Η αληθινή τροφή της ανθρώπινης ζωής (Γκιάφη Ι.)

(Μια μικρή συμβολή στην πολυσυζητημένη "Θεία Ευχαριστία")

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

  Το αίσθημα που προκαλείται στον άνθρωπο από την έλλειψη τροφής, ονομάζεται πείνα. Αναμφισβήτητα ο καθένας μας στην καθημερινότητά του έχει νοιώσει το αίσθημα αυτό, όταν για κάποιο λόγο στερείται το φαγητό του. Εξάλλου όλος ο βιοποριστικός αγώνας του ανθρώπου προσβλέπει στην άμεση ικανοποίηση της πείνας. Ο οποιοσδήποτε πασχίζει διαρκώς να εξεύρει τρόπους ή μέσα για την κάλυψή της. Είτε κάποιος εργάζεται και διαμέσου των εσόδων του αποσκοπεί στην αγορά των τροφίμων, είτε ο άλλος καλλιεργεί τη γη και γεύεται τους καρπούς των κόπων του. Και οι δύο στοχεύουν στην αυτοσυντήρησή τους. Επομένως η εκμηδένιση του αισθήματος της πείνας αποτελεί ένα πάγιο αίτημα όχι μόνο του ατόμου, αλλά και της κοινωνικής ολότητας.

 Και εδώ ίσως προτάξουμε το ερώτημα: Τι σχέση έχει το αίσθημα της πείνας με την σημερινή Θεομητορική εορτή; Μα πως αλήθεια συνδέεται η πείνα με το ευλογημένο πρόσωπο της Θεοτόκου; Βεβαίως και υπάρχει διασύνδεση, όταν μεταξύ των άλλων στο ναό που εισήλθε τριών ετών, είχε να αντιμετωπίσει και το αίσθημα της αυτοσυντήρησής της. Πως ικανοποιούσε την πείνα της όλα αυτά τα χρόνια μέσα στα Άγια των Αγίων, τη στιγμή που στερούνταν τη γονική προστασία και θαλπωρή; Ήταν δυνατόν μια μικρή κοπελίτσα να αυτοσυντηρείται, όταν εξαρτιόταν από τους γονείς της;

 Εορτάζοντας τα ιερά "Εισόδια της Θεοτόκου στον οίκο του Θεού", ζωντανεύουν μπροστά μας ξανά όλα εκείνα τα πρόσωπα που συνυπούργησαν στην "προκήρυξη" της ανθρώπινης σωτηρίας. Πρώτοι παρελαύνουν οι δίκαιοι γονείς της, Ιωακείμ και Άννα, οι οποίοι προθυμοποιούνται και αφιερώνουν την μονάκριβη κόρη τους Μαριάμ στο ναό του Υψίστου. Πιστεύουν ακράδαντα ότι η Παρθένος Μαρία είναι ένα δώρο του Θεού προς αυτούς και η θέση του δώρου αυτού βρίσκεται μέσα στον πανίερο ναό. Δεύτερες παρουσιάζονται οι "παρθένες κόρες" των Εβραίων που μετά λαμπάδων ακολουθούν την Παναγία μας στον οίκο του Κυρίου. Δεν πρόκειται παρά για λευκοφορεμένες κοπέλες που συνοδεύουν την "τριετίζουσα" Μαρία στην "κατοικία του Θεού." Και τρίτος εμφανίζεται ο αρχιερέας Ζαχαρίας, ο οποίος σύμφωνα με το "Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου", παραλαμβάνει την Θεοτόκο Μαρία και την οδηγεί στο πιο ιερό μέρος του ναού, στα Άγια των Αγίων. Την τοποθετεί στο τρίτο σκαλί του θυσιαστηρίου γιατί "ἐν ἀδύτοις Θεοῦ, προετοιμασθῆναι εἰς κατοικίαν Λόγου". Δεν υπάρχει ιερότερος χώρος και συνάμα προσφορότερος τόπος για την προετοιμασία της για το μυστήριο της Σαρκώσεως του Θεού Λόγου.

 Πράγματι δώδεκα ολόκληρα χρόνια παραμένει στα Άγια των Αγίων και συγκεκριμένα μέχρι τον "θείο Ευαγγελισμό" της. Όμως πως διατρέφονταν όλα αυτά τα χρόνια; Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση άγγελος Κυρίου κατέβαινε εξ ουρανού και της χορηγούσε την τροφή. Γράφει χαρακτηριστικά ο ιερός υμνογράφος: "Τότε και Γαβριήλ απεστάλη προς σε την πανάμωμον, τροφήν κομίζων σοι." Ο αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίζεται να πρωτοστατεί στον επισιτισμό της Θεοτόκου. Εξάλλου δεν είναι η πρώτη φορά που ο αρχάγγελος Γαβριήλ συμβάλει στην έκβαση του σχεδίου της Θείας Οικονομίας, αφού κι σε άλλα σημεία αυτού μαρτυρείται η ευεργετική παρουσία του. Όσον αφορά το είδος της τροφής, οι ιεροί ερμηνευτές σημειώνουν πως δεν τρέφονταν με υλική, αλλά με ουράνια τροφή. Ευρισκόμενη σε συνεχή θεωρία με τον Θεό, είχε ως συνέπεια την αναστολή των σωματικών της ενεργειών . Η καθημερινή της τροφή στέλνονταν από τον ουρανό. Γι' αυτό και ο άγιος Γερμανός Κων/πολεως γράφει ότι η Μαριάμ τρέφονταν με "αμβροσία" και "νέκταρ", τροφές που παραπέμπουν στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Χρησιμοποιώντας τους όρους αυτούς θέλει να υπερτονίσει την ποιότητα της τροφής και την ιερότητα του προσώπου για το οποίο προορίζονταν. Άρα δικαίως ο ιερός υμνογράφος θα την χαρακτηρίσει ως "την άνωθεν τροφήν, την απόρρητον."

 Η Κυρία Θεοτόκος στα Άγια των Αγίων αφενός καλλιεργούσε την ψυχή της μέσα από την καθημερινή μελέτη των Ιερών Γραφών και την αδιάλειπτη προσευχή της, αφετέρου συντηρούσε το σώμα της με την "απόρρητον τροφή". Αυτή λοιπόν η επουράνια τροφή όχι μόνο την ενίσχυε σωματικά, αλλά και αναζωπύρωνε τη Χάρη του Θεού στην ύπαρξή της. Αυτή την "άνωθεν" τροφή γεύονταν και οι αναρίθμητοι άγιοι της Εκκλησίας, όταν μετείχαν των άκτιστων ενεργειών του Τρισυπόστατου Θεού. Κατ' αντιστοιχία την ουράνια αυτή τροφή δύνανται να απολαύσουν και οι χριστιανοί, κάθε φορά που προσέρχονται στο "Ποτήριο της Ζωής". Μεταλαμβάνοντας κάποιος το πανάχραντο Σώμα και το πανάγιο Αίμα του Σωτήρος Χριστού, καθίσταται κοινωνός της "απόρρητης τροφής", την οποία πρώτοι γεύθηκαν η Κυρία Θεοτόκος και οι Άγιοι της Εκκλησίας μας.

 Βασική προϋπόθεση όμως μετοχής του χριστιανού στο "μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας" είναι η κατάλληλη προετοιμασία του. Έχοντας προηγηθεί μια ειλικρινέστατη εξομολόγηση ενώπιον του πνευματικού του πατέρα, καθώς και η έμπρακτη μετάνοιά του, τότε κοινωνώντας "των Αχράντων και Φρικτών του Χριστού μυστηρίων" μπορεί να αισθανθεί την πνευματική πλήρωση και την κατά Θεόν ολοκλήρωσή του. Έχοντας πετύχει την κάθαρσή του από "παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος", έχει την δυνατότητα να ζωοποιείται και κυρίως να προγεύεται την Βασιλεία του Θεού. Και σε αυτό το σημείο ίσως οφείλουμε να φέρουμε στη σκέψη μας τα λόγια του λειτουργού κατά την θεία λατρεία: "Μεταλαμβάνει ο δούλος του Θεού.... εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον". Η Εκκλησία τελώντας εν συνόλω την Θεία Ευχαριστία, ενδιαφέρεται τόσο για το πρόσκαιρο παρόν, όσο και για το αιώνιο μέλλον.

 Και δυστυχώς σήμερα ακούγονται φωνές που εναντιώνονται σε αυτό το "θείο δώρο", την "θεία κοινωνία". Υβρίζουν λυσσαλέα και καταφέρονται με αδικία έναντι της "θείας μετάληψης", όταν την εξισώνουν με οτιδήποτε γήινο και μάταιο. Αλήθεια είναι ποτέ δυνατόν κάτι το ανθρώπινο, να υπερβεί το θεϊκό; Είναι ποτέ εφικτό το γήινο να υπερκαλύψει το επουράνιο; Μπορεί άραγε ένας ιός, όσο θανατηφόρος κι αν είναι, να εξοντώσει τον Θεάνθρωπο Χριστό; Μπορεί η θνητότητα να αναμετρηθεί με την αθανασία; Και την απάντηση μας την δίνει ο άγιος Κυπριανός επίσκοπος Καρχηδόνος, όταν μεταξύ των άλλων αναφέρει: "Η Θεία Κοινωνία είναι δύναμις ζωής και εφόδιο αιωνιότητας! Γι' αυτό οι χριστιανοί που μπαίνουν στη μάχη της ζωής, να μην αφήνονται γυμνοί και άοπλοι, αλλά ας σκεπάζονται με τη σκέπη του Σώματος και του Αίματος του Χριστού." Επομένως είναι ανυπολόγιστη η δύναμη που λαμβάνουμε από την μετοχή μας στην Θεία Κοινωνία.

 Είθε λοιπόν συνειδητοποιώντας την υπεραξία του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όχι μόνο να πυκνωθεί η "μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης" προσέλευσή μας, αλλά και να δίδουμε την αληθινή μαρτυρία μας για τα κοσμοσωτήρια αποτελέσματά της. Γένοιτο!

Ένα όνομα με έντονο συμβολισμό (Κυριακή Ε’ Λουκά) (Γκιάφη Ι.)

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

        Αιώνες πριν έρχεται ο αρχαίος κυνικός φιλόσοφος Αντισθένης και διατυπώνει μια αλήθεια: «ἀρχὴ παιδεύσεως ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις». Η γνώση για τον άνθρωπο ξεκινά από τη στιγμή που ανακαλύπτει τη σημασία των λέξεων. Πραγματικά οι λέξεις είναι φορτωμένες με «ιστορία και πολιτισμό». Πίσω απ’ αυτές κρύβονται ιδεολογίες και συνειδήσεις. Μαρτυρούν τον χρόνο, αλλά και εκπροσωπούν έναν χώρο. Λίαν εύστοχα ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Κωστής Παλαμάς θα γράψει: «Ακόμη κι αν ξεχνούν οι άνθρωποι, πάντα θυμούνται εκείνες!» Και μόνο να σκεφτεί κανείς πόσες χιλιάδες ελληνικές λέξεις έχει δανειστεί η αγγλική γλώσσα, αρκεί για να ειδωθεί το πλούσιο εννοιολογικό τους περιεχόμενο. Επομένως κατανοείται η σπουδαιότητά τους, όταν εμείς δεν οφείλουμε μόνο να τις προφέρουμε με το στόμα, αλλά και να γνωρίζουμε το «βάθος» τους.

Και εδώ ίσως μας γεννάται ένα ερώτημα: Αλήθεια τι σχέση μπορεί να υπάρχει μεταξύ της ονοματολογίας και του σημερινού ευαγγελικού αναγνώσματος; Μίλησε πουθενά ο Θεάνθρωπος Κύριος για τις λέξεις; Και βεβαίως, όχι! Μπορεί όντως να μην αναφέρθηκε, όμως εξετάζοντας ενδελεχώς ένα όνομα της περικοπής, βρίσκουμε άρρηκτη σχέση. Καταρχάς ζωντανεύουν ενώπιον μας δυο διαφορετικοί ως προς την οικονομική τους κατάσταση άνθρωποι. Από τη μία πλευρά ένας πλούσιος άνδρας, ο οποίος ζει μέσα στις ανέσεις και στην πολυτέλεια. Το μόνο του ενδιαφέρον είναι η καθημερινή καλοπέραση. Από την άλλη πλευρά περιγράφεται ένας πάμφτωχος άνθρωπος, ο οποίος βιώνει ένα ατέλειωτο δράμα.

Πρόκειται για έναν ρακένδυτο, πληγωμένο και τρομερά πεινασμένο που προσπαθεί να χορτάσει από τα ψίχουλα της τράπεζας του πλούσιου. Εύκολα λοιπόν αντιλαμβάνεται κάποιος πως παριστάνονται δυο εκ διαμέτρου αντίθετοι άνθρωποι.

Ο μεν πλούσιος δεν κατονομάζεται και ο Χριστός διατηρεί την ανωνυμία του. Και σε αυτό το σημείο θα ρωτήσει ο Ιερός Χρυσόστομος: Ποιό είναι το όνομα του πλούσιου; Είναι ανώνυμος! Και τούτο διότι δεν προσφέρει κάτι το θεάρεστο, ώστε να μνημονεύεται το όνομά του. Όλα τα υλικά του αγαθά τα κρατάει αποκλειστικά και μόνο για τον εαυτό του, χωρίς να σκέπτεται τον πτωχό της πόρτας του.

Μάλιστα ο άγιος Ιωάννης θα τον χαρακτηρίσει σαν το δέντρο της βελανιδιάς, που ενώ έχει μεγάλο ύψος και φέρει πολλούς καρπούς, με αυτούς τρέφονται μόνο τα ζώα. Δυστυχώς η προσκόλλησή του στην ύλη, αντί να του χαρίζει την πραγματική ευτυχία, του ζημιώνει την ύπαρξή του. Προτιμάει την θαλπωρή του σώματός του και παραμελεί εντελώς την φροντίδα της ψυχής του. Γι’ αυτό ο άγιος Θεοφύλακτος θα σημειώσει χαρακτηριστικά: Δεν αξιώνεται από τον Υιό και Λόγο του Θεού καν να ονομάζεται! «Ο δε πτωχός ονομάζεται «Λάζαρος», κάτι για το οποίο ο Χριστός μας πληροφορεί από την αρχή της παραβολής. Αναζητώντας τη σημασία του ονόματός του, θα συναντήσουμε στο εβραϊκό βιβλίο «Ταλμούδ» να σημαίνει: «Ο Θεός είναι βοηθός μου!». Όλη η ζωή του πτωχού Λαζάρου είναι μια τρανταχτή απόδειξη του ονόματός του. Παρά τις δυσκολίες και τις συμφορές του, ποτέ του δεν εγκατέλειψε τον Δημιουργό. Παρά τις αρρώστιες του και την πείνα του, ποτέ δεν έχασε την ελπίδα του προς τον πολυεύσπλαχνο Θεό. Ως εκ τούτου επιβραβεύεται, αφού καταξιώνεται μετά θάνατον να απολαμβάνει την παραδείσια τρυφή. Ό,τι στερήθηκε εν ζωή, τώρα το γεύεται στην αιωνιότητα.

