεται με το άγιο Βάπτισμα που δέχεται, με το όνομα Ιωάννης από Χασάν. Το παλικάρι μεταβαίνει στο ωραίο νησί της Ιθάκης όπου και βαπτίζεται. Έπειτα όμως επανέρχεται στην Αιτωλία και συγκεκριμένα στο χωριό Μαχαλάς, δεν γυρίζει στο Βραχώρι γιατί κινδύνευε η ζωή του. Στο Μαχαλά (σημερινές Φυτείες) βιώνει μια ταπεινή ζωή, εργάζεται ως αγροφύλακας, καθώς επίσης παντρεύεται. Όμως ο πατέρας του μαθαίνει για την ζωή του και στέλνει αντιπροσώπους του να τον μεταπείσουν να αλλαξοπιστήσει, αλλά αυτός τους διώχνει. Κατόπιν, συλλαμβάνεται από τον Μουσελίμη, στον οποίο διατρανώνει την αγάπη του για τον λυτρωτή Χριστό. Επακόλουθο της απάντησής του αυτής, είναι τα μαρτύρια που περνάει. Στο τέλος τον κρεμάνε οι Τούρκοι σε ένα δένδρο, που βρίσκεται και σώζεται έως σήμερα απ’ έξω από τον Άγιο Δημήτριο Αγρινίου.

  

Η) Όσιος Ιάκωβος ο Νεομάρτυρας και οι τρεις μαθητές του Ιάκωβος, Διονύσιος και Θεώνας. Όλοι έζησαν στις αρχές του 16ου αιώνα μ.Χ. O Όσιος Ιάκωβος γεννήθηκε σε ένα χωριό της Καστοριάς από ορθόδοξη χριστιανική οικογένεια. Εργάστηκε ως κτηνοτρόφος, αλλά επειδή απόκτησε πλούτο, ο αγαπημένος αδελφός του τον φθόνησε. Όμως για μην έρθουν σε διάσταση οι σχέσεις των δύο αδελφών, αποφασίζει ο Ιάκωβος και καταφεύγει στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί συνεχίζει την ζωή του ασκώντας το ίδιο επάγγελμα και καταφέρνει να αποκτήσει ένα τεράστιο πλούτο, όπου τον μοιράζει στους πτωχούς, αφού πρώτα είχε εξομολογηθεί στον Πατριάρχη. Έπειτα μεταβαίνει στο Άγιον Όρος και συγκεκριμένα στη μονή Δοχειαρίου , όπου και κείρεται μοναχός. Κατόπιν πηγαίνει στην μονή Τιμίου Προδρόμου για λόγους ασκήσεως. Διακρίθηκε ως ένας αληθινός δάσκαλος της αρετής, αφού κατάφερε να αποκτήσει έξι μαθητές, όπου μαζί με αυτούς φεύγει από το Άγιο Όρος και πηγαίνει στη μονή Τιμίου Προδρόμου της Δερβέκιστας, κοντά στην Ναύπακτο. Εκεί συκοφαντήθηκε από τους Τούρκους ότι παρασέρνει τους χριστιανούς κατά της εξουσίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την σύλληψή του αυτού και των άλλων μαθητών του, Ιάκωβο διάκονο, Διονύσιο μοναχό και Θεωνά. Επακολούθησε η φυλάκιση αυτών από τον Μπέη των Τρικάλων. Μετά την παραμονή τους σε αυτή 40 μέρες, στάλθηκαν στον Σουλτάνο Σελίμ της Θράκης. Ο Σουλτάνος τους πίεζε να αλλαξοπιστήσουν, αλλά αυτοί έμειναν ακλόνητοι στην πίστη τους, για αυτό και τους βασάνισαν σκληρά. Στο τέλος όλους τους απαγχόνισαν για την άσβεστη φλόγα της ορθόδοξης χριστιανικής πίστεως τους που τους έκαιγε συνεχώς.

