Η αληθινή τροφή της ανθρώπινης ζωής (Γκιάφη Ι.)

(Μια μικρή συμβολή στην πολυσυζητημένη "Θεία Ευχαριστία")

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

  Το αίσθημα που προκαλείται στον άνθρωπο από την έλλειψη τροφής, ονομάζεται πείνα. Αναμφισβήτητα ο καθένας μας στην καθημερινότητά του έχει νοιώσει το αίσθημα αυτό, όταν για κάποιο λόγο στερείται το φαγητό του. Εξάλλου όλος ο βιοποριστικός αγώνας του ανθρώπου προσβλέπει στην άμεση ικανοποίηση της πείνας. Ο οποιοσδήποτε πασχίζει διαρκώς να εξεύρει τρόπους ή μέσα για την κάλυψή της. Είτε κάποιος εργάζεται και διαμέσου των εσόδων του αποσκοπεί στην αγορά των τροφίμων, είτε ο άλλος καλλιεργεί τη γη και γεύεται τους καρπούς των κόπων του. Και οι δύο στοχεύουν στην αυτοσυντήρησή τους. Επομένως η εκμηδένιση του αισθήματος της πείνας αποτελεί ένα πάγιο αίτημα όχι μόνο του ατόμου, αλλά και της κοινωνικής ολότητας.

 Και εδώ ίσως προτάξουμε το ερώτημα: Τι σχέση έχει το αίσθημα της πείνας με την σημερινή Θεομητορική εορτή; Μα πως αλήθεια συνδέεται η πείνα με το ευλογημένο πρόσωπο της Θεοτόκου; Βεβαίως και υπάρχει διασύνδεση, όταν μεταξύ των άλλων στο ναό που εισήλθε τριών ετών, είχε να αντιμετωπίσει και το αίσθημα της αυτοσυντήρησής της. Πως ικανοποιούσε την πείνα της όλα αυτά τα χρόνια μέσα στα Άγια των Αγίων, τη στιγμή που στερούνταν τη γονική προστασία και θαλπωρή; Ήταν δυνατόν μια μικρή κοπελίτσα να αυτοσυντηρείται, όταν εξαρτιόταν από τους γονείς της;

 Εορτάζοντας τα ιερά "Εισόδια της Θεοτόκου στον οίκο του Θεού", ζωντανεύουν μπροστά μας ξανά όλα εκείνα τα πρόσωπα που συνυπούργησαν στην "προκήρυξη" της ανθρώπινης σωτηρίας. Πρώτοι παρελαύνουν οι δίκαιοι γονείς της, Ιωακείμ και Άννα, οι οποίοι προθυμοποιούνται και αφιερώνουν την μονάκριβη κόρη τους Μαριάμ στο ναό του Υψίστου. Πιστεύουν ακράδαντα ότι η Παρθένος Μαρία είναι ένα δώρο του Θεού προς αυτούς και η θέση του δώρου αυτού βρίσκεται μέσα στον πανίερο ναό. Δεύτερες παρουσιάζονται οι "παρθένες κόρες" των Εβραίων που μετά λαμπάδων ακολουθούν την Παναγία μας στον οίκο του Κυρίου. Δεν πρόκειται παρά για λευκοφορεμένες κοπέλες που συνοδεύουν την "τριετίζουσα" Μαρία στην "κατοικία του Θεού." Και τρίτος εμφανίζεται ο αρχιερέας Ζαχαρίας, ο οποίος σύμφωνα με το "Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου", παραλαμβάνει την Θεοτόκο Μαρία και την οδηγεί στο πιο ιερό μέρος του ναού, στα Άγια των Αγίων. Την τοποθετεί στο τρίτο σκαλί του θυσιαστηρίου γιατί "ἐν ἀδύτοις Θεοῦ, προετοιμασθῆναι εἰς κατοικίαν Λόγου". Δεν υπάρχει ιερότερος χώρος και συνάμα προσφορότερος τόπος για την προετοιμασία της για το μυστήριο της Σαρκώσεως του Θεού Λόγου.