Αντιθέτως ο «ανώνυμος» πλούσιος στην «πέρα του τάφου» ζωή στερείται τα αγαθά και κατατάσσεται στον Άδη. Εκεί υποφέρει και διαρκώς βασανίζεται. Και δοκιμάζεται όχι για την πλούσια κατάστασή του, τα πολυτελή ενδύματά του και τα ακριβά φαγητά του. Καταδικάζεται στην κόλαση διότι το μόνο που τον ενδιέφερε, ήταν η φροντίδα του εαυτού του. Περιφρονούσε τον διπλανό του. Απαξίωνε εντελώς τον πτωχό Λάζαρο και τώρα τον απαξιώνει ο Θεός στέλνοντάς τον στον τόπο της Βασάνου. Παρότι ζητά από τον Αβραάμ λίγο νερό, εντούτοις ο δίκαιος πατριάρχης κωφεύει σε αυτή του την παράκληση. Θα συμπληρώσει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Μπορεί ο πλούσιος να κατείχε χρήματα και να ήταν ντυμένος με πορφυρά ρούχα στην παρούσα ζωή, στην «άλλη» ζωή ούτε μιας σταγόνας νερού δεν ήταν άξιος.

Αν και τα μηνύματα που αρδεύονται από την σημερινή παραβολή είναι πάμπολλα, εμείς ας σταθούμε στην υπομονετική στάση του Λαζάρου και κατ’ επέκταση στην αγόγγυστη προσήλωσή του στο Θεό. Όσοι ελπίζουν στο Άγιο Όνομά Του, ο Θεός ακόμη και στις ανυπέρβλητες δυσκολίες δεν τους αφήνει ανυπεράσπιστους. Μπορεί φαινομενικά να μην έχουμε φθάσει στη «θεωρία» του Θεού, όμως γίνεται αντιληπτός μέσα από την διαρκή παρουσία Του στη ζωή μας. Τον καταλαβαίνουμε μέσα από τις πολλές και καθημερινές δωρεές Του. Μόνο κάποιος τυφλωμένος από τα πάθη του και εγκλωβισμένος στις αδυναμίες του, δεν επιθυμεί την κοινωνία του μετά του Θεού. Η πνευματική ζωή δεν είναι παρά ένας διαρκής αγώνας της εν Χριστώ οικείωσης, στο να προσεγγίσουμε όλο και περισσότερο τον Πλάστη μας. Ο πλούσιος της περικοπής τον απομάκρυνε με την υλιστική πορεία του, ενώ ο πτωχός Λάζαρος τον είλκυσε με τις δοκιμασίες και τις θλίψεις του. Στήριγμά του και βακτηρία ο πανοικτίρμων Κύριος!

Το ίδιο συμβαίνει και με τους σήμερα εορταζόμενους αγίους. Προβάλλοντας η Αγία μας Εκκλησία τους αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό, τους εξ Ασίας, μας υπενθυμίζει ότι η «εξ ύψους βοήθεια» φανερώνεται στον κόσμο και μέσα από τη ζωή και τα έργα των αγίων μας. Πόσους θεράπευσαν όχι μόνο με τα τότε ιατρικά μέσα, αλλά κυρίως με τη δυνατή προσευχή τους; Πόσους κατάφεραν να γιατρέψουν χρησιμοποιώντας ως φάρμακο μόνο το ζωοποιό όνομα του Χριστού; Αδιάλειπτο μέλημά τους η ανακούφιση του πάσχοντος αδελφού και η θεραπεία της κάθε αρρώστιας. Το αξιομνημόνευτο δε είναι ότι αυτή η θαυματουργική δύναμή τους» συνεχίστηκε και μετά θάνατον διαμέσου των χαριτόβρυτων λειψάνων τους. Έτσι σπεύδουμε ακόμη και σήμερα να τους παρακαλέσουμε να επισκέπτονται και τις δικές μας ασθένειες, δωρίζοντάς μας την ποθητή ψυχοσωματική ίαση.

Ζώντας σε χαλεπούς καιρούς, όπου προτάσσονται τα κοσμικά θέλγητρα και παραχαράσσονται οι πνευματικές αξίες, έχουμε χρέος να συνταχθούμε με τον Σωτήρα Χριστό. Εξάλλου μην λησμονούμε πως ο Θεός είναι διαρκώς δίπλα μας και θέλει τη σωτηρία μας. Εάν φέρουμε στη σκέψη μας το όνομα του Κυρίου μας, θα μας διαλύσει κάθε προβληματισμό ή αμφιβολία μας. «Εμμανουήλ», το οποίο σημαίνει ο Θεός μαζί μας! Ο Χριστός φθάνει στη γη για να μας συντροφεύσει όλες τις ημέρες της ζωής μας. Το αν με τις ανίερες και βέβηλες πράξεις μας απομακρύνουμε τη Χάρη του Θεού από πάνω μας, φταίχτες είμαστε εμείς. Ας το βάλλουμε λοιπόν στην καρδιά μας: «ο Χριστός διαρκώς είναι εν μέσω ημών!» Γένοιτο!

Ο νεομάρτυρας Νικόλαος ο παντοπώλης, ο εκ Καρπενησίου

Πολλοί έφηβοι μαρτύρησαν για την πίστη του Χριστού. Πολλοί έφηβοι βασανίστηκαν προκειμένου να αλλαξοπιστήσουν. Πολλοί έφηβοι έγιναν άγιοι, γιατί αντιστάθηκαν στους πειρασμούς που τους έβαζαν οι Μουσουλμάνοι και δεν λύγισαν μπροστά στη θέα των βασανιστηρίων. Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος νεομάρτυρας Νικόλαος ο Παντοπώλης. Η ιστορία του αγίου μαθεύτηκε χάρη στο Γάλλο πρέσβη της Κωνσταντινούπολης, στα μέσα του 17ου αιώνα, ο οποίος συγκινημένος από το θάρρος και τη γενναιότητα του παλικαριού δε δίστασε να καταγράψει και να διαδώσει το βίο του.

 Ήταν το έτος 1672 όταν ο δεκαπεντάχρονος τότε Νικόλας μετακόμισε με την οικογένειά του από το Καρπενήσι στην Κωνσταντινούπολη, η οποία θεωρούνταν εκείνη την περίοδο το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Έτσι λοιπόν, άνοιξαν ένα παντοπωλείο. Ο Νικόλας με προθυμία βοηθούσε στο μαγαζί του πατέρα του. Ήταν ένας έξυπνος και μορφωμένος νέος. Στο Καρπενήσι είχε δείξει την έφεση του στα γράμματα και στο σχολείο ξεχώριζε μεταξύ των συμμαθητών του. Όμως τώρα, αφού η οικογένειά του είχε αποφασίσει να εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη, θα έπρεπε να μάθει να γράφει και να διαβάζει καλά και τα τούρκικα. Έτσι λοιπόν ο πατέρας του τον έστελνε για λίγες ώρες κάθε μέρα σε ένα γειτονικό μαγαζί, σε ένα κουρείο, όπου δούλευε ένας Τούρκος, ο οποίος θα μάθαινε στον νεαρό την τούρκικη γλώσσα και γραφή.

 Η πρόοδος του Νικόλα φάνηκε πολύ γρήγορα. Μετά από λίγο καιρό μπορούσε να διαβάζει αλάνθαστα τα τούρκικα αναγνώσματα. Ο δάσκαλός του όμως, ο Τούρκος κουρέας, βλέποντας την εξυπνάδα του νεαρού στεναχωριόταν που ένα τόσο προικισμένο παιδί ήταν αφιερωμένο στη χριστιανική και όχι στη μουσουλμανική πίστη. Έτσι κατέστρωσε ένα πονηρό σχέδιο.

 Μια μέρα κάλεσε στο κουρείο πολλούς Τούρκους, δήθεν για να τους δείξει πόσο καλά διαβάζει ο Νικόλαος. Έδωσε στο ελληνόπουλο ένα κομμάτι χαρτί και του ζήτησε να το διαβάσει μπροστά σε όλους. Ο νεαρός, ανυποψίαστος και συνηθισμένος να διαβάζει ό,τι του ζητούσε ο δάσκαλός του, άρχισε την ανάγνωση. Όμως, όταν τελείωσε, μια δυσάρεστη έκπληξη τον περίμενε. «Διάβασες το σαλαβάτι, την ομολογία πίστεως των μουσουλμάνων», του είπε χαιρέκακα ένας Αγαρηνός που παρευρισκόταν στο κουρείο. «Τώρα έγινες και συ Τούρκος, σαν εμάς». Για λίγο σάστισε ο δεκαπεντάχρονος. Όμως γρήγορα ξαναβρήκε την ψυχραιμία του και απάντησε ήρεμα: «Χριστιανός είμαι. Όχι μουσουλμάνος».

 Εξαγριωμένοι οι Τούρκοι τον οδήγησαν στον κριτή τους. «Αυτός εδώ διάβασε την ομολογία της πίστης μας και τώρα μας λέει ότι παραμένει χριστιανός. Κοροϊδεύει την πίστη μας!» τον κατηγόρησαν. Ο κριτής, αφού τους άκουσε, απευθύνθηκε στο νεαρό ελληνόπουλο προσπαθώντας να το καλοπιάσει: «Αφού, Νικόλαε, διάβασες το σαλαβάτι, πρέπει να γίνεις Τούρκος. Και εγώ μάλιστα θα σου δώσω μετά ό,τι αξίωμα θέλεις. Θα σε κάνω πλούσιο και θα δοξαστείς σε όλα τα βασίλεια». Όμως ο Νικόλαος δεν ξεγελιέται. Του έρχεται στο μυαλό το Καρπενήσι, τα αναγνώσματα του Ευαγγελίου, η ζωή του Χριστού όπως τους την είχε μάθει ο ιερέας του χωριού. Τόσα βασανιστήρια δεν είχε υπομείνει και ο Χριστός; Ε, λοιπόν ήταν διατεθειμένος κι αυτός να βασανιστεί για τον Χριστό. Κοίταξε τον κριτή αποφασιστικά και του είπε: «Εγώ είμαι Χριστιανός και τον Χριστό μου πιστεύω ως Θεό αληθινό. Οι τιμές και τα αξιώματα που μου υπόσχεσαι δε μου χρειάζονται. Εγώ τον Χριστό μου δεν τον αρνούμαι. Στο Χριστό πιστεύω και για το όνομά Του θα φτάσω ως το θάνατο. Τούρκος δεν γίνομαι».

 Εξήντα πέντε μέρες έμεινε στο κελί ο Νικόλαος εξαιτίας αυτής του της απάντησης. Εξήντα πέντε μέρες με ελάχιστο ψωμί και νερό. Εξήντα πέντε μέρες προσευχόταν στο Θεό να του δώσει δύναμη για τα βασανιστήρια που θα ακολουθούσαν. Όταν πέρασαν αυτές οι μέρες, τον ξαναρώτησαν αν ήταν έτοιμος να γίνει επιτέλους μουσουλμάνος. «Όσα βασανιστήρια κι αν μου κάνετε, εγώ τον Χριστό μου δεν τον αρνούμαι», έλαβαν τη θαρραλέα απάντηση του Νικολάου.

 Οι Τούρκοι θύμωσαν ακόμα περισσότερο βλέποντας ότι η επιμονή του εφήβου δεν ελαττώνεται. Με όπλο τους τον θυμό αυτό αλλά και το μαστίγιο συνέχιζαν να βασανίζουν το παλικάρι. Όμως τίποτα δεν θα άλλαζε τη γνώμη του νεαρού. Τον οδήγησαν και τρίτη φορά στον κριτή, ο οποίος προσπάθησε να κολακέψει τον Νικόλα: «Έλα στην πίστη μας και θα δεις το μεγαλείο της και την ωφέλειά της. Είσαι ακόμα ανήλικος, γι΄ αυτό δεν μπορείς ακόμα να την καταλάβεις. Έλα και θα δεις». Όμως ο Νικόλας επαναλαμβάνει για τρίτη φορά: «Είμαι Χριστιανός και Χριστιανός θέλω να πεθάνω. Γιατί καθυστερείτε; Αυτή τη χάρη μόνο σας ζητώ, να μου δώσετε όσο γίνεται γρηγορότερα τον θάνατο».

 Ο κριτής δεν είχε άλλη επιλογή. Με τίποτα δεν θα μπορούσε να μεταπείσει τον νεαρό. Διέταξε αμέσως τον αποκεφαλισμό του.

 Το πρόσωπο του εφήβου λάμπει από χαρά. Σε λίγο θα συναντήσει τον Χριστό και Κύριό του. Με το που φτάνει στον τόπο του μαρτυρίου, ο Νικόλαος πρόθυμα γονατίζει και τεντώνει τον λαιμό του για να κάνει το έργο του δημίου ευκολότερο. Το τσεκούρι πέφτει απότομα. Η ψυχή του νέου φτερουγίζει για να ενωθεί με τον Κύριο. Ήταν 23 Σεπτεμβρίου εκείνη τη μέρα του μαρτυρικού θανάτου του αγίου. Και από τότε κάθε χρόνο, στις 23 Σεπτεμβρίου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη αυτού του δεκαπεντάχρονου νεομάρτυρα, του αγίου Νικολάου του Παντοπώλη από το Καρπενήσι.

Ηλ. πηγή: pemptousia.gr

Σύλληψη Τιμίου Προδρόμου

        «Φωνὴ βοῶντος ἐν τὴ ἐρήμω, ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τᾶς τρίβους αὐτοῦ». Έτσι προφήτευσε ο προφήτης Ησαΐας την έλευση του Προδρόμου του Κυρίου, Ιωάννη.