Θ) Οι Άγιοι Νεομάρτυρες Λάμπρος, Θεόδωρος και έτερος ανώνυμος. Και οι τρεις είναι γόνοι της Πελοποννήσου, όμως για λόγους επαγγελματικούς εγκαταστάθηκαν στα Ιωάννινα. Με την πάροδο των ετών αποφάσισαν να πάνε στην πατρίδα τους τον Μοριά, έτσι ξεκίνησαν και πρώτα έφθασαν στο Αγρίνιο. Όμως για να το προσπεράσουν, έπρεπε να πληρώσουν φόρους στους Τούρκους, για να μην πληρώσουν μεταμφιέζονται σε Τούρκους και τα καταφέρνουν. Έπειτα από την επιτυχία του σχεδίου τους αποφασίζουν να διανυκτερεύσουν σε ένα σπίτι. Όμως ενώ αυτοί ξέφυγαν, οι Τούρκοι έστειλαν ένα δικό τους να τους βρει για να ρωτήσει σχετικά με τα Γιάννενα. Ο άνθρωπος τους όμως, όταν έφθασε στο σπίτι, που είχαν σταματήσει οι τρεις Μάρτυρες δεν μπήκε μέσα. Κάθισε απ’έξω και κρυφάκουγε τι έλεγαν μέσα οι μάρτυρες. Οι μάρτυρες εκείνη την ώρα έλεγαν πως κατόρθωσαν με ένα "σελάμ" να γλιτώσουν τα χρήματά τους από το φόρο. Μόλις όμως άκουσε αυτό ο απεσταλμένος κατάλαβε ότι ήταν χριστιανοί που τους εξαπάτησαν. Οι άλλοι Τούρκοι έτρεξαν σαν θηρία ανήμερα και πήγαν στο σπίτι. Άρπαξαν τους μάρτυρες και τους έσερναν στους δρόμους. Έτσι σέρνοντας και δέρνοντας τους έφεραν μπροστά στο Κριτήριο. Ύστερα από πέντε μέρες ο Κατής και ο Μουσελίμης ο Κωνσταντινουπολίτης συνεφώνησαν να θανατωθούν οι τρεις Μάρτυρες. Τους πήραν τότε οι δήμιοι να τους κρεμάσουν. Τον έναν τον πήγαν στον πλάτανο, που ήταν κοντά στο τζαρσί. Εκεί πέταξαν στον πλάτανο την κρεμάλα. Τον άλλον, τον πήγαν απ’έξω από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Εκεί τον κρέμασαν. Ίσως στον πλάτανο που ήταν μπροστά στην Εκκλησία στον οποίο εμαρτύρησε μετά 40 χρόνια ο Άγιος Ιωάννης ο εν Βραχωρίω αθλήσας. Τον τρίτον Μάρτυρα τον πήγαν στην άκρη της πόλεως εκεί που μπαίνει ο δρόμος μέσα στην πολιτεία. Έτσι οι τρεις Νεομάρτυρες ετελειώθησαν γενναιόφρονα και μαρτυρικά.

Ι) Ο Άγιος εθνοϊερομάρτυρας Κοσμάς ο Αιτωλός. Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός γεννήθηκε στο Μέγα Δένδρο της Αιτωλοακαρνανίας από γονείς ευσεβείς και προπάντων ζηλωτές ορθόδοξους χριστιανούς . Σε ηλικία είκοσι χρονών μεταβαίνει στο Άγιον Όρος, προκειμένου να φοιτήσει στο εκεί νεοσύστατο σχολείο της Ιεράς μονής Βατοπεδίου. Μετά την αποφοίτησή του, πήγε στην Μονή Φιλοθέου όπου έγινε μοναχός και κατόπιν ιερομόναχος. Όμως ο άγιος είχε στόχο να διδάξει τα άγια Γράμματα στους σκλαβωμένους Έλληνες που το σκοτάδι της αμάθειας, λόγω της υποδούλωσής τους στους Τούρκους, τους είχε πληγώσει αλύπητα. Αφού πήρε την άδεια του Πατριάρχη άρχισε το ιεραποστολικό του έργο σε ολόκληρη την Ελλάδα. Απ’ όπου περνούσε, έκτιζε εκκλησιές, σχολεία και πλήθος λαών συνέρεε για να ακούσουν λόγο Θεού, ώστε να γεμίσουν την καρδιά τους με χριστιανικές νουθεσίες που διαπνέουν συναισθήματα αγάπης, χαράς και αισιοδοξίας για τον αγώνα τους. Τέλος, συκοφαντήθηκε από τους Εβραίους στους Τούρκους και τον απαγχόνισαν στα χώματα της Β. Ηπείρου. Μια από τις πολλές του χριστιανικές του ρήσεις που πρέπει να συγκρατήσουμε είναι "Χριστός και ζωή σας χρειάζεται".

