Ἐκ τῆς ὡραίας τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἑορτῆς (Χρυσοστόμου Σμύρνης)

Ἐκ τῆς ὡραίας τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἑορτῆς [1]

«Χαῖρε κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ·
εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν·
εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ Θεῷ·
ἰδοὺ συλλήψῃ ἐν γαστρὶ καὶ τέξῃ υἱόν,
καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν»
(Λουκ. 1, 28. 31)

Αἱ ὀλίγαι, ἀλλὰ φαιδραὶ καὶ ἀθάνατοι αὗται λέξεις τοῦ Ἀγγέλου Γαβριὴλ πρὸς τὴν Παρθένον Μαρίαν ἐξαγγέλουσι ὅλον τὸ ὑψηλὸν καὶ θαυμαστὸν μυστήριον, τὸ ὁποῖον κρύπτεται ὑπὸ τὴν παροῦσαν ἑορτήν, ἣν μετὰ τηλικαύτης χαρᾶς καὶ εὐφροσύνης ἑορτάζει τὴν σήμερον σύμπας ὁ Ὀρθόδοξος Χριστιανικὸς κόσμος.

Αἱ λέξεις αὗται περιέχουσι τὴν φαιδρὰν καὶ χαρμόσυνον ἀναγγελίαν τοῦ πλέον ὑψηλοῦ καὶ θαυμαστοῦ γεγονότος, τὸ ὁποῖόν ποτε συνέβη ἐν τῷ κόσμῳ ἀφ᾿ ὅτου ὑπάρχει ὁ κόσμος.

Τὸ γεγονὸς τοῦτο τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἀποτελεῖ ἐν τῷ θρησκευτικῷ καὶ ἠθικῷ κόσμῳ τὸ κέντρον τρόπον τινὰ τῆς πνευματικῆς βαρύτητος δι᾿ ἅπασαν τὴν δημιουργίαν· ὅλα τὰ πρὸ αὐτοῦ μεγάλα κοσμοϊστορικὰ γεγονότα δὲν ἦσαν εἰμὴ προπαρασκευὴ δι᾿ αὐτό, καὶ ὅλαι αἱ μετὰ ταῦτα παγκόσμιοι ἐπὶ τοῦ σύμπαντος μεταβολαὶ δὲν ἦσαν ἄλλο τι εἰμὴ ἀποτέλεσμα αὐτοῦ. Καὶ διὰ τοῦτο ἑορτάζοντες τὴν σήμερον τὸ μέγιστον τοῦτο καὶ θαυμαστότατον τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἱστορικὸν γεγονός, τὸ ὁποῖον εἶνε τὸ φαιδρὸν προοίμιον τῆς σωτηρίας καὶ χαρᾶς καὶ εὐδαιμονίας δι᾿ ὅλον τὸ ἀνθρώπινον γένος, ἂς μελετήσωμεν αὐτὸ ταυτοχρόνως μετὰ σεβασμοῦ καὶ θαυμασμοῦ, μεμιγμένων μετὰ στοργῆς καὶ εὐγνωμοσύνης βαθυτάτης. Καὶ πρὸς τοῦτο ἂς στρέψωμεν τὸν λογισμὸν ἡμῶν πρὸς τὰ ὀπίσω· ἂς ἀναποδίσωμεν νοερῶς καὶ ἂς ἔλθωμεν εἰς τὴν πρώτην 25ην Μαρτίου, ἡ ὁποία ἐννέα μῆνας πρὶν ἀρχίσῃ ἡ νέα ἀπὸ Χριστοῦ χρονολογία ἀνέτειλεν ἐπὶ τῆς γῆς. Διέλθωμεν ἕως Ναζαρέτ, καὶ ἴδωμεν τί τὸ ρῆμα τοῦτο, ὅπερ ὁ Ἄγγελος εὐαγγελίζεται.

Εἰς τρία σημεῖα ἐπικαλοῦμαι ἐγὼ τὴν προσοχήν σας.