Δηλαδή, φωνή ανθρώπου, που φωνάζει στην έρημο και λέει: «Ετοιμάστε το δρόμο, απ’ όπου θα έλθει ο Κύριος σε σας. Κάνετε ίσιους και ομαλούς τους δρόμους, από τους οποίους θα περάσει». Ξεριζώστε, δηλαδή, από τις ψυχές σας τα αγκάθια των αμαρτωλών παθών και ρίξτε μακριά τα λιθάρια του εγωισμού και της πώρωσης και καθαρίστε με μετάνοια το εσωτερικό σας, για να δεχθεί τον Κύριο. Η φωνή αυτή, που ήταν ο Ιωάννης, γεννήθηκε με θαυμαστό τρόπο.

Οι γονείς του Προδρόμου ήταν ευσεβείς και θεοφοβούμενοι, άλλα άτεκνοι. Ποθούσανε ολόψυχα ν’ αποστήσουνε ένα παιδί. Άπειρες και θερμές ήταν οι προσευχές τους στο Θεό, για την εκπλήρωση αυτής της γλυκείας επιθυμίας. Ο χρόνος όμως κύλησε, χωρίς καμιά θεϊκή απάντηση στο ποθητό τους αίτημα. Ο Ζαχαρίας έκανε πάντοτε την Ιερατική του λειτουργία στο Ναό του Σολομώντος. Σύμφωνα δε με την συνήθεια, που επικρατούσε τότε στο Ιερατείο, ο Ιερεύς ο οποίος θα προσέφερε θυμίαμα στο θυσιαστήριο των θυμιαμάτων διαλεγόταν με κλήρο.

Μια μέρα, λοιπόν, ο κλήρος έπεσε στον Ιερέα Ζαχαρία. Τότε αυτός προχώρησε μέσα στο Ναό του Κυρίου, για να προσφέρει το θυμίαμα, ενώ πλήθος κόσμου ήταν συγκεντρωμένο και προσευχότανε εκεί έξω από το Θυσιαστήριο. Την ώρα, όμως που το θυμίαμα άρχισε ν’ ανεβαίνει ανάλαφρα και να ευωδιάζει ο Ναός από το άρωμά του ο Ζαχαρίας είδε ένα αστραποβόλο Άγγελο να κάθεται στα δεξιά του Θυσιαστηρίου. Αμέσως τον κατέλαβε ταραχή και τον κυρίεψε ο φόβος. Τότε ο Άγγελος με φωνή γλυκιά και καθησυχαστική του είπε. «Μὴ φοβοῦ, Ζαχαρία· διότι εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἡ γυνή σου ᾿Ελισάβετ γεννήσει υἱόν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ ᾿Ιωάννην·».

Ο Ζαχαρίας σκίρτησε από χαρά, αλλά δυσπίστησε, καθότι η γυναίκα του ήταν στείρα και γριά, πώς θα γινόταν αυτό που άκουγε; Έτσι αποκρίθηκε προς τον άγγελο λέγοντας: «Πως θα το γνωρίζω αυτό; Εγώ και η γυναίκα μου είμαστε ηλικιωμένοι». Τότε αποκρίθηκε ο άγγελος και του είπε: «Εγώ είμαι ο Γαβριήλ, που έχω σταθεί μπροστά στο Θεό και αποστάλθηκα να σου μιλήσω και να σου ευαγγελίσω αυτά. Και επειδή δεν πίστεψες στους λόγους μου, οι οποίοι θα εκπληρωθούν στον καιρό τους, θα είσαι σιωπηλός και δε θα μπορείς να μιλήσεις μέχρι την ημέρα που θα γίνουν αυτά.»

Πράγματι, η Ελισάβετ συνέλαβε, και μετά εννιά μήνες έκανε γιο.

Μετά οκτώ ήμερες, στην περιτομή του παιδιού, οι συγγενείς θέλησαν να του δώσουν το όνομα του πατέρα του, Ζαχαρία. Τότε αποκρίθηκε η μητέρα του και είπε: «Όχι, το παιδί θα κληθεί Ιωάννης.» Το ίδιο βεβαίωσε και ο πατέρας του, ο οποίος αφού ζήτησε πινακίδιο, έγραψε λέγοντας: «Ιωάννης είναι το όνομά του». Και τότε αμέσως λύθηκε η γλώσσα του, και μιλούσε δοξολογώντας τον Θεό.

Ηλ. πηγή: saint.gr

Ο Άγιος Ιωάννης εκ Κονίτσης και εν Βραχωρίω μαρτυρήσας

Ο Άγιος καταγόταν από την Κόνιτσα και ήταν στην εθνικότητα Τούρκος και φυσικά μουσουλμάνος. Ο πατέρας του ήταν δερβίσης και είχε μάλιστα το αξίωμα του σέχη (ηγούμενος ισλαμικού τάγματος δερβίσηδων). Ήταν δε γνωστός και σεβαστός όχι μόνο στους Τούρκους της Κόνιτσας αλλά και άλλων περιοχών.

Μεγαλώνοντας ο Άγιος διδάχθηκε από τον πατέρα του το ισλάμ και έγινε μάλιστα δερβίσης. Είκοσι περίπου χρονών έφυγε από την πατρίδα του και αρχικά εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα, κατόπιν στο Βραχώρι, σημερινό Αγρίνιο. Εκεί έγινε προσωπικός δερβίσης του πασά Ισουφάραβα, ο οποίος εκτιμούσε βαθύτατα τον σέχη πατέρα του. Μετά από δύο χρόνια έφυγε ο Ισουφάραβας για τα Ιωάννινα και την θέση του πήρε ο Σουλεϊμάν Μέης. Ο Ιωάννης δεν ακολούθησε τον Ισουφάραβα αλλά ούτε και έκατσε κοντά στον Σουλεϊμάν. Έμεινε στο Αγρίνιο και ζούσε μαζί με τους Χριστιανούς. Παρόλο που είχε γεννηθεί μέσα στην πλάνη είχε το χριστιανικό πολίτευμα έμφυτο Είχε βγάλει τα λευκοπράσινα ρούχα, περιφερόταν ντυμένος όπως οι Χριστιανοί, συμπεριφερόταν ως χριστιανός, συναναστρεφόταν τους Χριστιανούς και ο πόθος του ήταν να βαπτισθεί. Κανένας δεν τολμούσε όμως να τον βαπτίσει διότι υπήρχε νόμος με τον οποίο αποκεφαλιζόταν ο κληρικός που τολμούσε να βαπτίσει μουσουλμάνο.

Έτσι ο Άγιος κατέφυγε στην Ιθάκη όπου βαπτίσθηκε και κατηχήθηκε στη χριστιανική ζωή. Τα Επτάνησα τότε βρίσκονταν στην κατοχή των Άγγλων και πολλοί Τούρκοι κατέφευγαν εκεί να βαπτισθούν, όπως και στην παροικία της Βενετίας.

        Μετά το βάπτισμά του επέστρεψε στην περιοχή του Ξηρόμερου, όπου νυμφεύτηκε και εγκαταστάθηκε στο χωριό Μαχαλάς, σημερινό Φυτειές και έκανε το επάγγελμα του δραγάτη, αγροφύλακα. Πρόσεχε δε τις συναναστροφές του να μη γίνει αντιληπτός από τους Τούρκους.

Έμαθε όμως ο πατέρας του τη μεταστροφή του γιου του στον Χριστιανισμό και έστειλε δυο δερβίσηδες από το τάγμα του να τον βρουν και να τον επιστρέψουν στο ισλάμ. Πράγματι οι δυο απεσταλμένοι κατόρθωσαν να τον εντοπίσουν, όμως ο Ιωάννης ούτε καν που δέχτηκε να τους ακούσει. Ντροπιασμένοι οι δερβίσηδες επέστρεψαν στην Κόνιτσα. Ο τοπικός όμως Τούρκος ηγεμόνας πληροφορήθηκε το γεγονός και έκανε αμέσως έγγραφη αναφορά στον πασά του Αγρινίου, ο οποίος έσπευσε να στείλει στρατιώτες για να φέρουν τον Άγιο στο κριτήριο. Εκεί τον ρώτησε για την πατρίδα του, την καταγωγή του, τη θρησκεία του.

Ο Άγιος του απάντησε : Χριστιανός είμαι και ονομάζομαι Ιωάννης.

Ύστερα τον ρώτησε αν είναι ο γιος του σέχη της Κόνιτσας και ο νέος δερβίσης.

Ναι, εγώ είμαι, του απάντησε ο Άγιος αλλά τώρα είμαι Χριστιανός και Χριστιανός πρόκειται να πεθάνω.

Γελάστηκες από τη γυναίκα και άλλαξες την πίστη σου. Έλα στα συγκαλά σου, ομολόγησε την παλιά σου πίστη, την αληθινή και εγώ θα σε τιμήσω πολύ περισσότερο από πριν.

Μη νομίζεις, αγά μου, να γίνω τόσο ανόητος ώστε να αφήσω την αγία πίστη του Χριστού, να τυφλωθώ πάλι και να επιστρέψω στη λάσπη του μωαμεθανισμού. Τώρα πους γνώρισα την αλήθεια του Χριστού είναι δυνατόν να την εγκαταλείψω; Μη γένοιτο.

Ο πασάς τότε διέταξε να τον κλείσουν φυλακή και να τον βασανίσουν σκληρά. Τα βασανιστήρια που του έκαναν δεν περιγράφονται. Αλυσίδες στο λαιμό, τα πόδια στο τιμωρητικό ξύλο, ραβδισμοί, κτυπήματα στο πρόσωπο, στο κεφάλι και στα πόδια, εξευτελισμός. Ο Άγιος τα υπόμενε όλα αγόγγυστα, ευχαριστώντας τον Θεό και προσευχόμενος.

Μαθαίνοντας ο μουσελίμης τη σταθερή και ακλόνητη πίστη που είχε ο Μάρτυς στον Χριστό φοβήθηκε μη ντροπιαστεί περισσότερο, αν τον ανακρίνει για δεύτερη φορά. Κάλεσε σε συμβούλιο τους ουλεμάδες (σοφούς) να αποφασίσουν τι θα γίνει με τον Μάρτυρα και το συμβούλιο αποφάσισε ότι αυτός ο άνθρωπος δεν έπρεπε να ζήσει γιατί αρνήθηκε την πίστη τους. Έτσι διέταξε την αποκεφάλισή του.

Τον έφεραν οι δήμιοι κάτω από τον πλάτανο, στη μέση της λεωφόρου. Ο Ιωάννης ζήτησε να τον λύσουν για να κάνει το σημείο του Σταυρού. Εκείνοι αρνήθηκαν. Τότε φώναξε : Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη Βασιλεία Σου και σκύβοντας το κεφάλι δέχθηκε τον δια ξίφους θάνατο. Ήταν 23 Σεπτεμβρίου 1814. 

Το Άγιο λείψανό του έμεινε εκεί άταφο για να το φάνε τα σκυλιά και κανένας δεν τολμούσε να πλησιάσει. Τελικά οι δήμιοι, σέρνοντάς το, το πέταξαν μαζί με την κεφαλή σ’ ένα ρέμα κοντά στην Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Ύστερα από παρακλήσεις κάποιων Χριστιανών επετράπη να το θάψουν σ’ ένα χωράφι χωρίς καμιά τιμή αφού τάχα ούτε χριστιανός ήταν ούτε μουσουλμάνος. Όμως οι Χριστιανοί κρυφά τον ενταφίασαν κανονικά και με πολλή ευλάβεια.

Τα λείψανα του Αγίου έμειναν εκεί μέχρι το 1819, οπότε με φροντίδα του σπουδαίου λόγιου κληρικού Κύριλλου Καστανοφύλλη, ηγουμένου της Ι. Μονής Προυσσού και συνεργάτου του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, έγινε κρυφά ανακομιδή και μεταφέρθηκαν στην Ι. Μονή Προυσσού. Εκεί, πάλι, για λόγους ασφαλείας, τοποθετήθηκαν στο σπηλαιώδες παρεκκλήσιο πάνω από το Καθολικό της Μονής και εντοιχίστηκαν σε κοίλωμα του βράχου με την εξής επιγραφή: ου μεταλλείον αργυροχρύσου πέλω αλλ’ όλβον φέρω. Πάντα λίθον μη κίνει. Δηλαδή δεν κρύβω ασήμι ή χρυσάφι αλλά πνευματικό πλούτο. Μη μετακινήσεις καμιά πέτρα.

Το έτος 1974, μετά από επίμονες προσπάθειες, βρέθηκε ο πολύτιμος θησαυρός, ανοίχθηκε η κρύπτη, ανευρέθηκαν τα ιερά λείψανα και ένα κεραμίδι πάνω στο οποίο ήταν χαραγμένα τα στοιχεία: Ούτος ην ο εξ Οθωμανών Ιωάννης ο εν Βραχωρίω υπέρ Χριστού μαρτυρήσας κατά το αωιδ’ Σεπτεμβρίου κγ’.

Το γεγονός αυτό προκάλεσε βαθύτατη συγκίνηση και στη γενέτειρα του Αγίου, προς τιμήν του οποίου υπάρχει παρεκκλήσι παραπλεύρως του Ιερού Ναού του Αγίου Κοσμά. Χάρις στις ενέργειες του αείμνηστου Μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως Πωγωνιανής και Κονίτσης Σεβαστιανού, η Κόνιτσα απέκτησε τμήμα των χαριτόβρυτων λειψάνων, το οποίο έφερε και παρέδωσε σε λειψανοθήκη ο Ηγούμενος της Μονής της Παναγίας Προυσσιώτισσας στις 23 Σεπτεμβρίου 1978, ανήμερα δηλαδή στη μνήμη του Αγίου.

Τεμάχια των ιερών λειψάνων του Αγίου Ιωάννου φυλάσσονται και στο Αγρίνιο στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου -όπου και ο τόπος του μαρτυρίου του- καθώς επίσης και στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Ηλ. πηγή: pemptousia.gr

Ένα άλλου είδους πολίτευμα... (Γκιάφη Ι.)