 Πράγματι δώδεκα ολόκληρα χρόνια παραμένει στα Άγια των Αγίων και συγκεκριμένα μέχρι τον "θείο Ευαγγελισμό" της. Όμως πως διατρέφονταν όλα αυτά τα χρόνια; Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση άγγελος Κυρίου κατέβαινε εξ ουρανού και της χορηγούσε την τροφή. Γράφει χαρακτηριστικά ο ιερός υμνογράφος: "Τότε και Γαβριήλ απεστάλη προς σε την πανάμωμον, τροφήν κομίζων σοι." Ο αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίζεται να πρωτοστατεί στον επισιτισμό της Θεοτόκου. Εξάλλου δεν είναι η πρώτη φορά που ο αρχάγγελος Γαβριήλ συμβάλει στην έκβαση του σχεδίου της Θείας Οικονομίας, αφού κι σε άλλα σημεία αυτού μαρτυρείται η ευεργετική παρουσία του. Όσον αφορά το είδος της τροφής, οι ιεροί ερμηνευτές σημειώνουν πως δεν τρέφονταν με υλική, αλλά με ουράνια τροφή. Ευρισκόμενη σε συνεχή θεωρία με τον Θεό, είχε ως συνέπεια την αναστολή των σωματικών της ενεργειών . Η καθημερινή της τροφή στέλνονταν από τον ουρανό. Γι' αυτό και ο άγιος Γερμανός Κων/πολεως γράφει ότι η Μαριάμ τρέφονταν με "αμβροσία" και "νέκταρ", τροφές που παραπέμπουν στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Χρησιμοποιώντας τους όρους αυτούς θέλει να υπερτονίσει την ποιότητα της τροφής και την ιερότητα του προσώπου για το οποίο προορίζονταν. Άρα δικαίως ο ιερός υμνογράφος θα την χαρακτηρίσει ως "την άνωθεν τροφήν, την απόρρητον."

 Η Κυρία Θεοτόκος στα Άγια των Αγίων αφενός καλλιεργούσε την ψυχή της μέσα από την καθημερινή μελέτη των Ιερών Γραφών και την αδιάλειπτη προσευχή της, αφετέρου συντηρούσε το σώμα της με την "απόρρητον τροφή". Αυτή λοιπόν η επουράνια τροφή όχι μόνο την ενίσχυε σωματικά, αλλά και αναζωπύρωνε τη Χάρη του Θεού στην ύπαρξή της. Αυτή την "άνωθεν" τροφή γεύονταν και οι αναρίθμητοι άγιοι της Εκκλησίας, όταν μετείχαν των άκτιστων ενεργειών του Τρισυπόστατου Θεού. Κατ' αντιστοιχία την ουράνια αυτή τροφή δύνανται να απολαύσουν και οι χριστιανοί, κάθε φορά που προσέρχονται στο "Ποτήριο της Ζωής". Μεταλαμβάνοντας κάποιος το πανάχραντο Σώμα και το πανάγιο Αίμα του Σωτήρος Χριστού, καθίσταται κοινωνός της "απόρρητης τροφής", την οποία πρώτοι γεύθηκαν η Κυρία Θεοτόκος και οι Άγιοι της Εκκλησίας μας.

 Βασική προϋπόθεση όμως μετοχής του χριστιανού στο "μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας" είναι η κατάλληλη προετοιμασία του. Έχοντας προηγηθεί μια ειλικρινέστατη εξομολόγηση ενώπιον του πνευματικού του πατέρα, καθώς και η έμπρακτη μετάνοιά του, τότε κοινωνώντας "των Αχράντων και Φρικτών του Χριστού μυστηρίων" μπορεί να αισθανθεί την πνευματική πλήρωση και την κατά Θεόν ολοκλήρωσή του. Έχοντας πετύχει την κάθαρσή του από "παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος", έχει την δυνατότητα να ζωοποιείται και κυρίως να προγεύεται την Βασιλεία του Θεού. Και σε αυτό το σημείο ίσως οφείλουμε να φέρουμε στη σκέψη μας τα λόγια του λειτουργού κατά την θεία λατρεία: "Μεταλαμβάνει ο δούλος του Θεού.... εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον". Η Εκκλησία τελώντας εν συνόλω την Θεία Ευχαριστία, ενδιαφέρεται τόσο για το πρόσκαιρο παρόν, όσο και για το αιώνιο μέλλον.