Ηλ. Πηγή: apfilipposgrammatikous.blogspot.gr

Κυριακή του εκ γενετής τυφλού - Το πρόβλημα της «κληρονομικής αμαρτίας» (Πατρώνου Γ.)

    

    Η ευαγγελική περικοπή με το χωριό «ποιός αμάρτησε, αυτός ή οι γονείς του ώστε να γεννηθεί τυφλός;», θέτει ασφαλώς το πρόβλημα της κατανόησης της αμαρτίας, ως ενός γενικού φαινομένου με όλες τις συνέπειες επί της φύσεως και της ιστορίας και της προσωπικής αμαρτίας με τις επιπτώσεις στην ατομική μας ζωή.

    Είναι αλήθεια ότι ο άνθρωπος πάντα θέλει να ερμηνεύει τα φαινόμενα γύρω του. Ζητά «λογικές εξηγήσεις» για το καθετί. Έτσι, έχει ανάγκη μιας λογικής ερμηνείας για την αμαρτία, την ασθένεια και το θάνατο. Υπάρχει άραγε κάποια σχέση μεταξύ αυτών; Όπως η γέννηση και το καλό αποτελούν ένα μεγάλο αγαθό για τη ζωή του ανθρώπου, όμοια η αμαρτία και ο θάνατος αγγίζουν το βαθύ μυστήριο της ιστορίας. Και πολλές φορές αυτό το μυστήριο δεν επιδέχεται καμιά ερμηνεία. Παραμένει ένα ανεξήγητο μυστήριο. Το μόνο που μπορούμε να προσεγγίσουμε είναι μια λογική ερμηνεία των συνεπειών για τη ζωή.

    Όταν, λοιπόν, μελετούμε την ασθένεια και τη σχέση της με την αμαρτία, νομίζω, πως εδώ χρειάζεται μια αποτόλμηση για την υπέρβαση της «λογικής της ερμηνείας». Και η υπέρβαση αυτή μπορεί να είναι δυνατή μόνο με την αποδοχή του μυστηρίου του θαύματος, μέσα στο σχέδιο της θείας αγάπης. Πρόκειται για την αποδοχή της «λογικής του θαύματος» έναντι της «λογικής της ερμηνείας».

    

    Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε τήν απάντηση του Κυρίου στο επίμονο ερώτημα των μαθητών και του λαού για την αιτία της ασθένειας του τυφλού. Όλοι πίστευαν πως πίσω από την ασθένεια αυτή κρύβεται κάποιο βαρύ αμάρτημα, του ιδίου ή των γονέων του. Επειδή, όμως, γεννήθηκε τυφλός πρέπει το αμάρτημα να σχετίζεται με τους γονείς του. Ο κόσμος ζητά πάντα κάποια καταδίκη. Μόνο έτσι ικανοποιείται το κοινό αίσθημα της δικαιοσύνης. Πρόκειται για μια νομική ερμηνεία των πραγμάτων της ζωής και της σχέσεως του άνθρωπου με το Θεό.

    

    Η απάντηση του Ιησού Χριστού αιφνιδιάζει τους πάντες· «ούτε αυτός αμάρτησε, ούτε οι γονείς του». Απενοχοποιεί τους πάντες και καλεί τους ανθρώπους να μην είναι αρνητικοί στις κρίσεις τους για τους άλλους, επιρρίπτοντας πάντοτε ευθύνες κι εκεί που δεν υπάρχουν. Το κάλεσμα είναι για μια υπέρβαση της νομικής λογικής προς τη λογική της αποδοχής και της αγάπης.