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

    Ο αρχαίος φιλόσοφος Αριστοτέλης θέλοντας να ορίσει το "πολίτευμα", γράφει τα εξής: "Πολίτευμα ἐστί τὸ κύριον τῶν πόλεων". "Πολίτευμα είναι εκείνο που ασκεί στην πόλη την κυριαρχία.". Πράγματι ως πολίτευμα προσδιορίζεται "το σύστημα της διακυβέρνησης ενός κράτους, καθώς και το σύνολο των νόμων που διέπουν την λειτουργία του." Η μακραίωνη ιστορία της ανθρωπότητας μας διδάσκει πως διάφορα είδη πολιτευμάτων κυριάρχησαν στο παγκόσμιο προσκήνιο. Άλλοτε εμφανίστηκε η μοναρχία- η ηγεσία ενός λαού συγκεντρωμένη στα χέρια του ενός. Άλλοτε παρουσιάστηκε η ολιγαρχία ή αριστοκρατία- η εξουσία των "λίγων". Και άλλοτε εγκαθιδρύθηκε η δημοκρατία στην οποία κυρίαρχος είναι ο λαός. Αναντίρρητα μέχρι σήμερα διαγράφεται ιστορικά μια "πολιτειακή εξέλιξη", όταν από τον βασιλιά μεταβατικά και με διάφορες πολιτικές διακυμάνσεις, περάσαμε στην λαϊκή κυριαρχία.

    Φυσιολογικά όμως θα μας δημιουργηθεί ένας προβληματισμός: "Τι σχέση υφίσταται μεταξύ του πολιτεύματος και της εκκλησιαστικής κοινότητας;" Μα, θα σπεύσει κάνεις να υποστηρίξει πως το πολίτευμα σχετίζεται κατ' αποκλειστικότητα με την ορθή και έννομη λειτουργία ενός κράτους. Αντιθέτως και η Αγία μας Εκκλησία διαθέτει το δικό της πολίτευμα. Αλήθεια έχουμε ποτέ αναρωτηθεί τι παρακαλούμε τον πολυεύσπλαχνο Θεό κάθε φορά που ψάλλουμε το απολυτίκιο του Σταυρού; Τον ικετεύουμε όπως διαφυλάσσει το δικό Του πολίτευμα δια του Σταυρού ("καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ σταυροῦ σου πολίτευμα"). Ο μικρός και δη ευκολομνημόνευτος αυτός ύμνος μας αποκαλύπτει το πολίτευμα της Εκκλησίας μας. "Το σταυρικό πολίτευμα!'' Τα πάντα μέσα στην εκκλησιαστική ζωή στηρίζονται στον Σταυρό. Παντού στον λειτουργικό βίο κυριαρχεί ο Τίμιος Σταυρός. Αλλά και στην πνευματική πορεία εκάστου χριστιανού υπάρχει ο Σταυρός, τόσο ως σύμβολο της ενσωμάτωσής του στο σώμα του Χριστού, όσο και ως βίωμα στον αγώνα του από το κατ' εικόνα στο καθ' ομοίωση. Δικαιολογημένα λοιπόν ο Σταυρός του Κυρίου είναι το λάβαρο της Εκκλησίας μας, αλλά και ο τρόπος που πολιτεύεται μέσα στον κόσμο.

    Ήδη από την Παλαιά Διαθήκη προτυπώθηκε και βιώθηκε μυστικώς από όλους τους προπάτορες και προφήτες του Θεού. Μήπως, χτυπώντας με το ραβδί του την Ερυθρά θάλασσα και χαράσσοντας το σημείο του Σταυρού, δεν κατόρθωσε ο θεόπτης Μωυσής να περάσει το λαό του από την χώρα του Φαραώ στην γη της επαγγελίας; Μήπως, ο Μωυσής προσευχόμενος και σχηματίζοντας με το σώμα του το σημείο του Σταυρού, δεν πέτυχε οι Ισραηλίτες να κατατροπώσουν τους Αμαληκίτες στον δρόμο τους προς την γη της επαγγελίας; Μήπως, και πάλι σχηματίζοντας το σημείο του Σταυρού, δεν κινήθηκαν οι δώδεκα φυλές του Ισραήλ στην έρημο; Επομένως, η Παλαιά Διαθήκη συνεχώς διαμαρτυρεί ότι ο Σταυρός είναι "τοῖς δὲ σῳζομένοις δύναμις Θεοῦ"(Α' Κορινθ. α', 18).

    Στην Καινή Διαθήκη πλέον ο Σταυρός είναι μια ορατή πραγματικότητα. Είναι το ακρότατο σημείο και το κορύφωμα στο μυστήριο της Θείας Οικονομίας. Από την ημέρα που γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός πορεύεται για να φθάσει στο Σταυρό και για να περάσει από το Σταυρό στην Ανάσταση. Ο ίδιος ο Κύριος αλλεπάλληλες φορές προανήγγειλε τα περί του εκουσίου Πάθους Του, αλλά και πάνω στον Σταυρό τερμάτισε την επίγεια διαδρομή Του. Μπορεί μέχρι τότε ο Σταυρός να ήταν το φονικό όργανο των πιο αδίστακτων κακοποιών. Από την στιγμή που επάνω σε αυτόν πεθαίνει ο Λυτρωτής του κόσμου, μετατρέπεται σε "Τίμιον Ξύλο", σε "όπλον ειρήνης" και προπάντων σε "αήτητον τρόπαιον". Έκτοτε χαράζεται παντού και σημαδεύει την παρουσία του Θεού στην ανθρώπινη ζωή. Παράλληλα με αυτή την σταυρική πορεία Του, ο Διδάσκαλος Κύριος συγκεφαλαιώνει τη διδασκαλία Του και ομιλεί για ένα Σταυρό, που πρέπει να σηκώσει κάθε δικός Του, αν θέλει στ' αλήθεια να ακολουθήσει τα ίχνη τα δικά Του. Ο Ιησούς Χριστός καρφωμένος στο Σταυρό καλεί τους πιστούς να γίνουν πιστοί σταυρωμένοι μαζί Του.

    Με την σταύρωση του Θεανθρώπου πλέον δίνεται ένα τέλος στην κυριαρχία των σκοτεινών δυνάμεων. Λίαν εύστοχα οι ιεροί ύμνοι της 14ης Σεπτεμβρίου ομιλούν για τον Σταυρό που υψώνεται στο μέσον του Ναού, ονομάζοντάς τον "των δαιμόνων το τραύμα''. Γράφει χαρακτηριστικά ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων στις περίφημες πρωτοχριστιανικές κατηχήσεις του: "Ο Σταυρός είναι μεγάλο φυλακτό, είναι το σημείο που φυλάει τους πιστούς και που το φοβούνται οι δαίμονες." Εξάλλου ο πραγματικός χριστιανός δεν ντρέπεται να ομολογήσει την σταυρική θυσία του Κυρίου, απ' την οποία εκπηγάζουν πλείστα πνευματικά οφέλη. Διότι εάν δεν ομολογεί τον Σταυρωθέντα Χριστό, τότε σύμφωνα με τον άγιο Πολύκαρπο "ἐκ τοῦ διαβόλου ἐστὶ". Άρα με τον Σταυρό Του ο Κύριος συντρίβει το κράτος του διαβόλου και ενδυναμώνει το κράτος του Θεού, την χριστιανική πολιτεία.

    Εκτός αυτής της δυναμικής του Σταυρού, στη ζωή του πιστού φανερώνεται και μέσα από τις πάσης φύσεως δυσκολίες. Γράφει ο μακαριστός π. Ευσέβιος Γιαννακάκης: "Η σκέψη ότι ο χριστιανικός βίος είναι σταυρός, πρέπει να μας ενισχύει και να μας δυναμώνει να ξεπερνούμε τα εμπόδια και τους πειρασμούς." Και στη συνέχεια θα ρωτήσει: "Εκεί που συναντάει κανείς τη δυσκολία, νοιώθει τη δύναμη του Σταυρού;" Αλλά πως να αισθανθούμε τη δύναμη του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, όταν πρωτίστως δεν έχουμε σταυρωθεί; Ο απόστολος Παύλος έρχεται και μας τονίζει ιδιαιτέρως την σημασία της προσωπικής σταύρωσης. "Νεκρώσατε ουν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς"(Κολ. γ', 5). Προσωπική σταύρωση συνεπάγεται με την σταύρωση των παθών μας και την απελευθέρωσή μας από την κάθε αμαρτωλή κατάσταση. Σταυρωμένη η γλώσσα μας! Σταυρωμένα τα μάτια μας! Σταυρωμένα τα αυτιά μας! Και γενικά σταυρωμένες οι αισθήσεις μας και οι επιθυμίες μας. Δυστυχώς εάν σήμερα έχουμε περιέλθει σε αυτόν τον πνευματικό ξεπεσμό, οφείλεται στην αλλαγή της πλεύσης μας. Δίνεται περισσότερη βαρύτητα στην υλική και αισθησιακή ικανοποίηση παρά στην πνευματική δίψα. Όμως λησμονιέται πως όλα είναι μάταια και κίβδηλα μπροστά στην "Σταυρωμένη Αγάπη", αυτή που θυσιάστηκε για τη δική μας σωτηρία.

    Εάν δεν βιώσουμε το μυστήριο του Σταυρού υπαρξιακά και οντολογικά, τότε η Ανάσταση θα φαντάζει ένα ανεκπλήρωτο όνειρο. Υψώνοντας η Εκκλησία μας τον Σταυρό, όπως τον ύψωσε τότε στο ναό των Ιεροσολύμων ο πατριάρχης Μακάριος μετά την εύρεσή του από την αγία Ελένη, μας προσκαλεί να τον υψώσουμε και μέσα μας. Να τον σηκώσουμε! Να τον νοιώσουμε! Να τον βάλλουμε στο κέντρο της καρδιάς μας, μην υπολογίζοντας τη θυσία και το μαρτύριο! Και τότε επαξίως θα ανήκουμε στο "σταυρικό πολίτευμα" της Εκκλησίας μας και θα ψάλλουμε: "Τὸν Σταυρό σοῦ προσκυνούμε Δέσποτα καὶ τὴν ἁγία σοῦ Ἀνάστασιν δοξάζομεν". Γένοιτο!

Αφιέρωμα στην εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (Σκόντζου Λ.)

Λάμπρου Κ. Σκόντζου Θεολόγου - Καθηγητού

      Η Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου Σταυρού αποτελεί έναν σπουδαίο εορτολογικό σταθμό του εκκλησιαστικού έτους. Στις 14 Σεπτεμβρίου σύμπασα η Ορθοδοξία τιμά τον Σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως το «καύχημά» Της και η «δόξα» Της. Πηγές της εκκλησιαστικής μας ιστορίας αναφέρουν ότι η εορτή της Παγκόσμιας Ύψωσης είχε καθιερωθεί από τα αρχαία χρόνια, ίσως μάλιστα να είχε καθιερωθεί και από αυτόν τον Μέγα Κωνσταντίνο, κατά προτροπή προφανώς της μητέρας του αγίας Ελένης, αμέσως μετά την εύρεση του Τιμίου Ξύλου στα Ιεροσόλυμα, γύρω στο 330 μ.Χ.

        Η τιμή προς τον Τίμιο Σταυρό ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους. Οι επιστολές του αποστόλου Παύλου είναι γεμάτες από χωρία με τα οποία ο μέγας απόστολος εξαίρει τον ρόλο του Σταυρού στην διαδικασία της σωτηρίας του κόσμου. Πρώτος ο Παύλος ομίλησε για την καύχηση του Σταυρού του Χριστού. Οι αποστολικοί Πατέρες ομιλούν και αυτοί με σεβασμό και τιμή προς το ιερό σύμβολο, μέσω του οποίου έγινε η καταλλαγή με το Θεό και επιτεύχθηκε η σωτηρία με την απολυτρωτική θυσία του Χριστού.

        Οι κατακόμβες είναι γεμάτες από χαραγμένους σταυρούς. Οι διωκόμενοι χριστιανοί από τους φανατικούς ειδωλολάτρες θεωρούσαν τους εαυτούς τους τύπους του αδίκως παθόντος Κυρίου Ιησού Χριστού. Πίστευαν ότι εξαιτίας της πίστεώς τους στο Χριστό έφεραν και αυτοί το δικό τους σταυρό, γι' αυτό το ιερό αυτό σύμβολο ήταν τόσο αγαπητό σε αυτούς. Αυτό τους εμψύχωνε και τους έδινε τη δύναμη του μαρτυρίου.

    Η δύναμη του Τιμίου Σταυρού φάνηκε στο θαυμαστό όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, στα 312, ενώ βάδιζε εναντίον του Μαξεντίου κοντά στη Ρώμη. Ο Κωνσταντίνος εξέφραζε την νέα εποχή, σε αντίθεση με τους συναυτοκράτορές του, οι οποίοι εξέφραζαν και προσπαθούσαν να συντηρήσουν τον παλιό κόσμο, που κατέρρεε ραγδαία. Ο μεγάλος αυτοκράτορας είδε στον ουρανό, ημέρα μεσημέρι, το σημείο του σταυρού, σχηματισμένο με αστέρια, και την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ», επίσης σχηματισμένη με αστέρια. Ήταν η 28η Οκτωβρίου 312. Από εκείνη την ώρα έδωσε διαταγή το σημείο αυτό να γίνει το σύμβολο του στρατού του. Χαράχτηκε παντού, στις ασπίδες των στρατιωτών, στα κράνη, στα λάβαρα, και αλλού.

        Ο εχθρός κατατροπώθηκε και ο Κωνσταντίνος έγινε μονοκράτωρ του απέραντου κράτους. Δεν είχε καμιά αμφιβολία ότι η δύναμη του Σταυρού του είχε χαρίσει αυτή την περήφανη νίκη, γι' αυτό προσέγγισε τη νέα ανερχόμενη θρησκευτική πίστη των χριστιανών. Κατάλαβε ο μεγάλος και διορατικός εκείνος άνδρας ότι το μέλλον της ανθρωπότητας ανήκε στον Χριστιανισμό, όπως και έγινε. Έτσι έδωσε αμέσως διαταγή να σταματήσουν οι διωγμοί εναντίον των χριστιανών, καθώς και όλων όσων διώκονταν για τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Με το γνωστό «Διάταγμα των Μεδιολάνων» κατοχυρώθηκε η ανεξιθρησκία στο κράτος. Παράλληλα υιοθέτησε τις ευαγγελικές αρχές για να γίνουν η βάση του δικαίου και της νομοθεσίας του (κατάργηση δουλείας, κοινωνική πρόνοια, αργία Κυριακής, κλπ). Για να είναι δίκαιος με όλους τους υπηκόους παρέμεινε προστάτης και της εθνικής θρησκείας (Μέγας Αρχιερεύς).