α) Ἡ σκηνὴ ἐκτυλίσσεται ἐν τῇ ὡραίᾳ καὶ δροσοσταλάκτῳ Γαλιλαίᾳ, τῆς ὁποίας ἡ καλλονὴ καὶ τὰ ἀναρίθμητα ποικιλόχρωμα ἄνθη, τὰ ὁποῖα τότε ἐστόλιζον τὴν τερπνὴν ἐκείνην χώραν ἀπετέλουν κατᾶ τῆν τότε ἐποχὴν ἕνα ὡραῖον ἐπίγειον παράδεισον, λίαν κατάλληλον καὶ ἄξιον νὰ δεχθῇ τοιοῦτον οὐράνιον ἀγγελιαφόρον, κομιστὴν τῶν τερπνῶν καὶ χαρμοσύνων χαιρετισμῶν τούτων «Χαῖρε κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ·εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν· εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ Θεῷ· ἰδοὺ συλλήψῃ ἐν γαστρὶ καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν».

Εἰς τοιοῦτον τερπνὸν καὶ δροσοστάλακτον τόπον ἠθέλησεν ὁ Θεὸς ν᾿ ἀκουσθῇ διὰ πρώτην φορὰν τὸ φαιδρὸν τοῦτο μήνυμα τοιούτου οὐρανίου ἐπισκέπτου, μήνυμα ἀνοῖγον τοὺς νέους ὁρίζοντας τῆς χάριτος, τῆς ἀγαθότητος καὶ τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ εἰς τὸν κόσμον, μήνυμα μέλλον νὰ καταστήσῃ τοὺς ἀνθρώπους φαιδροτέρους, εὐτυχεστέρους, ἀγαθωτέρους, ἁγιωτέρους, πράγματι εὐλογημένους καὶ κεχαριτωμένους ἐν Χριστῷ, ἀξίους ἑνὶ λόγῳ πολίτας τῆς ἐρχομένης βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Τὸ μήνυμα τοῦτο ἔφθασεν εἰς τὴν μυροβόλον Ναζαρὲτ κατὰ μίαν τερπνὴν ἡμέραν τῆς ἀνοίξεως τὴν 25ην Μαρτίου, ὁπότε εἰς τὸ θερμὸν καὶ εὐκραὲς τῆς Παλαιστίνης κλῖμα ἡ γῆ εἶνε ἐνδεδυμένη τὴν φαιδρὰν καὶ χαρίεσσαν καταπράσινον στολήν της, ὁπότε αἱ ἀκτινοβολίαι τοῦ ἐαρινοῦ τῆς Παλαιστίνης ἡλίου ἐχρύσιζον τὰς κορυφὰς τῶν πέριξ ὀρέων, ὁπότε τὰ ᾠδικὰ πτηνὰ ἀνέμελπον τὰ γλυκύτατα αὑτῶν ᾄσματα, ὡς προσευχὰς πρὸς τὸν οὐράνιόν μας Πατέρα, τὰ ἄνθη ἀνέδιδον τὰς μυστικὰς αὑτῶν εὐωδίας, καὶ αἱ ἁπαλαὶ τῶν ζεφύρων πνοαὶ ἐθώπευον ἐπιχαρίτως ὅλην τὴν ἐκ τῆς νάρκης καὶ τῆς νεκρώσεως τοῦ χειμῶνος ἀφυπνιζομένην ἐξωτερικὴν φύσιν.

Ὅλα ὅλα ταῦτα ἦσαν σύμβολα τῆς φαιδρότητος καὶ χαρᾶς τὴν ὁποίαν ὁ ἐξ οὐρανοῦ ἐπισκέπτης ἦλθε καὶ εὐηγγελίσθη εἰς τὴν πτωχὴν καὶ ταπεινήν, ἀλλ᾿ ἁγνὴν καὶ πανάσπιλον κόρην τοῦ λαοῦ, τὴν Παρθένον Μαρίαν, λέγων πρὸς αὐτὴν «Χαῖρε κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ·εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν· εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ Θεῷ· ἰδοὺ συλλήψῃ ἐν γαστρὶ, καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν».

β) Ἡ ἀγαθότης τοῦ Θεοῦ δὲν ἠθέλησεν, ὡς βλέπετε, νὰ ὁρίσῃ καμμίαν ἔνδοξον πόλιν καὶ κανὲν βασιλικὸν παλάτιον καὶ μέγαρον ὡς τόπον τῆς διαμονῆς τῆς Μητρὸς τοῦ Θεανθρώπου, οὐδὲ ὁ υψηλὸς Θεὸς κατεδέχθη νὰ ἐπιβλέψῃ εἰς τὴν θυγατέρα πλουσίου τινὸς Φαρισαίου ἢ λαμπροῦ τινος Ἄρχοντος τοῦ Ἰσραήλ, καὶ αὐτὴν νὰ ὁρίσῃ ὡς μητέρα τοῦ Κυρίου.