    Το συγκλονιστικό είναι στη συνέχεια της απάντησης του Ιησού: η περίπτωση του τυφλού θα αποδείξει το μέγεθος της αγάπης του Θεού· «αλλά για να φανερωθουν τα έργα του Θεού σ’ αυτόν». Και ασφαλώς τα «έργα του Θεού» και η αγάπη του Θεού δεν φανερώνονται με την ασθένεια και τη μακροχρόνια ταλαιπωρία του τυφλού -αυτά είναι ιστορι­κά δεδομένα, έτσι εξάλλου γεννήθηκε από τη μάνα του- αλλά με την άγαπητική παρέμβαση του Χριστού και με τη θεραπεία. Τα «έργα του Θεού» φανερώνονται με το γεγονός του θαύματος. Καλούμαστε, επιτέλους, να δούμε τη ζωή πέρα από τους λογικούς συσχετισμούς των αιτίων και των αποτελεσμάτων. Ασφαλώς, η ασθένεια και ο θάνατος κρύβουν το μυστήριο της οδύνης των ανθρώπων. Αλλά πρέπει να δούμε τη ζωή και τους ανθρώπους πέρα από τη λογική του κακού και της αμαρτίας, μέσα στη λογική της αγάπης του Θεού και του θαύματος. Φαίνεται πως είμαστε ανυποψίαστοι προς αυτή την κατεύθυνση, της λειτουργίας του θαύματος στη ζωή μας.

Σωματική τύφλωση και πνευματική τυφλότητα

    Η κατάληξη της σημερινής ευαγγελικής περικοπής είναι ότι ο τυφλός, τελικά, διά του θαύματος του Κυρίου «ανέβλεψεν». Αλλά για τον Ευαγγελιστή δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία η σωματική τύφλωση, όσο η πνευματική τυφλότητα. Ο εκ γενετής τυφλός, αν και υστερούσε στη σωματική όραση, ήταν ο μόνος από όλους που μπόρεσε να δει με τα μάτια της ψυχής του το αληθινό πρόσωπο του Ιησού, ως Μεσσία και Λυτρωτή. Ο τυφλός είδε καλύτερα και σωστότερα από τους βλέποντες. Στο πρόσωπο του εκπληρώθηκε εκείνο το θαυμαστό, «μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες».

    Είναι θαυμαστό, αλλά συμβαίνει πολλές φορές, ανθρώποι που έχουν κάποια σωματική στέρηση, ή στερούνται πολλών υλικών αγαθών, να έχουν μια ποιότητα ζωής πολύ υψηλή και ζηλευτή από τους υγιείς και τους πλουσίους. Φαίνεται, τελικά, ότι στον πνευματικό στίβο «οι τυφλοί βλέπουν και όσοι βλέπουν είναι τυφλοί». Αυτό που έχει σημασία είναι να είσαι κυρίως εσωτερικά υγιής. Και η εμμονή, κατά ένα τρόπο στυγνό και απόλυτο, στους θρησκευτικούς κανόνες, χωρίς την απαιτούμενη ευαισθησία και φιλανθρωπία για την ανθρώπινη ατέλεια, οδηγεί πολλές φορές σε στρεβλώσεις πνευματικές.

    Οι Γραμματείς και Φαρισαίοι, οι άνθρωποι αυτοί που προβάλλονται ως «τύποι» θρησκευτικής συνέπειας, δεν αντιλαμβάνονται τίποτε από αυτό που συντελείται στη περίπτωση του εκ γενετής τυφλού. Είναι πέρα για πέρα ανυποψίαστοι για το συντελούμενο θαύμα. Αυτό μόνο που τους ενδιαφέρει είναι αν καταλύθηκε η αργία του Σαββάτου με τη θεραπεία του τυφλού. Εμμένουν σε σχολαστικές αναζητήσεις, στη λογική της ερμηνείας του φαινομένου και σε εξηγήσεις του «τί» και του «πώς», ως αποδεικτικά στοιχεία αυτού που οι ίδιοι δεν κατανοούν. Ζουν, πράγματι, σε μια πνευματική τυφλότητα.

Βέβαια, δεν τίθεται εδώ το ψευτοδίλημμα: σωματική τύφλωση ή πνευματική τυφλότητα. Το θαύμα αναφέρεται στον όλο άνθρωπο, στο σώμα του και στη ψυχή του. Ποτέ στην Καινή Διαθήκη δεν παρουσιάζονται διχαστικά διλήμματα. Ο άνθρωπος είναι ενιαία ενότητα και ολότητα.

    Ο άνθρωπος είναι οντολογικά «σώμα», όπως είναι και «πνεύμα». Γι’ αυτό και δεν υπάρχει στο Χριστιανισμό διάκριση μεταξύ σώματος και ψυχής, πνεύματος και ύλης. Ή ο όλος άνθρωπος μετέχει στο θαύμα, ή όλος απέχει της σωτηριολογικής χάριτος. Η θέωση και η βασιλεία του Θεού αναφέρεται στον όλο άνθρωπο και στην καθόλου δημιουργία, υλική και πνευματική.

    Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή γίνεται μια ενδιαφέρουσα πρόσκληση για μια διαφορετική αντιμετώπιση της σωματικής στέρησης, της ασθένειας και της αμαρτίας. Σωματική ασθένεια δεν σημαίνει και αμαρτωλότητα. Όπως και αρτιμέλεια και σωματική ευρωστία δεν σημαίνει απαραίτητα και υγιή άνθρωπο ή ποιότητα ζωής. Αυτή είναι μια κοσμική αντιμετώπιση των πραγμάτων. Στον πνευματικό χώρο υπάρχει μια άλλη λογική, εκείνη του θαύματος. Ο σωστός υγιής άνθρωπος έχει μια άλλη θέαση του κόσμου και της ζωής. Βλέπει τη ζωή και τα ανθρώπινα πράγματα να βρίσκουν την πληρότητά τους μόνο στη λειτουργία της αγάπης, στην αποδοχή της χάριτος και στο γεγονός του θαύματος. Αν το θαύμα εξοστρακισθεί από τη ζωή μας, τότε όλα είναι σκοτεινά, είμαστε από εκείνους που έχουν μάτια αλλά δεν βλέπουν και αυτιά που δεν ακούνε.

    Μακάριοι, λοιπόν, οι ακούοντες και βλέποντες τα μηνύματα του ουρανού. Μακάριοι αυτοί που λειτουργούν με τη λογική του θαύματος και υπερβαίνουν τη λογική της θρησκευτικής και φαρισαϊκής σχολαστικότητας.

Γ.Π.Πατρώνου, Ομοτ. Καθηγ. Παν/μίου Αθηνών. «Κήρυγμα και Θεολογία» τ. Β'

Ηλ. Πηγή: imnp.gr 

Η Μεσοπεντηκοστή (Φουντούλη I.)

Σε λίγους πιστούς είναι γνωστή η εορτή, αυτή. Εκτός από τους ιερείς και μερικούς άλλους χριστιανούς, που έχουν ένα στενότερο σύνδεσμο με την Εκκλησία μας, οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξή της.

Λίγοι είναι εκείνοι που εκκλησιάζονται κατ’ αύτη και οι περισσότεροι δεν υποπτεύονται καν, ότι την Τετάρτη μετά την Κυριακή του Παραλύτου πανηγυρίζει η Εκκλησία μία μεγάλη δεσποτική εορτή, την εορτή της Μεσοπεντηκοστής.

Και όμως κάποτε αυτή η εορτή ήταν η μεγάλη εορτή της Μεγάλης Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και συνέτρεχαν κατ’ αυτή στον μεγάλο ναό πλήθη λαού.

Δεν έχει κανείς παρά να ανοίξει την Έκθεση της Βασιλείου Τάξεως του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου για να δει το επίσημο τυπικό του εορτασμού, όπως ετελείτο μέχρι την Μεσοπεντηκοστή του έτους 903 στον ναό του αγίου Μωκίου στην Κωνσταντινούπολη μέχρι δηλαδή την ημέρα που έγινε η απόπειρα κατά της ζωής του αυτοκράτορα Λέοντος ς’ του Σοφού (11 Μαΐου 903).

Εκεί υπάρχει μία λεπτομερής περιγραφή του λαμπρού πανηγυρισμού, που καταλαμβάνει ολόκληρες σελίδες και καθορίζει με την γνωστή παράξενη βυζαντινή ορολογία, πως ο αυτοκράτορας το πρωί της εορτής με τα επίσημα βασιλικά του ενδύματα και την συνοδεία του ξεκινούσε από το ιερό παλάτι για να μεταβεί στον ναό του αγίου Μω­κίου. όπου θα ετελείτο η θεία λειτουργία.

Σε λίγο έφθανε η λιτανεία με επί κεφαλής τον πατριάρχη, και βασιλιάς και πατριάρχης εισέρχονταν επισήμως στον ναό.