        Το 326 αναχώρησε για τους Αγίους Τόπους η ευσεβής χριστιανή μητέρα του αγία Ελένη. Με την γενναία επιχορήγηση του Κωνσταντίνου άρχισε το κτίσιμο λαμπρών ναών επί των ιερών προσκυνημάτων. Επίκεντρο ήταν ο Πανάγιος Τάφος του Κυρίου. Στο σημείο εκείνο ο αυτοκράτορας Αδριανός είχε κτίσει το 135, κατά τη δεύτερη καταστροφή της Ιερουσαλήμ, ναό της Αφροδίτης.

        Πρώτη ενέργεια της αγίας Ελένης ήταν η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού, ο οποίος είχε ριχτεί από τους ρωμαίους σε παρακείμενη χωματερή. Σύμφωνα με την παράδοση οδηγήθηκε εκεί από ένα αρωματικό φυτό που φύτρωνε στο μέρος εκείνο, το γνωστό μας βασιλικό. Ύστερα από επίπονες ανασκαφές τελικά βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Κυρίου και των δύο ληστών. Οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί Φιλοστόργιος και Νικηφόρος αναφέρουν ότι ο Σταυρός του Κυρίου εντοπίσθηκε ύστερα από θαύμα, τοποθετήθηκε πάνω σε νεκρή γυναίκα και αυτή αναστήθηκε!

       Η πιστή βασιλομήτωρ, με δάκρυα στα μάτια παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον Πατριάρχη Μακάριο, ο οποίος στις 14 Σεπτεμβρίου του έτους 335 τον ύψωσε στον φρικτό Γολγοθά και τον τοποθέτησε στον πανίερο και περικαλλή ναό της Αναστάσεως, τον οποίο είχε ανεγείρει η αγία πάνω από τον Πανάγιο Τάφο και ο οποίος σώζεται ως σήμερα. Το σημαντικό αυτό γεγονός σημάδεψε την ζωή της Εκκλησίας και γι' αυτό άρχισε να εορτάζεται ως λαμπρή ανάμνηση. Έτσι καθιερώθηκε η μεγάλη εορτή της Παγκόσμιας Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.

        Όμως την αγία αυτή ημέρα εορτάζουμε και την δεύτερη ύψωση. Στα 613 οι Πέρσες κυρίεψαν την Παλαιστίνη, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα και πήραν ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφεραν στη χώρα τους. Η παράδοση αναφέρει ότι άπειρα θαύματα γινόταν εκεί. Οι πυρολάτρες Πέρσες θεώρησαν το Τίμιο Ξύλο μαγικό και γι' αυτό το φύλασσαν και το προσκυνούσαν, χωρίς να γνωρίζουν την πραγματική του φύση και ιδιότητα! Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος μετά την νίκη του εναντίον των Περσών παρέλαβε τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ. Ο Πατριάρχης Ζαχαρίας τον ύψωσε εκ νέου στο ναό της Αναστάσεως. Ήταν 14 Σεπτεμβρίου του 626.

        Ο εκκλησιαστικός συγγραφέας Παυλίνος αναφέρει στην ενδέκατη επιστολή του ότι η τοπική εκκλησία των Ιεροσολύμων θεώρησε ότι ο Σταυρός του Χριστού ανήκει σε όλη την χριστιανοσύνη και γι' αυτό αποφάσισε να τεμαχίσει το Τίμιο Ξύλο και να το διανείμει σε όλη την Εκκλησία. Έτσι διασώθηκαν μέχρι σήμερα πολλά τεμάχια, τα οποία φυλάσσονται ως τα πολυτιμότερα κειμήλια, κυρίως στις ιερές μονές του Αγίου Όρους. Μια εσχατολογική προφητεία λέγει πως ένα από τα συγκλονιστικά γεγονότα του τέλους του κόσμου θα είναι και η επανένωση του Τιμίου Σταυρού!

        Οι ορθόδοξοι πιστοί τιμούμε με ιδιαίτερο τρόπο την αγία ημέρα της Υψώσεως του Σταυρού του Κυρίου μας. Η ιερές ακολουθίες έχουν πανηγυρικό χαρακτήρα, ενώ έχει θεσπισθεί αυστηρή νηστεία. Κατακλύζουμε του ιερούς ναούς προκειμένου να προσκυνήσουμε τον Τίμιο Σταυρό και να αντλήσουμε δύναμη και χάρη ουράνια από αυτόν. Παίρνουμε μαζί μας κλώνους βασιλικού ως ευλογία και τον εναποθέτουμε στα εικονίσματα ως ελιξίριο κατά του κακού. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η τιμή και η προσκύνηση του Σταυρού είναι προσκύνηση του Ίδιου του Εσταυρωμένου Λυτρωτή μας Χριστού και όχι ειδωλολατρική πράξη, όπως κακόβουλα μας κατηγορούν οι ποικιλώνυμοι αιρετικοί. Ο Σταυρός του Κυρίου μας είναι το καύχημά μας, το νικηφόρο λάβαρο κατά του μεγαλύτερου εχθρού μας, του διαβόλου, το αήττητο όπλο κατά του πολυπρόσωπου κακού. Με ένα στόμα και με μια καρδιά ψάλλουμε τον υπέροχο παιάνα - τροπάριο της μεγάλης εορτής: «Σώσον Κύριε τον λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου...».

Ηλ. πηγή: apostoliki-diakonia.gr

Από το "πρόσκαιρο" παρόν στο "αιώνιο" μέλλον (Ι. Γκιάφη)

 Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

Ως μια πραγματικότητα και όχι ως ένα απλό σχήμα λόγου, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και η φράση: "Η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης". Πράγματι εφαρμόζοντας κάποιος την "επανάληψη" στην εκπαιδευτική πράξη, εύκολα διαπιστώνει την χρησιμότητά της και την αποδοτικότητά της. Αυτή αναδεικνύεται ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια του εκπαιδευτικού λειτουργού, όταν εξαιτίας της πετυχαίνεται η καλύτερη εμπέδωση των γνώσεων από μέρους των μαθητών. Επαναλαμβάνοντας κανείς αυτά που διδάσκεται και αυτά που μελετάει, τα κάνει παντοτινά "κτήματά" του. Εξάλλου η επανάληψη, σύμφωνα και με επιστημονικές έρευνες, είναι το αντίδοτο στη λήθη. Δεν λησμονιέται κάτι, όταν διαρκώς επαναλαμβάνεται. Επομένως η μέθοδος της "επανάληψης" καθίσταται ιδιαιτέρως ευεργετική, αφού δι' αυτής αποκτιούνται γνώσεις και εμπειρίες.

Όμως και η Αγία μας Εκκλησία μέσα στον πλούσιο ενιαύσιο λειτουργικό της χρόνο, παρατηρούμε να επαναλαμβάνει τα μεγάλα γεγονότα της Θείας Οικονομίας. Βλέπουμε τις διάφορες Δεσποτικές ή Θεομητορικές εορτές να εορτάζονται όχι μόνο μία ημέρα(δηλ. μόνο την κύρια ημέρα), αλλά ο εορτασμός τους να διαρκεί οκτώ ολόκληρες ημέρες. Και μάλιστα την όγδοη ημέρα η εορτή να αποδίδεται, δηλ. στην Εκκλησία να επαναλαμβάνεται ακριβώς η ίδια υμνολογία, όπως ακριβώς και την "κυριώνυμο" ημέρα. Αξίζει να ειπωθεί ότι η "απόδοση" των διαφόρων Δεσποτικών ή Θεομητορικών εορτών έλκει την καταγωγή της από την εβραϊκή εορτή της Σκηνοπηγίας. Οι Εβραίοι για επτά ολόκληρες ημέρες γιόρταζαν την διαφυγή τους από τον Φαραώ και την πορεία τους μέσα στην έρημο, με τελικό προορισμό την γη της Επαγγελίας. Την δε όγδοη ημέρα γίνονταν η κορύφωση των εορταστικών εκδηλώσεων προς τιμήν αυτού του σωτήριου γεγονότος. Όπως λοιπόν και οι πηγές μαρτυρούν, τον οκταήμερο εορτασμό των θείων γεγονότων (Θεοφανείων και Αναστάσεως) υιοθέτησε και η πρώτη χριστιανική Εκκλησία των Ιεροσολύμων. Έτσι με την πάροδο των ετών ο οκταήμερος εορτασμός των ιερών γεγονότων και κατ' επέκταση η επανάληψη τους στην χριστιανική λατρεία καθιερώνεται ως μια πνευματική παρακαταθήκη από την Παλαιά Διαθήκη.

Η "οκταήμερη διάρκεια" των εορτών αυτών έρχεται να διατηρήσει εντός της εκκλησιαστικής κοινότητας, τον πανηγυρικό χαρακτήρα εκάστου Δεσποτικού ή Θεομητορικού γεγονότος. Επίσης με την επανάληψη των ιερών ύμνων στην λατρευτική πράξη επιτυγχάνεται η καλύτερη εμπέδωση των πνευματικών μηνυμάτων που αρδεύονται από την αποδιδόμενη εορτή. Επιπλέον αυτή η "οκταήμερη δυναμική" βασίζεται στο ζωηφόρο γεγονός της Αναστάσεως του Θεανθρώπου. Αφενός η Εκκλησία διαρκώς πορεύεται μέσα στην χαρά της Αναστάσεως, αφετέρου διατηρεί την προσδοκία του ''Ερχόμενου", ο οποίος θα έλθει ξανά για να κρίνει ζώντες και κεκοιμημένους. Άρα ο εορτασμός για οκτώ ημέρες κάθε πνευματικού γεγονότος δεν έχει μόνο παροντική ισχύ, αλλά κυρίως έχει εσχατολογική προοπτική, μας εισάγει στην "όγδοη ημέρα", στην αιωνιότητα.

Τούτο πραγματοποιεί η Αγία μας Εκκλησία και με την απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Έρχεται μετά από οκτώ ημέρες και επαναλαμβάνει την εορτή αυτή με την ίδια ακριβώς λατρευτική λαμπρότητα και υμνολογική μεγαλοπρέπεια. Και πως να μην το πράττει αυτό, όταν η Κυρία Θεοτόκος "ἀναστάσεως τύπον ἐκλάμπουσα"! Και όντως "τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν, ὡς γὰρ ζωῆς Μητέρα, πρὸς τὴν ζωὴν μετέστησεν!" Αλήθεια ήταν δυνατόν η μητέρα του Ζωοδότη Χριστού να μην ακολουθήσει την αναστάσιμη οδό του μονάκριβου Υιού της; Ενώ γεύεται ως άνθρωπος τον θάνατο, εντούτοις μετά από τρεις ημέρες που άνοιξαν τον τάφο της, διαπιστώθηκε η "εις Ουρανούς Μετάστασή της". Η Παναγία μας μετέβη εκ του θανάτου εις την "όντως ζωή". Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη το ότι ηττήθηκε ο πιο αδυσώπητος εχθρός του ανθρώπου, ο θάνατος, απ' τα παραδείγματα του Αναστημένου Χριστού και της Παναγίας Μητέρας Του. Η Παρθένος Μαριάμ υπερβαίνει την θνητότητα και την φθαρτότητα, και φθάνει στην αθανασία και στην αφθαρσία. Λίαν εύστοχα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θα ρωτήσει: "Τὶ δεδοίκατε(φοβάστε) τὸν καταργηθέντα;" Και απαντά: "Οὐκέτι φοβερός ἐστίν!" Ο Αναστάς Κύριος κατήργησε τον θάνατο και πλέον δεν είναι φοβερός και ατρόμητος. Αυτό μας ενσταλάζει και η "Κοίμηση της Θεοτόκου", το τέλος του θανάτου και την αρχή της όγδοης ημέρας, την έναρξη της Βασιλείας του Θεού.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι ο ιερός υμνογράφος χαρακτηρίζει την Κοίμηση της Παναγίας μας ως "ένδοξη". Είναι ποτέ ο θάνατος ένα χαρούμενο και πανηγυρικό γεγονός στη ζωή μας; Μα ο αποχωρισμός της παρούσας βιωτής μόνο φόβο, πόνο και θλίψη, μπορεί να σου προσδώσει. Κι όμως για τον άνθρωπο του Θεού ο θάνατος είναι μια γέφυρα που ενώνει το "πρόσκαιρο παρόν" με το "αιώνιο μέλλον". Είναι ένα μυστικό πέρασμα που σε οδηγεί από τον πεπερασμένο λαμπτήρα στο φως της αιωνιότητας. Και με αυτό τον τρόπο βιώνεται ο θάνατος και από την Παναγία μας. Συγκεκριμένα είχε πληροφορηθεί τρεις ημέρες πριν από Άγγελο Κυρίου, την αναχώρησή της από τα "γήινα δώματα" για τους "ουρανίους θαλάμους". Γι' αυτό και περίμενε την συνάντησή της μετά του Υιού και Θεού της.

Η Θεοτόκος είχε καλλιεργήσει μέσα της την επιθυμία "εἰς τὸ ἀναλῦσαι καὶ σὺν Χριστῷ εἶναι"(Φιλιπ. α΄, 23). Και αυτή την επιθυμία δύναται να την βρει κάποιος και στους πολυάριθμους αγίους της Εκκλησίας μας. Είτε την ώρα του μαρτυρίου τους, είτε την ώρα της οσιακής κοίμησής τους, αντιμετώπιζαν τον θάνατο με πίστη και αγάπη. Δεν υπήρχε το αίσθημα του φόβου, αφού ο Κύριος νίκησε κατά κράτος τον θάνατο. Συνεχώς από τα άγια χείλη τους επαναλαμβάνονταν η Παύλεια ρήση: "Ἐμοὶ τὸ ζῆν Χριστὸς καὶ τὸ ἀποθανεῖν κέρδος." (Φιλιπ. α', 21). Θεωρούσαν τους εαυτούς τους κερδισμένους, εάν πέθαιναν υπέρ του Χριστού. Αντίθετα εμείς σήμερα μπροστά στον θάνατο όχι μόνο διακατεχόμαστε από φόβο, αλλά και προσπαθούμε να τον απαλείψουμε ως λέξη από το λεξιλόγιο μας. Τον απεχθανόμαστε και μόνο που ο άλλος τον προφέρει. Αγωνιζόμαστε για την απόκτηση όλο και περισσότερων αγαθών, με σκοπό να αγκιστρωθούμε στο "τώρα" και να ξεχάσουμε το μυστήριο του θανάτου. Φθάνουμε ακόμη και σε διάφορες άπρεπες πράξεις(χειρονομίες, σπάσιμο πιάτων κλπ), λες και εμείς δεν θα κληθούμε γι' αυτή την επουράνια "αναχώρηση". Και είναι λυπηρό να υπάρχουν συνάνθρωποι μας που έφυγαν από την ζωή αυτή, χωρίς καμία πνευματική προετοιμασία για την αιώνια ζωή. Και αυτό εξαιτίας της δικής μας αδιαλλαξίας σε σχέση με το μυστήριο του θανάτου.