Ὁ Ἄγγελος ἔκρουσε μίαν πτωχικὴν καλύβην, εἰς μίαν ἐξοχικὴν ἀγροικίαν, τὴν Ναζαρέτ, καὶ ἐκεῖ ἐξέλεξε μίαν πτωχὴν παρθένον, μνηστὴν ἑνὸς ταπεινοῦ ἐργάτου τέκτονος διὰ νὰ προσφέρῃ εἰς αὐτὴν τὴν ἔξοχον ταύτην καὶ μοναδικὴν τιμήν.

Ὁπόσον διὰ τοῦτο οἱ πτωχοὶ τοῦ λαοῦ χρεωστοῦμεν νὰ εἴμεθα εὐγνώμονες πρὸς τὸν οὐράνιόν μας Πατέρα, πρὸ τὸν τόσον πτωχεύσαντα δι᾿ ἡμᾶς υἱὸν τοῦ Θεοῦ! ὁπόσον ἡ προτίμησις αὕτη τῆς πτωχῆς κόρης τῆς Ναζαρὲτ εἶνε πλήρης βαθυτάτης σημασίας, καὶ ὁπόσον ἡ ἐπίδρασις αὐτῆς ἐπὶ τὰς τύχας τοῦ κόσμου ἡπῆρξεν εὐεργετικὴ καὶ σωτήριος!

Ἡ ἐκλογὴ αὕτη τῆς πτωχῆς κόρης τοῦ Ἰωακεὶμ καὶ τῆς Ἄννης σκορπίζει τὴν παρηγορίαν εἰς τὰς τάξεις τῶν πτωχῶν καὶ ἐνδεῶν, ἐξευγενίζει τὴν ἀληθῆ πτωχείαν, τιμᾷ, ἀνυψοῖ καὶ μεγαλύνει τὴν μεγίστην πλειονότητα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ἤτοι τὸν τίμιον καὶ ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου του τρῶγοντα τὸν ἔντιμον ἄρτον τῆς πενίας ἐργατικὸν λαόν.

Ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἀποσταλεὶς ἄγγελος ν᾿ ἀντιπαρέλθῃ τὰ βασιλικὰ ἀνάκτορα, τοὺς ἀρχιερατικοὺς οἴκους, τὰς φαρισαϊκὰς πρωτοκαθέδρας, τὰ πλούσια καὶ ἔνδοξα καὶ κατάχρυσα μέγαρα, ὅπου ἡ μεγαλοπρέπεια καὶ ἡ χλιδὴ ἁμιλλῶνται πρὸς τὰ μεγαλεῖα καὶ τοὺς τίτλους τῶν ἀξιωμάτων, ἐνώπιον τῶν ὅποίων ὑποκλίνονται οἱ ἄνθρωποι καὶ νὰ ἐκλέξῃ μίαν ἁγνὴν κόρην ἐκ τῆς ταπεινῆς ἐκείνης κοινωνικῆς τάξεως, εἰς τὴν ὁποίαν ἀνήκει καὶ θὰ ἐξακολουθῇ ν᾿ άνήκῃ πάντοτε ἡ μεγάλη πλειονότης τῆς ἀνθρωπότητος, δὲν σᾶς φαίνεται ὅτι τοῦτο εἶνε ἓν τῶν ὑψίστων καὶ παρηγόρων διδαγμάτων, τὰ όποῖα κρύπτονται ὄπισθεν τῆς ἱερωτάτης ταύτης ἑορτῆς;

Ὁ οὐράνιος ἀπεσταλμένος ἠθέλησε νὰ μᾶς διδάξῃ ὅτι μία ζωὴ ἤρεμος, ταπεινὴ καὶ ἀφανὴς ἀλλὰ πλήρης ἀθωότητος καὶ γαλήνης συνειδήσεως, ζωὴ ἑνὸς ἐργάτου ἢ ἀγρότου εἶνε ἡ ὄντως εὐδαίμων καὶ ἀξία τῆς προτιμήσεως τοῦ οὐρανοῦ ζωή. Ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ ν᾿ ἀναλάβῃ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν ἐκ μιᾶς πτωχῆς καὶ ταπεινῆς κόρης τοῦ ἐργατικοῦ λαοῦ!