Η θεία λειτουργία ετελείτο με την συνήθη στις μεγάλες εορτές βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. Μετά από αυτήν ο αυτοκράτορας παρέθετε πρόγευμα, στο οποίο παρεκάθητο και ο πατριάρχης. Και πάλι ο βασιλιάς υπό τις επευφημίες του πλήθους «Εις πολλούς και αγαθούς χρόνους ο Θεός αγάγοι την βασιλείαν υμών» και με πολλούς ενδιάμεσους σταθμούς επέστρεφε στο ιερό παλάτι.

Αλλά και στα σημερινά μας λειτουργικά βιβλία, στο Πεντηκοστάριο, βλέπει κανείς τα ίχνη της παλαιάς της λαμπρότητας. Παρουσιάζεται σαν μία μεγάλη δεσποτική εορτή, με τα εκλεκτά της τροπάρια και τους διπλούς της κανόνες, έργα των μεγάλων υμνογράφων, του Θεοφάνους και του Ανδρέου Κρήτης, με τα αναγνώσματά της και την επίδρασή της στις προ και μετά από αυτήν Κυριακές και με την παράταση του εορτασμού της επί οκτώ ημέρες κατά τον τύπο των μεγάλων εορτών του εκκλησιαστικού έτους.

Ποιο όμως είναι το θέμα της ιδιορρύθμου αυτής εορτής; Όχι πάντως κανένα γεγονός της ευαγγελικής ιστορίας. Το θέμα της είναι καθαρά εορτολογικό και θεωρητικό. Η Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής είναι η 25η από του Πάσχα και η 25η προ της Πεντηκοστής ημέρα.

Σημειώνει το μέσον της περιόδου των 50 μετά το Πάσχα εορτάσιμων ημερών. Είναι δηλαδή ένας σταθμός, μία τομή.

Χωρίς δηλαδή να έχει δικό της θέμα η ημέρα αυτή συνδυάζει τα θέματα, του Πάσχα αφ’ ενός και της επιφοιτήσεως του αγίου Πνεύματος αφ’ ετέρου, και «προφαίνει» τη δόξα της αναλήψεως του Κυρίου, που θα εορταστεί μετά από 15 ημέρες. Ακριβώς δε αυτό το μέσον των δύο μεγάλων εορτών έφερνε στο νου και ένα εβραϊκό επίθετο του Κυρίου, το «Μεσ­σίας».

Μεσσίας στα ελληνικά μεταφράζεται Χριστός. Αλλά ηχητικά θυμίζει το μέσον. Έτσι και στα τροπάρια και στο συναξάριο της ημέρας η παρετυμολογία αυτή γίνεται αφορμή να παρουσιασθεί ο Χριστός σαν Μεσσίας -μεσίτης Θεού και ανθρώπων, «μεσίτης και διαλλάκτης ημών και του αιωνίου αυτού Πατρός».

«Διά ταύτην την αιτίαν την παρούσα εορτή εορτάζοντες και Μεσοπεντηκοστήν ονομάζοντες τον Μεσσίαν ανυμνούμεν Χριστόν». σημειώνει ο Νικηφόρος Ξανθόπουλος στο συναξάριο. Σ’ αυτό βοήθησε και η ευαγγελική περικοπή, που επελέγη για την ημέρα αυτή.

Μεσούσης της εορτής του ιουδαϊκού Πάσχα ο Χριστός ανεβαίνει στο ιερό και διδάσκει. Η διδασκαλία Του προκαλεί τον θαυμασμό, αλλά και ζωηρή αντιδικία μεταξύ αυτού και του λαού και των διδασκάλων. Είναι Μεσσίας ο Ιησούς ή δεν είναι; Είναι η διδασκαλία Του εκ Θεού ή δεν είναι;

Νέο λοιπόν θέμα προστίθεται: ο Χριστός είναι ο διδάσκαλος. Αυτός που ενώ δεν έμαθε γράμματα κατέχει το πλήρωμα της σοφίας, γιατί είναι η Σοφία του Θεού που κατασκεύασε τον κόσμο. Ακριβώς από αυτόν τον διάλογο εμπνέεται μεγάλο μέρος της υμνογραφίας της εορτής.

Εκείνος που διδάσκει στο ναό, στο μέσον των διδασκάλων του ιουδαϊκού λαού, στο μέσον της εορτής, είναι ο Μεσσίας, ο Χριστός, ο Λόγος του Θεού. Αυτός που αποδοκιμάζεται από τους δήθεν σοφούς του λαού Του είναι η του Θεού Σοφία.