Λησμονούμε ότι όλα θεραπεύονται εν Χριστώ. Συνδεόμενος κανείς με τον Χριστό, αποκτά νόημα η ζωή του και αλλάζει η προοπτική του. Ζώντας τον Αναστημένο Χριστό, ζει και την δική του εν δυνάμει Ανάσταση. Βιώνει ένα διαρκές Πάσχα! Αυτή δε την αναστάσιμη χαρά μας την δείχνει και η Παναγία μας. Γράφει ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας: "Με την Κοίμησή της νίκησε την αμαρτία και αντιστάθηκε στην φθορά της φύσης μας. Πρώτη βάδισε και υπήρξε οδηγός των ανθρώπων προς τον Θεό." Ο δρόμος έχει ανοίξει, σε εμάς επαφίεται τον αν θα τον περπατήσουμε! Αμήν!

Η φωνή του κόσμου ή ''η Επουράνια φωνή'';

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

Ένα πολύτιμο εργαλείο επικοινωνίας του ανθρώπου είναι η φωνή του. Εξαιτίας αυτής ο καθένας δύναται να επικοινωνήσει με το οικείο περιβάλλον του, μέχρι και με τους διάφορους εξωτερικούς συνομιλητές του. Η αξία της φανερώνεται ιδιαιτέρως μέσα από τις ποικίλες κοινωνικές δραστηριότητες και τις πολλές επαγγελματικές δράσεις. Πόσο αλήθεια είναι χρήσιμη η φωνή μας, όταν γινόμαστε αντιληπτοί ακόμη και από ανθρώπους που δεν μας βλέπουν; Πόσο σημαντική είναι όταν με αυτή μπορούμε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, να υποστηρίξουμε τα επιχειρήματά μας, να διακηρύξουμε τα "πιστεύω'' μας, ακόμη και να παλέψουμε για τα αιτήματά μας; Πολύ σημαντική λοιπόν η χρησιμότητά της, τη στιγμή που άλλοι αδελφοί μας στερούνται αυτό το φωνητικό προνόμιο.

Μιας φωνής όμως γίνονται αποδέκτες και οι τρεις πρόκριτοι μαθητές του Σωτήρος Χριστού, ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Όπως χαρακτηριστικά μας διηγείται ο ιερός ευαγγελιστής Ματθαίος, ο Θεάνθρωπος Κύριος παρέλαβε τους τρεις αυτούς μαθητές Του προ του εκουσίου Πάθους Του. Τους οδήγησε στο όρος Θαβώρ και εκεί τους κατέστησε κοινωνούς της θείας Του δόξας. Με την Μεταμόρφωσή Του ο Χριστός φανέρωσε το μεγαλείο της θεότητάς Του ενώπιον των τριών αποστόλων και τα πάντα έλαμψαν, όπως λάμπει το φως το ήλιου και αστράφτει το λευκό χρώμα. Παράλληλα με αυτή τη θεία αποκάλυψη, παρουσιάσθηκαν και δυο σπουδαίοι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, ο προφήτης Μωυσής και ο προφήτης Ηλίας. Εκτός βεβαίως αυτών των δυο εκπροσώπων του παλαιοδιαθηκικού νόμου, συμβολική υπήρξε και η φωνή εκ της νεφέλης, η οποία επισκίασε τους μαθητές. Για δεύτερη φορά μετά την Βάπτιση του Κυρίου στον Ιορδάνη ποταμό, εμφανίζεται η ίδια φωνή και στο όρος Θαβώρ. Αυτή δε η φωνή επαναλαμβάνει τα ίδια ακριβώς λόγια: "Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ὢ εὐδόκησα, αὐτοῦ ἀκούετε"(Ματθ. ιζ',5).

Συγκεκριμένα έρχεται ο Θεός-Πατήρ και δια της φωνής Του αποκαλύπτει την ταυτότητα του μονογενούς Υιού Του. Δίνει επίσης την θεία εντολή της απόλυτης υπακοής σε Αυτόν. Θα γράψει επ' αυτού ο Ιερός Χρυσόστομος ότι: '' ο Θεός-Πατήρ δείχνει την απεριόριστη αγάπη Του προς τον κατά φύσιν Υιό Του, μια αγάπη με τριπλή διάσταση. Πρώτον, ο πατέρας αγαπά το παιδί του. Δεύτερον, ο γιος του είναι ο αγαπητός του και τρίτον, αναπαύεται και αρέσκεται σε αυτόν.'' Γι' αυτό κατ' ευδοκία του Πατρός ο Χριστός ενανθρωπίζεται, βαπτίζεται και μεταμορφώνεται, αποκαλύπτοντας στο ανθρώπινος γένος την θεία του μεγαλειότητα.

Το αξιοθαύμαστο στο σημερινό δεσποτικό γεγονός είναι ότι οι μαθητές συμμετέχουν με τις αισθήσεις τους(όραση και ακοή). Αφενός μεν στην αρχή βλέπουν με τα χοικά μάτια τους τον Διδάσκαλο να ακτινοβολεί τις ακτίνες της θεότητας Του, αφετέρου ακούνε τη φωνή του Θεού-Πατρός που βεβαιώνει την θεότητα του Ιησού. Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης θα τονίσει πως : ''κανονικά κάποιος πρώτα ακούει και κατόπιν προχωρά στην όραση αυτού. Εδώ δεν συμβαίνει το ίδιο. Ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης πρώτα γεύονται με τα μάτια τους τη θεία δόξα και μετά ακολουθεί η φωνητική μαρτυρία''. Σε όλη την ιστορία της Καινής Διαθήκης θα διαπιστώσει κανείς ότι προηγείται ο Σαρκωθείς Υιός του Θεού και επακολουθεί η εξ ουρανών επιβεβαίωση της παρουσίας Του. Επομένως διαρκώς σε όλη την επίγεια διαδρομή Του ο Κύριος μας χορηγεί τα διαπιστευτήρια της θεϊκής του δόξας και μεγαλειότητας.

Θα αποτελούσε σημαντική παράλειψη στην ερμηνεία της ''θείας φωνής'', να μην αναφερθούμε και στην νεφέλη. Όταν ο μεταμορφωθείς Κύριος συνομιλούσε μετά των προφητών, νεφέλη γεμάτη φως σκέπασε τους τρεις προκρίτους μαθητές Του. Μάλιστα εξ αυτής της νεφέλης ακούσθηκε η φωνή του Θεού-Πατρός. Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας σημειώνουν πως η φωτεινή νεφέλη δεν είναι παρά το Τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, το Άγιον Πνεύμα. Το ότι η φωνή προέρχεται από την νεφέλη, αποδεικνύει περίτρανα το ομοούσιο του Πατρός με το Άγιον Πνεύμα και κατ' επέκταση με τον Υιό. Άρα στην Μεταμόρφωση του Χριστού έχουμε την αποκάλυψη γι' ακόμη μια φορά του Τριαδικού Θεού.

Και σήμερα γινόμαστε διαρκώς ακροατές διαφόρων φωνών, είτε προερχομένων από το μάταιο κόσμο αυτό, είτε προελθόντων από τον Θεό. Μια συνεχή πάλη συμβαίνει μέσα μας. Από τη μία πλευρά ο κόσμος "ὁ ἐν τῷ πονειρῶ κεῖται''(Ιωαν. Α΄ ε΄,19)που επιδιώκει να μας παρασύρει στην ανομία, στην ψευτιά, στην αδικία, στην δολιότητα και στην κακία. Και από την άλλη πλευρά ο Πανάγαθος Θεός ο οποίος δια του ευαγγελικού λόγου επιθυμεί την αγάπη, την δικαιοσύνη, την αγαθοσύνη, την εγκράτεια από την αμαρτία και γενικά την ''εν Χριστώ σωτηρία'' μας. Αλήθεια σε ποιόν κάνουμε υπακοή στον κόσμο ή στον Θεό; Διότι η καθημερινή μας πρακτική δείχνει ροπή προς τις κοσμικές μας απολαύσεις και όχι τις πνευματικές μας προτιμήσεις. Μας θέλγει το πως θα αρέσουμε στον περίγυρο και όχι το πως θα είμαστε αρεστοί στον Κύριο. Αντί να δίνουμε απόλυτη πίστη στο λόγο του Ευαγγελίου, δείχνουμε αμέτρητη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους. Ξεχνούμε μάλλον ότι οι άνθρωποι ως "σάρκα φορούντες και τον κόσμο οικούντες'' μπορεί να μας απογοητεύσουν, ενώ ο Χριστός ποτέ.

Η πραγματική μεταμόρφωσή μας θα ξεκινήσει πνευματικά, όταν δεχθούμε ως αρχηγό της ζωής μας τον Χριστό. Αυτός πρέπει να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στα προγράμματά μας. Εάν κατορθώσουμε να απαγκιστρωθούμε από τα δίχτυα του κίβδηλου κόσμου αυτού, τότε θα ζήσουμε την ''εν Χριστώ'' ελευθερία και η ζωή μας θα είναι γεμάτη από το Θαβώριο Φως. Έλεγε ο άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης: "Θέλετε Φως; Ανοίξτε μια τρυπίτσα και θα έλθει μια ακτίνα του ήλιου, θα έλθει το Φως. Αντί να διώχνετε το σκοτάδι για να μην μπει μέσα μας, ανοίξτε τα χέρια στην αγκάλη του Χριστού. Αυτός είναι ο πιο τέλειος τρόπος και το κακό τότε θα υποχωρήσει.'' Αμήν!

Το ''κοινωνικό πρόβλημα'' και η χριστιανική αντιμετώπισή του (Κυριακή Η΄ Ματθαίου, Ματθ. ιδ΄, 14-22)

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

     Οποιοδήποτε εμπόδιο ή οποιαδήποτε δυσκολία δυσχεραίνει την έκβαση ενός στόχου ή την πραγματοποίηση ενός αποτελέσματος, ορίζεται ως πρόβλημα. Στην κοινωνία μας διαρκώς αναφύονται πλείστα προβλήματα τα οποία διασπούν την ισορροπία του κοινωνικού συνόλου και αποτελούν μια ''τροχοπέδη'' στην κοινωνική ευημερία και στην κοινωνική ανάπτυξη. Η ανεργία, η φτώχεια, η πείνα, η υπερκαταναλωτική μανία κ. ά. συγκαταλέγονται μεταξύ των βασικών κοινωνικών προβλημάτων. Και εάν αυτά είναι μια απειλή για τον κοινωνικό ιστό, πόσο μάλλον για τον άνθρωπο! Εξάλλου κάθε κοινωνικό πρόβλημα αντικατοπτρίζει την αδυναμία κάλυψης συγκεκριμένων-ουσιαστικών ανθρωπίνων αναγκών. Η πείνα δεν δείχνει παρά την αδυναμία πλήρωσης της ανάγκης της αυτοσυντήρησης. Η φτώχεια δεν αποτυπώνει παρά την έλλειψη των ανθρωπίνων χρειωδών, απαραιτήτων για την επιβίωση. Επομένως το κάθε κοινωνικό πρόβλημα συνδέεται άρρηκτα με την ανθρώπινη ύπαρξη.

    Ίσως όμως μας γεννιέται ο προβληματισμός: "Και ποιά η θέση της Εκκλησίας γύρω από το κοινωνικό πρόβλημα; Το αντιπαρέρχεται ή μήπως ενδιαφέρεται εμπράκτως για την επίλυσή του;''  Η απάντηση αποτυπώνεται ευδιάκριτα στη σημερινή ευαγγελική περικοπή. Το σημερινό θαύμα του Κυρίου μας απαντά στον προβληματισμό μας. Η πρόνοια και συγχρόνως η φιλανθρωπία του Θεανθρώπου για τον όχλο, τους συγκεντρωμένους στην έρημο, είναι η εκ Θεού λύση στο "κοινωνικό πρόβλημα''. Ο Σωτήρας Χριστός αφενός προσφέρει την θεραπεία στους αρρώστους των πιστών ακροατών Του, αφετέρου λίγο αργότερα με θαυματουργικό τρόπο τους ικανοποιεί και την ανάγκη της αυτοσυντήρησης.

Η ώρα είχε περάσει και το πλήθος των ανθρώπων τόσο απορροφημένο ήταν από τα ''θεία λόγια'', που δεν αντιλήφθηκε ότι άρχιζε να σουρουπώνει. Ο δε τόπος ήταν έρημος και δεν υπήρχε δυνατότητα εύρεσης τροφίμων. Τα μόνα που κατείχαν οι μαθητές, ήταν δύο ψάρια και πέντε ψωμιά. Φύσει αδύνατον να τραφούν με αυτά τα αγαθά 5.000 άνδρες, καθώς και οι γυναίκες και τα παιδιά τους (δηλ. 15.000 άνθρωποι και άνω). Ως εκ τούτου οι μαθητές ζητούν από τον Διδάσκαλο να απολύσει το λαό, ώστε να μπορέσει κάπου να βρει τροφή και καταφυγή. Σε αυτό το σημείο επιδρά η λογική τους, χωρίς καν να σκεφθούν πως ανάμεσά τους έχουν τον ''Χορηγό'' της ίδιας της ζωής. Όμως, ο Χριστός τους προτρέπει να τους δώσουν να φάνε. Και εδώ θα σημειώσει ο Ευθύμιος Ζιγαβηνός: "Δεν τους λέγει ότι εγώ θα σας θρέψω διότι θα ήταν πομπώδες- εγωιστικό από μέρους του. Αντιθέτως τους παρακινεί να δώσουν από τα υπάρχοντα αγαθά, ώστε προβάλλοντας την απορία της μη ύπαρξης αρκετών αγαθών, εξ ανάγκης να προβεί στο θαύμα.'' Δοκιμάζει την πίστη των αποστόλων Του και συνάμα τους προπαρασκευάζει για το θαυματουργικό γεγονός. Ως Θεός γνωρίζει το μελλούμενο, αλλά περιμένει να Του το ζητήσουν. Δεν ήθελε να διαφανεί πως επιτελεί θαύματα προς εντυπωσιασμό. Γι' αυτό και οι μαθητές γίνονται εν προκειμένω οι διαμεσολαβητές της θαυματουργικής πράξης.