Δι᾿ αὐτὸν θὰ ἦτο ἐσχάτη ταπείνωσις νὰ γεννηθῇ ἐν μέσῳ ἀπαστραπτόντων παλατίων καὶ ἐπὶ λαμποκοποῦντος χρυσοῦ θρόνου ὡς βασιλεὺς ὅλου τοῦ σύμπαντος.

Ἀλλὰ νὰ ἔλθῃ ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ νὰ σαρκωθῇ καὶ ἐνανθρωπήσῃ ἐκ μητρὸς οἰκούσης ἐν τῇ πτωχικῇ καλύβῃ ἑνὸς τέκτονος, τοῦτο εἶνε μεγαλεῖον καὶ θαῦμα, ὑπερβαῖνον τὴν ἡμετέραν ἀντίληψιν καὶ τὸν ἡμέτερον θαυμασμὸν. Δι᾿ ὅ καὶ μόλις ἐννοοῦμεν διὰ τόσην ταπεινὴν κόρην τοῦ λαοῦ τὸ ὕψος γλώσσης τοιαύτης «Χαῖρε κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ·εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν· εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ Θεῷ. Ἰδοὺ συλλήψῃ ἐν γαστρὶ, καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν».

γ) Ἀλλὰ καὶ ὁ τρόπος, καθ᾿ ὅν ἐνεφανίσθη ὁ Ἄγελος, καὶ τὸ περιεχόμενον τοῦ ἀγγελικοῦ χαιρετισμοῦ δεικνύουσιν ὅτι ἐδῶ εὑρισκόμεθα ἐνώπιον τοῦ πλέον θαυμαστοῦ γεγονότος τῆς παγκοσμίου ἱστορίας.

Πολλάκις, ὡς ἀναγινώσκομεν καὶ ἐν τῇ Παλαιᾷ καὶ ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ, ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ ἀπεστάλησαν εἰς τὸν κόσμον, ἵνα δηλώσωσιν εἰς τοὺς ἀνθρώπους τὰς θείας βουλάς· ἀλλὰ πάντοτε καὶ πανταχοῦ βλέπομεν ὅτι οἱ πρὸς οὓς ἀπεστέλλοντο οἱ οὐράνιοι οὗτοι ἀγγελιαφόροι, ἔστω καὶ ἂν ἦσαν οἱ μέγιστοι τῶν προφητῶν καὶ οἱ ἁγιώτατοι τῶν ἀπεσταλμένων, ὑπεκλίνοντο μετὰ μεγίστου σεβασμοῦ ἐνώπιον τῶν λειτουργικῶν τούτων πνευμάτων καὶ ἤκουον παρ᾿ αὐτῶν τὰς διαταγὰς τοῦ Θεοῦ.

Μόνον ἐνταῦθα βλέπομεν διὰ πρώτην φορὰν τὸν Ἀρχάγγελον Γαβριὴλ νὰ παρουσιάζηται πλήρης σεβασμοῦ ἐνώπιον μιᾶς ταπεινῆς Παρθένου, καὶ ν᾿ ἀπευθύνῃ πλήρης θαυμασμοῦ τὸν χαιρετισμὸν τοῦτον πρὸς τὴν κεχαριτωμένην ταύτην κόρην «Χαῖρε κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ·εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν· εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ Θεῷ· ἰδοὺ συλλήψῃ ἐν γαστρὶ, καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν».

Ὁ χαιρετισμὸς οὗτος εἶναι τὸ ὑψηλότατον καὶ μεγαλοπρεπέστατον ἐγκώμιον, τοῦ ὁποίου ὑψηλότερον καὶ μεγαλοπρεπέστερον ἄλλο δὲν ἠκούσθη οὐδὲ θ᾿ ἀκουσθῇ ποτε ἐπὶ γῆς.