Λίγες σειρές πιο κάτω στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη, αμέσως μετά την περικοπή που περιλαμβάνει τον διάλογο του Κυρίου με τους Ιουδαίους «της εορτής μεσούσης», έρχεται ένας παρόμοιος διάλογος, ποy έγινε μεταξύ του Χριστού και των Ιουδαίων «τη εσχάτη ημέρα τη μεγάλη της εορτής», δηλαδή κατά την Πεντηκοστή.

Αυτός αρχίζει με μία φράση του Κυρίου- «Εάν τις διψά, ερχέσθω προς με και πινέτω· ο πιστεύων εις εμέ, καθώς είπεν η γραφή, ποταμοί εκ της κοιλίας αυτού ρεύσουσιν ύδατος ζώντος». Και σχολιάζει ο ευαγγελιστής· «Τούτο δε είπε περί του Πνεύματος, ου έμελλον λαμβάνειν οι πιστεύοντες εις αυτόν».

Δεν έχει σημασία, ότι οι λόγοι αυτοί του Κυρίου δεν ελέχθησαν κατά την Μεσοπεντηκοστή, αλλά λίγες ημέρες αργότερα. Ποιητική αδεία μπήκαν στο στόμα του Κυρίου στην ομιλία Του κατά την Μεσοπεντηκοστή. Ταίριαζαν εξάλλου τόσο πολύ με το θέμα τής εορτής.

Δεν μπορούσε να βρεθεί πιο παραστατική εικόνα για να δειχθεί ο χαρακτήρας του διδακτικού έργου του Χριστού. Στο διψασμένο ανθρώπινο γένος η διδασκαλία του Κυρίου ήλθε σαν ύδωρ ζων, σαν ποταμός χάριτος που δρόσισε το πρόσωπο της γης.

Ο Χριστός είναι η πηγή της χάριτος, «του ύδατος του αλλομένου εις ζωήν αιώνιον», που ξεδιψά και αρδεύει τις συνεχόμενες από βασανιστική δίψα ψυχές των ανθρώπων. Που μεταβάλλει τους πίνοντας σε πηγές· «Ποταμοί εκ της κοιλίας αυτού ρεύσουσι ύδατος ζώντος». «Και γενήσεται αυτώ πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον», είπε στη Σαμαρείτιδα.

Που μετέτρεψε την έρημο του κόσμου σε θεοφύτευτο παράδεισο αειθαλών δένδρων φυτευμένων παρά τας διεξόδους των υδάτων του αγίου Πνεύματος. Το γόνιμο αυτό θέμα έδωσε νέες αφορμές στην εκκλησιαστική ποίηση και στόλισε την εορτή της Μεσοπεντηκοστής με εξαίρετους ύμνους.

Αυτή με λίγα λόγια είναι η εορτή της Μεσοπεντηκοστής.

Η έλλειψη ιστορικού υπόβαθρου της στέρησε τον απαραίτητο εκείνο λαϊκό χαρακτήρα, που θα την έκανε προσφιλή στον πολύ κόσμο.

Και το εντελώς θεωρητικό της θέμα δεν βοήθησε τους χριστιανούς, που δεν είχαν τις απαραίτητες θεολογικές προϋποθέσεις, να ξεπεράσουν την επιφάνεια και να εισδύσουν στην πανηγυριζόμενη δόξα του διδασκάλου Χριστού, της Σοφίας και Λόγου του Θεού, της πηγής του ακένωτου ύδατος.

Συνέβη με αυτή κάτι ανάλογο με εκείνο που συνέβη με τους περίφημους ναούς της του Θεού Σοφίας, που αντί να τιμώνται στο όνομα του Χριστού ως Σοφίας του Θεού, προς τιμήν του οποίου ανεγέρθησαν, κατάντησαν, για τους ιδίους λόγους, να πανηγυρίζουν στην εορτή της Πεντηκοστής ή του αγίου Πνεύματος ή της αγίας Τριάδος ή των Εισοδίων ή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ή και αυτής της μάρτυρος Σοφίας και των τριών θυγατέρων της Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης.

Πηγή: Ι. Μ. Φουντούλη, «Λογική λατρεία»

Ἡλ Πηγή: askitikon.eu