     Και το θαύμα γίνεται! Παρότι τα αγαθά δεν επαρκούν, εντούτοις ευλογώντας τα ο Χριστός πολλαπλασιάζονται. Όχι μόνο κατορθώνεται ο χορτασμός τόσων χιλιάδων ανθρώπων, αλλά μένει και περίσσευμα μέσα σε 12 ολόκληρα κοφίνια. Επιβεβαιώνεται ο βιβλικός λόγος: ''οὐ λιμοκτονήσει Κύριος ψυχὴν δικαίαν''(Παροιμ. ι',3 ). ''Ο Κύριος δεν αφήνει να πεθάνει απ' την πείνα, η ψυχή που είναι δίκαιη.'' Εκτός από την πνευματική δίψα ο Χριστός τους ικανοποιεί και την σωματική πείνα. Δυστυχώς μέχρι και σήμερα διατυπώνονται απόψεις μακράν της χριστιανικής θεώρησης, όπως του ότι: ''ο Κύριος ενδιαφέρεται μόνο για την ψυχή εκάστου''. Απεναντίας το σημερινό θαύμα αποδεικνύει την μέριμνά Του και για τις σωματικές ανάγκες. Επίσης τα θαύματά Του σχετίζονται και με την ίαση του σώματος(τυφλούς, χωλούς, παραλυτικούς, κωφούς κ.ά.). Επιπλέον ο ίδιος διαρκώς μέσα από την καθημερινότητά Του προβάλλει την σπουδαιότητα της ανθρώπινης φύσης, όταν συμπεριφέρεται ως άνθρωπος(τρώει, διψάει, κλαίει, πονάει κ.τ.λ.) Ποτέ Του λοιπόν δεν παραθεωρεί το ''ναό του Αγίου Πνεύματος'', αλλά του δίνει ξεχωριστή υπόσταση και σημασία.

     Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ερμηνεύοντας την ευαγγελική περικοπή, θα γράψει πως: "Τους αφήνει να πεινάσουν, προκειμένου να μην θεωρήσουν ότι το θαύμα είναι κατά φαντασία. Μπορούσε εύκολα να σβήσει την πείνα τους, αλλά δεν θα φανερώνονταν η θεϊκή του δύναμη.'' Με την υπερβολική πείνα τους, λαμβάνουν στη συνέχεια μεγαλύτερη αίσθηση του θαύματος. Πείθονται γι' αυτό, όταν από το μηδέν τρέφονται. Για άλλη μια φορά εφαρμόζεται στη πράξη η ευαγγελική ρήση: ''τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις, δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ''(Λουκ. ιη΄, 27). Διότι: ''Μέγας εἰ Κύριε, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου''. Το θαύμα του χορτασμού τόσων ανθρώπων φανερώνει την παντοδυναμία, καθώς και την φιλαλληλία του Θεανθρώπου σε υπερθετικό βαθμό. Εάν λοιπόν ο Αρχηγός και Θεμελιωτής της πίστης μας θαυματουργεί, επιλύοντας το τότε ''κοινωνικό πρόβλημα'', η Εκκλησία διαφοροποιείται;

     Το ''κοινωνικό πρόβλημα'' είναι μια ισχυρή πρόκληση και για την χριστιανική κοινωνία. Το πρόβλημα της πείνας και της φτώχειας δεν αφήνει αδιάφορη την Εκκλησία. Πρωτίστως εκ της φύσεώς της η Εκκλησία είναι κοινωνική. Δεν αποβλέπει στην ατομική σωτηρία και δικαίωση, όπως οι διάφορες αιρετικές παραφυάδες. Η σωτηρία πραγματώνεται με την ενσωμάτωσή μας στο Κυριακό Σώμα. Η ενότητα στο ναό προσβλέπει και στην ψυχοσωματική πληρότητα. Η καθιέρωση των ''Τραπεζών'' μετά τις πρωτοχριστιανικές λατρευτικές συνάξεις με πρωτεργάτες τους 7 διακόνους, δείχνει το εκκλησιαστικό μέλημα και για την κάλυψη των σωματικών αναγκών. Δεύτερον, ο Χριστιανισμός ποτέ δεν ξεχώρισε το σώμα από την ψυχή. Η είσοδος στο σώμα του Χριστού νοείται ως ένταξη όλης της ζωής. Τι αδιαλείπτως παρακαλεί ο λειτουργός του Υψίστου; "ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους καὶ πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα.'' Επομένως είναι λανθασμένος ο ισχυρισμός ότι ο Χριστός περιφρονεί τις υλικές ανάγκες.

     Έχουμε ποτέ αναρωτηθεί πως η Εκκλησία ενδιαφέρεται για τον ''ψυχή τε και σώματι'' άνθρωπο; Πόσες δραστηριότητες οργανώνει για την ανακούφιση των απόρων και των πτωχών; Πόσους αλήθεια  κάθε ενοριακή κοινότητα μέσω του φιλανθρωπικού της ταμείου βοηθά καθημερινά; Σε πόσες δράσεις της Πολιτείας η Εκκλησία στέκεται αρωγός, δεικνύοντας εμπράκτως την αγάπη της για το πλησίον; Η Εκκλησία δεν αγωνία μόνο για τα πνευματικά. Αυτό που ζητάει, είναι μια ιεράρχηση στις πολλές μας ανάγκες. Δεν μπορεί ο άλλος να ενδιαφέρεται μόνο για το σώμα και να παραμελεί την ψυχή. Απαιτείται μια σειρά στις απαιτήσεις μας. Ο Κύριος μας πρώτα διδάσκει-τρέφει την ψυχή, και κατόπιν χορταίνει το πλήθος-τρέφει το σώμα. Η σύνδεσή μας με τον Χριστό διώχνει κάθε αγωνία για το ''σήμερα'' και μας προσανατολίζει στο ''αιώνιο μέλλον''. Ενώ η αγχώδης μέριμνα για τα πρόσκαιρα, αποκαλύπτει την απουσία της εμπιστοσύνης μας στο θέλημά Του. Άρα, ο χριστιανός οφείλει παντοιοτρόπως να αγωνίζεται για την απόκτηση του ''Άρτου της Ζωής'' και όλα τα υπόλοιπα ''χάριτι Αυτού'' θα προστεθούν. Μια μόνο ας είναι η προσευχή μας: ''Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον''. Αμήν!

Κυριακή Τυφλού - Σύναξις των εν Αιτωλία και Ακαρνανία διαλαμψάντων Αγίων

    Ένας από τους σημαντικότερους νομούς της πατρίδος μας, είναι και ο νομός Αιτωλοακαρνανίας. Είναι ένας μεγάλος νομός, τόσο ως προς το γεωγραφικό του μέγεθος, όσο ως προς το πνευματικό του μέγεθος, αφού έχει αναδείξει έναν χορό αγίων. Στον τόπο αυτό έλαμψαν αστέρες της ελληνορθόδοξης χριστιανικής πίστεως και παραδόσεως μας. Ακτινοβόλησαν άνθρωποι που μαρτύρησαν, δίνοντας την ψυχή και το σώμα τους για τον Θεάνθρωπο Χριστό. Έτσι κατανοείται πως η γη της Αιτωλοακαρνανίας διαποτισμένη από το αίμα μαρτύρων, είναι ένας πνευματικά ευλογημένος τόπος.

    Η υπέρλαμπρη σύναξη των Αγίων της Αιτωλοακαρνανίας εορτάζεται πανηγυρικώς την ΣΤ΄ Κυριακή του Πάσχα (του Τυφλού). Με την χάρη του Τριαδικού Θεού, δόθηκε η ευκαιρία να αναφερθούμε στους αγίους της Αιτωλοακαρνανίας που ίσως μερικοί από αυτούς είναι άγνωστοι σε εμάς. Γνωρίζοντας τους μάρτυρας που με ζήλο και μεγάλο πόθο για το Σωτήρα Χριστό θυσιάστηκαν για Αυτόν, συνδεόμαστε με τους Αγίους και φουντώνει μέσα μας η ευλάβεια και η διάθεση για θυσία (...), όπως συνήθιζε να λέει ο πατήρ Παΐσιος. Μέσα από τους βίους, μας δίνεται η ευκαιρία να γίνουμε γνώστες των χριστιανικών αρετών που πρέπει να διέπουν τη χριστιανική ζωή μας σήμερα, προκειμένου δίκαια να ενταχθούμε στην αιώνιο Βασιλεία των Ουρανών. Έτσι, ας αποτελέσουν παραδείγματα προς μίμηση οι άγιοι αυτοί, αλλά και να μεσιτεύουν στον λυτρωτή Χριστό για υγεία, χαρά και ευτυχία για όλο τον κόσμο.

    Ας αναφερθούμε σε καθένα άγιο που έδρασε στην Αιτωλοακαρνανία και πρόσφερε πνευματικό έργο, ξεχωριστά:

Α) Ο Όσιος Βάρβαρος ,ο Πενταπολίτης , ο οποίος έζησε τον 8ο μ.Χ. αιώνα. Καταγόταν από την Αίγυπτο, ήταν ληστής στην αρχή, αλλά ύστερα από τις αλλεπάλληλες προσευχές των χριστιανών γονέων του, από άγριος κουρσάρος μετατράπηκε σε έναν ασκητή. Ο Άγιος Βάρβαρος ασκήτεψε στον Τρύφο του Ξηρομέρου, αλυσοδεμένος, γιατί πίστευε πως έτσι υποτάσσει το πνεύμα του, με το να δένει το σώμα του. Από αυτό το χωριό της Αιτωλοακαρνανίας, τον Τρύφο, αναχώρησε ο Άγιος ύστερα από άσκηση σκληρή για το Χριστό.

Β) Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Βλάσιος, ο εν Σκλαβαίνοις. Αυτός ο άγιος είναι νεοφανής και λίγα είναι τα στοιχεία για τον οσιακό βίο του. Σύμφωνα με τους συναξαριστές της αγιοτάτης εκκλησίας μας, μαρτύρησε το 1006 μ.Χ., μαζί με τους συνασκητές του.

Γ) Ο Όσιος Ανδρέας , ο Ερημίτης. Ο Άγιος Ανδρέας έζησε συγκεκριμένα τον 13ο μ.Χ. αιώνα και η καταγωγή του ήταν από την Ήπειρο. Ο Ανδρέας παντρεύεται σε ώριμη ηλικία και αποκτά απογόνους, όμως το πνεύμα του ασκητισμού δεν τον αφήνει σε ησυχία και τον οδηγεί στο να παρατήσει την οικογένειά του και γενικά την εγκόσμια ζωή του και να πορευθεί προς την σκληρή άσκηση. Ανυπομονούσε πότε να ασκητέψει, έτσι ώστε να βιώσει την πραγματική επικοινωνία με τον Θεό. Γι’ αυτόν τον λόγο και έζησε σε μια σπηλιά του χωριού Χαλκιόπουλοι. Στον χώρο του σπηλαίου ο παντοδύναμος Θεός αποφασίζει και του παίρνει την οσιακή ψυχή του, αφού σημειώθηκαν ένας συρφετός θαυμάτων κατά την ώρα που ο Άγιος εγκατέλειπε την επίγεια ζωή για την αιώνια.

Δ) Ο Όσιος Δαυίδ, ο οποίος έζησε στα μέσα του 16ου μ.Χ. αιώνα. Αυτός ο Άγιος έδρασε κυρίως στο παραθαλάσσιο μέρος της Ναυπάκτου, ως υποτακτικός του τότε μητροπολίτου Ναυπάκτου και Άρτης Ακακίου. Αφού χειροτονήθηκε διάκονος και έπειτα αρχιμανδρίτης, κατατάσσεται ηγούμενος στο μοναστήρι της Παναγίας της Βαρνάκοβας, που βρίσκεται έξω από την Ναύπακτο. Είχε την δυνατότητα να διδάσκει έμπρακτα την αρετή, καθώς επίσης να κάνει διάφορα θαύματα. Ως Όσιος έλαμψε, γιατί κατόρθωσε να χαράξει μια υπέρλαμπρη και απαστράπτουσα πνευματική πορεία, εξαιτίας της άριστης μορφώσεώς του και των καλλιεργημένων αρετών του. Μόνος του, αντιμετωπίζοντας δυσκολίες, κατορθώνει να χτίσει μοναστήρι στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Εύβοια, αφού αφήνει την Βαρνάκοβα. Ύστερα από ασκητικό βίο, προβλέπει το θάνατό του και αποβιώνει ειρηνικά.

Ε) Οι Άγιοι αδελφοί Συμεών και Θεόδωρος, κτήτορες της Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου. Γεννήθηκαν στις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα. Ο βίος τους ασκητικός και οσιακός, καθώς αγωνίστηκαν ψυχικά και πνευματικά για τη μετάδοση του ευαγγελίου. Προσπάθησαν να μεταλαμπαδεύσουν την άσβεστη φλόγα του ευαγγελίου στην Αιτωλοακαρνανία και έπειτα απεβίωσαν ειρηνικά.