Τὸ ἐγκώμιον τοῦτο δὲν συνετάχθη ἐπὶ τῆς γῆς· τοῦτο κατηρτίσθη ἐν τῷ οὐρανῷ, ἐν τῷ συμβουλίῳ τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἑκάστη λέξις του εἶνε πλήρης ὑψίστου καὶ ἀφθάστου μεγαλείου καὶ περικλείει μυστήρια βαθύτατα δι᾿ Ἐκείνην, ἥτις ἐξ ὅλων τῶν πλασμάτων μόνη ἠξιώθη ὑπερεκπερισσοῦ νὰ δεχθῇ ἄνωθεν κεχαριτωμένη καὶ εὐλογημένη ἐν τῷ χορῷ ὅλων τῶν γυναικῶν.

Ἐκ τῶν ἀπειραρίθμων ἑκατομμυρίων γυναικῶν τοῦ άνθρωπίνου γένους, τὸ μέγιστον τοῦτο προνόμιον τὴς χάριτος καὶ εὐλογίας τοὺ Θεοῦ ἐδόθη, ὦ Παρθένε, εἰς σε, ἥτις ἀξιοῦσαι σήμερον νὰ συλλάβῃς καὶ γεννήσῃς τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ. Ἂν ἡ Εὔα ἦτο γυνή, ἐν τῷ προσώπῳ τῆς ὁποίας ἐδόθη ἡ κατάρα εἰς τὸ ἐξ αὐτῆς ἀνθρώπινον γένος, Σύ, ὦ Παρθένε, εἶσαι Ἐκείνη διὰ τῆς ὁποῖας θὰ ἔλθῃ ἡ εὐλογία, ἡ χάρις καὶ ἡ αἰώνιος ζωή.

Πολλαὶ γυναῖκες ἐποίησαν δύναμιν, ὡς λέγει ὁ σοφὸς Σολομών, πολλαὶ ἐποίησαν δόξαν, πολλαὶ συνέλαβον καὶ ἐγέννησαν μεγάλους καὶ ἐνδόξους ἄνδρας, τὸν Ἰσαὰκ ἡ Σάρρα, τὸν Ἰακὼβ ἡ Ρεβέκκα, τὸν Ἰωσὴφ ἡ Ραχήλ, τὸν Μωϋσῆν, τὸν Σαμουήλ, τὸν Δαυΐδ, τὸν Σολομῶντα ἄλλαι, καὶ τὸν ἐν γενητοῖς γυναικῶν μείζονα Ἰωάννην τὸ βαπτιστὴν ἡ Ἐλισάβετ.

Ἀλλὰ τὸν Θεάνθρωπον, Ἰησοῦν τὸν ἐκ Ναζαρέτ, τὸν λεγόμενον Χριστόν, τὸν Σωτῆρα καὶ Λυτρωτὴν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, τὸν Ἐλευθερωτὴν τῶν ἀθανάτων ἡμῶν ψυχῶν, τὸ θαῦμα τῆς ἱστορίας, τὸν Κύριον τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, Ἐκεῖνον ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Ὁποίου κάμπτουσι τὰ γόνατα τὰ ἐπουράνια καὶ τὰ ἐπίγεια, συνέλαβες σήμερον ἐν γαστρὶ ἐκ Πνεύματος Ἁγίου Σύ, ὦ Παρθένε Θεοτόκε, ἡ καλὴ ὡς ὁ ἥλιος, ἡ ἀκεραία ὡς περιστερά, ἡ δροσοστάλακτος ὡς ἡ αὐγή, ἡ ἐκλεκτὴ ὡς ἡ Σελήνη, ἡ λευκὴ ὡς τὸ κρῖνον, ἡ κεχαριτωμένη κόρη, ἡ εὐλογημένη ἐν γυναιξί.

Χαῖρε διὰ τοῦτο κεχαριτωμένη, καὶ τὴν χαράν σου ταύτην φύτευσον καὶ ἐν ταὶς καρδίαις ἡμῶν, ἵνα καὶ χαίροντες ἐκεῖ εἰσέλθωμεν μετὰ τὴν ἐνταῦθα ἔξοδον εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου ἡμῶν. Ἀμήν.

[1] «Ἱερὸς Πολύκαρπος» Ἔτος Β΄ Σμύρνη, ἀρ. 103, 23.3.1913, σσ. 1668-1672

Αγίου Χρυσοστόμου Μητροπολίτου Σμύρνης του Ιερομάρτυρος, Λόγοι ευσέβειας: Γραπτά κηρύγματα εις δεσποτικάς εορτάς, 1η έκδ., Θεσσαλονίκη, Μυγδονία, 2000

(Ἡλ. πηγή: agiosthomas.gr)