ΣΤ) Ο Όσιος Ευγένιος ο Αιτωλός. Γεννήθηκε το 1597 στο Μέγα Δένδρο Θέρμου. Από νέος μόνασε στο μοναστήρι της Παναγίας του Βλοχού, καθώς και στην Ιερά Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους, όπου εκεί έλαβε και την πρώτη μόρφωση. Μετά δε από ένα χρονικό διάστημα χειροτονήθηκε διάκονος στο μοναστήρι της Τατάρνας και πρεσβύτερος στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Επιπλέον σπουδάζει Θεολογία σε εκλεκτά πανεπιστήμια. Σκοπός του είναι να διαφωτίσει το γένος που ήταν υποδουλωμένο στους Τούρκους. Γι' αυτό μένει άγρυπνος για να απελευθερώσει τους Έλληνες από το σκότος της αμάθειας και για να τους μεταδώσει την ορθοδοξία και την ορθοπραξία. Ιδιαίτερα γυρίζει όλη την Αιτωλοακαρνανία εκπληρώνοντας όλους τους σκοπούς του. Ο Μέγας Διδάσκαλος του Γένους, καθώς τον αποκαλούνε όλοι οι συναξαριστές, κοιμήθηκε οσιακώς το 1682. Λόγιος κληρικός και ένας από τους πιο αξιόλογους δασκάλους του Γένους. Γεννήθηκε στο Μεγάλο Δέντρο της Αιτωλίας και έμαθε τα πρώτα γράμματα σε διάφορα μοναστήρια της περιοχής. Κατά το 1612 συμπλήρωσε την "εγκύκλια" παιδεία του και διδάχτηκε τη βυζαντινή μουσική στο Τροβάτο, (τη γνωστή και αναπτυγμένη τότε κοινότητα των Αγράφων), ενώ το 1636 πήγε στην Πόλη, (ως μοναχός πλέον), και φοίτησε στην Πατριαρχική Σχολή. Από κει μετέβη στην Άρτα, στο Αιτωλικό και το Μεσολόγγι, όπου διεύθυνε αντίστοιχα τις σχολές των πόλεων αυτών, και τελικά έφτασε στο Καρπενήσι, όπου ανέπτυξε ξεχωριστή εκπαιδευτική δραστηριότητα. Ίδρυσε και λειτούργησε από το 1645-1661 Σχολή Ανωτέρων και σχολείο κοινών γραμμάτων, ενώ ανήγειρε εκ βάθρων τον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδας, τον υπήγαγε στο Πατριαρχείο και πέτυχε να χαρακτηρισθεί απ' αυτό ως Σταυροπηγιακός. Η άφιξή του Ευγένιου και η ίδρυση της ομώνυμης ανώτερης Σχολής του στο Καρπενήσι, γύρω στα 1645, ήταν ένα πολυσήμαντο ιστορικό γεγονός. (Η ίδρυση των Σχολών του εδώ, ήταν μια αιτιοκρατημένη επιλογή του Γιαννούλη, που σχετίζονταν με την κοινωνικοπολιτική κατάσταση και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Επιπλέον, γνώριζε πως κάποια σπέρματα εκπαιδευτικής παράδοσης υπήρχαν εδώ, πριν από τον 17ο αι.).

Η ίδρυση ανώτερης Σχολής στο Καρπενήσι ανταποκρίνονταν προς τις κοινωνικές λειτουργίες της περιοχής. Η κωμόπολη τότε ήταν σημαντικό εμποροβιοτεχνικό και διοικητικό κέντρο και αποτελούσε την κεντρική εμποροανταλλακτική αγορά για όλη την επαρχία. Παράλληλα, ο Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός ανέδειξε την κωμόπολη σε μεγάλο πνευματικό κέντρο, ιδρύοντας εδώ την περίφημη Σχολή του, η οποία λειτούργησε από το 1645 ως το 1661, με μικρή μόνο διακοπή στα ορλωφικά, αναδεικνύοντας πολυάριθμους δασκάλους και λογίους του Γένους. Οι Καρπενησιώτες, φιλοπρόοδοι και δραστήριοι έμποροι, βρήκαν στο πρόσωπο του Γιαννούλη τον κατάλληλο άνθρωπο για να δημιουργήσουν σοβαρή εκπαιδευτική κίνηση. Έτσι, τις οικονομικές δαπάνες για την ίδρυση και λειτουργία της Σχολής, καθώς και για τη συντήρηση και μίσθωση του δασκάλου, ανέλαβαν με προθυμία οι κάτοικοι της αυτοδιοικούμενης κοινότητας. Στο Καρπενήσι, λειτουργεί παράλληλα και σχολείο για τη στοιχειώδη παιδεία, τα κοινά γράμματα, με τους κατοίκους να συνεργάζονται με τον Ευγένιο όχι μόνο στα εκπαιδευτικά θέματα, αλλά και σε εκκλησιαστικά ή κοινωφελή έργα. Το 1645 άρχισε την ανακαίνιση εκ βάθρων του ναού της Αγίας Τριάδας, κυρίως για τις ανάγκες της Σχολής. Το κύρος και τη σοφία του Γιαννούλη, ήταν τεράστιο όχι μόνο στους ελληνοπρεπείς Καρπενησιώτες αλλά και στους οπαδούς του μουσουλμανικού δόγματος.

Ζ) Ο Άγιος Ιωάννης ο εν Βραχωρίω ή ο εξ Οθωμανών. Αυτός ο Άγιος είναι τοποθετημένος στους Νεομάρτυρες. Γεννήθηκε στην Κόνιτσα της Ηπείρου, από γονείς Μουσουλμάνους, όπου ο πατέρας του ήταν ιερέας των Μουσουλμάνων. Όταν ήταν 20 χρονών, γίνεται πιστός ακόλουθος ενός Δερβίση στο Βραχώρι της Αιτωλίας, όπου από εκεί αρχίζει η δράση του Αγίου. Στο Βραχώρι (το σημερινό Αγρίνιο) αρχίζει δειλά δειλά να αποκαλύπτει τα χριστιανικά του συναισθήματα, όπου τα έκρυβε μέσα στην πολύτιμη ψυχή του. Αγαπούσε την χριστιανική θρησκεία κατά βάθος, για αυτό πετάει τα ενδύματα του Μωαμεθανού και φοράει τα ενδύματα του ορθόδοξου χριστιανού. Από αυτό το σημείο αρχίζει και η ορθόδοξη χριστιανική ζωή του, όπου εγκαινιάζεται με το άγιο Βάπτισμα που δέχεται, με το όνομα Ιωάννης από Χασάν. Το παλικάρι μεταβαίνει στο ωραίο νησί της Ιθάκης όπου και βαπτίζεται. Έπειτα όμως επανέρχεται στην Αιτωλία και συγκεκριμένα στο χωριό Μαχαλάς, δεν γυρίζει στο Βραχώρι γιατί κινδύνευε η ζωή του. Στο Μαχαλά (σημερινές Φυτείες) βιώνει μια ταπεινή ζωή, εργάζεται ως αγροφύλακας, καθώς επίσης παντρεύεται. Όμως ο πατέρας του μαθαίνει για την ζωή του και στέλνει αντιπροσώπους του να τον μεταπείσουν να αλλαξοπιστήσει, αλλά αυτός τους διώχνει. Κατόπιν, συλλαμβάνεται από τον Μουσελίμη, στον οποίο διατρανώνει την αγάπη του για τον λυτρωτή Χριστό. Επακόλουθο της απάντησής του αυτής, είναι τα μαρτύρια που περνάει. Στο τέλος τον κρεμάνε οι Τούρκοι σε ένα δένδρο, που βρίσκεται και σώζεται έως σήμερα απ’ έξω από τον Άγιο Δημήτριο Αγρινίου.

  

Η) Όσιος Ιάκωβος ο Νεομάρτυρας και οι τρεις μαθητές του Ιάκωβος, Διονύσιος και Θεώνας. Όλοι έζησαν στις αρχές του 16ου αιώνα μ.Χ. O Όσιος Ιάκωβος γεννήθηκε σε ένα χωριό της Καστοριάς από ορθόδοξη χριστιανική οικογένεια. Εργάστηκε ως κτηνοτρόφος, αλλά επειδή απόκτησε πλούτο, ο αγαπημένος αδελφός του τον φθόνησε. Όμως για μην έρθουν σε διάσταση οι σχέσεις των δύο αδελφών, αποφασίζει ο Ιάκωβος και καταφεύγει στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί συνεχίζει την ζωή του ασκώντας το ίδιο επάγγελμα και καταφέρνει να αποκτήσει ένα τεράστιο πλούτο, όπου τον μοιράζει στους πτωχούς, αφού πρώτα είχε εξομολογηθεί στον Πατριάρχη. Έπειτα μεταβαίνει στο Άγιον Όρος και συγκεκριμένα στη μονή Δοχειαρίου , όπου και κείρεται μοναχός. Κατόπιν πηγαίνει στην μονή Τιμίου Προδρόμου για λόγους ασκήσεως. Διακρίθηκε ως ένας αληθινός δάσκαλος της αρετής, αφού κατάφερε να αποκτήσει έξι μαθητές, όπου μαζί με αυτούς φεύγει από το Άγιο Όρος και πηγαίνει στη μονή Τιμίου Προδρόμου της Δερβέκιστας, κοντά στην Ναύπακτο. Εκεί συκοφαντήθηκε από τους Τούρκους ότι παρασέρνει τους χριστιανούς κατά της εξουσίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την σύλληψή του αυτού και των άλλων μαθητών του, Ιάκωβο διάκονο, Διονύσιο μοναχό και Θεωνά. Επακολούθησε η φυλάκιση αυτών από τον Μπέη των Τρικάλων. Μετά την παραμονή τους σε αυτή 40 μέρες, στάλθηκαν στον Σουλτάνο Σελίμ της Θράκης. Ο Σουλτάνος τους πίεζε να αλλαξοπιστήσουν, αλλά αυτοί έμειναν ακλόνητοι στην πίστη τους, για αυτό και τους βασάνισαν σκληρά. Στο τέλος όλους τους απαγχόνισαν για την άσβεστη φλόγα της ορθόδοξης χριστιανικής πίστεως τους που τους έκαιγε συνεχώς.

Θ) Οι Άγιοι Νεομάρτυρες Λάμπρος, Θεόδωρος και έτερος ανώνυμος. Και οι τρεις είναι γόνοι της Πελοποννήσου, όμως για λόγους επαγγελματικούς εγκαταστάθηκαν στα Ιωάννινα. Με την πάροδο των ετών αποφάσισαν να πάνε στην πατρίδα τους τον Μοριά, έτσι ξεκίνησαν και πρώτα έφθασαν στο Αγρίνιο. Όμως για να το προσπεράσουν, έπρεπε να πληρώσουν φόρους στους Τούρκους, για να μην πληρώσουν μεταμφιέζονται σε Τούρκους και τα καταφέρνουν. Έπειτα από την επιτυχία του σχεδίου τους αποφασίζουν να διανυκτερεύσουν σε ένα σπίτι. Όμως ενώ αυτοί ξέφυγαν, οι Τούρκοι έστειλαν ένα δικό τους να τους βρει για να ρωτήσει σχετικά με τα Γιάννενα. Ο άνθρωπος τους όμως, όταν έφθασε στο σπίτι, που είχαν σταματήσει οι τρεις Μάρτυρες δεν μπήκε μέσα. Κάθισε απ’έξω και κρυφάκουγε τι έλεγαν μέσα οι μάρτυρες. Οι μάρτυρες εκείνη την ώρα έλεγαν πως κατόρθωσαν με ένα "σελάμ" να γλιτώσουν τα χρήματά τους από το φόρο. Μόλις όμως άκουσε αυτό ο απεσταλμένος κατάλαβε ότι ήταν χριστιανοί που τους εξαπάτησαν. Οι άλλοι Τούρκοι έτρεξαν σαν θηρία ανήμερα και πήγαν στο σπίτι. Άρπαξαν τους μάρτυρες και τους έσερναν στους δρόμους. Έτσι σέρνοντας και δέρνοντας τους έφεραν μπροστά στο Κριτήριο. Ύστερα από πέντε μέρες ο Κατής και ο Μουσελίμης ο Κωνσταντινουπολίτης συνεφώνησαν να θανατωθούν οι τρεις Μάρτυρες. Τους πήραν τότε οι δήμιοι να τους κρεμάσουν. Τον έναν τον πήγαν στον πλάτανο, που ήταν κοντά στο τζαρσί. Εκεί πέταξαν στον πλάτανο την κρεμάλα. Τον άλλον, τον πήγαν απ’έξω από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Εκεί τον κρέμασαν. Ίσως στον πλάτανο που ήταν μπροστά στην Εκκλησία στον οποίο εμαρτύρησε μετά 40 χρόνια ο Άγιος Ιωάννης ο εν Βραχωρίω αθλήσας. Τον τρίτον Μάρτυρα τον πήγαν στην άκρη της πόλεως εκεί που μπαίνει ο δρόμος μέσα στην πολιτεία. Έτσι οι τρεις Νεομάρτυρες ετελειώθησαν γενναιόφρονα και μαρτυρικά.

Ι) Ο Άγιος εθνοϊερομάρτυρας Κοσμάς ο Αιτωλός. Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός γεννήθηκε στο Μέγα Δένδρο της Αιτωλοακαρνανίας από γονείς ευσεβείς και προπάντων ζηλωτές ορθόδοξους χριστιανούς . Σε ηλικία είκοσι χρονών μεταβαίνει στο Άγιον Όρος, προκειμένου να φοιτήσει στο εκεί νεοσύστατο σχολείο της Ιεράς μονής Βατοπεδίου. Μετά την αποφοίτησή του, πήγε στην Μονή Φιλοθέου όπου έγινε μοναχός και κατόπιν ιερομόναχος. Όμως ο άγιος είχε στόχο να διδάξει τα άγια Γράμματα στους σκλαβωμένους Έλληνες που το σκοτάδι της αμάθειας, λόγω της υποδούλωσής τους στους Τούρκους, τους είχε πληγώσει αλύπητα. Αφού πήρε την άδεια του Πατριάρχη άρχισε το ιεραποστολικό του έργο σε ολόκληρη την Ελλάδα. Απ’ όπου περνούσε, έκτιζε εκκλησιές, σχολεία και πλήθος λαών συνέρεε για να ακούσουν λόγο Θεού, ώστε να γεμίσουν την καρδιά τους με χριστιανικές νουθεσίες που διαπνέουν συναισθήματα αγάπης, χαράς και αισιοδοξίας για τον αγώνα τους. Τέλος, συκοφαντήθηκε από τους Εβραίους στους Τούρκους και τον απαγχόνισαν στα χώματα της Β. Ηπείρου. Μια από τις πολλές του χριστιανικές του ρήσεις που πρέπει να συγκρατήσουμε είναι "Χριστός και ζωή σας χρειάζεται".

Ηλ. Πηγή: apfilipposgrammatikous.blogspot.gr