 Και δυστυχώς σήμερα ακούγονται φωνές που εναντιώνονται σε αυτό το "θείο δώρο", την "θεία κοινωνία". Υβρίζουν λυσσαλέα και καταφέρονται με αδικία έναντι της "θείας μετάληψης", όταν την εξισώνουν με οτιδήποτε γήινο και μάταιο. Αλήθεια είναι ποτέ δυνατόν κάτι το ανθρώπινο, να υπερβεί το θεϊκό; Είναι ποτέ εφικτό το γήινο να υπερκαλύψει το επουράνιο; Μπορεί άραγε ένας ιός, όσο θανατηφόρος κι αν είναι, να εξοντώσει τον Θεάνθρωπο Χριστό; Μπορεί η θνητότητα να αναμετρηθεί με την αθανασία; Και την απάντηση μας την δίνει ο άγιος Κυπριανός επίσκοπος Καρχηδόνος, όταν μεταξύ των άλλων αναφέρει: "Η Θεία Κοινωνία είναι δύναμις ζωής και εφόδιο αιωνιότητας! Γι' αυτό οι χριστιανοί που μπαίνουν στη μάχη της ζωής, να μην αφήνονται γυμνοί και άοπλοι, αλλά ας σκεπάζονται με τη σκέπη του Σώματος και του Αίματος του Χριστού." Επομένως είναι ανυπολόγιστη η δύναμη που λαμβάνουμε από την μετοχή μας στην Θεία Κοινωνία.

 Είθε λοιπόν συνειδητοποιώντας την υπεραξία του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όχι μόνο να πυκνωθεί η "μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης" προσέλευσή μας, αλλά και να δίδουμε την αληθινή μαρτυρία μας για τα κοσμοσωτήρια αποτελέσματά της. Γένοιτο!

Ένα όνομα με έντονο συμβολισμό (Κυριακή Ε’ Λουκά) (Γκιάφη Ι.)

Ιωάννου Αν. Γκιάφη

Θεολόγου- Πολιτικού Επιστήμονος

        Αιώνες πριν έρχεται ο αρχαίος κυνικός φιλόσοφος Αντισθένης και διατυπώνει μια αλήθεια: «ἀρχὴ παιδεύσεως ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις». Η γνώση για τον άνθρωπο ξεκινά από τη στιγμή που ανακαλύπτει τη σημασία των λέξεων. Πραγματικά οι λέξεις είναι φορτωμένες με «ιστορία και πολιτισμό». Πίσω απ’ αυτές κρύβονται ιδεολογίες και συνειδήσεις. Μαρτυρούν τον χρόνο, αλλά και εκπροσωπούν έναν χώρο. Λίαν εύστοχα ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Κωστής Παλαμάς θα γράψει: «Ακόμη κι αν ξεχνούν οι άνθρωποι, πάντα θυμούνται εκείνες!» Και μόνο να σκεφτεί κανείς πόσες χιλιάδες ελληνικές λέξεις έχει δανειστεί η αγγλική γλώσσα, αρκεί για να ειδωθεί το πλούσιο εννοιολογικό τους περιεχόμενο. Επομένως κατανοείται η σπουδαιότητά τους, όταν εμείς δεν οφείλουμε μόνο να τις προφέρουμε με το στόμα, αλλά και να γνωρίζουμε το «βάθος» τους.

Και εδώ ίσως μας γεννάται ένα ερώτημα: Αλήθεια τι σχέση μπορεί να υπάρχει μεταξύ της ονοματολογίας και του σημερινού ευαγγελικού αναγνώσματος; Μίλησε πουθενά ο Θεάνθρωπος Κύριος για τις λέξεις; Και βεβαίως, όχι! Μπορεί όντως να μην αναφέρθηκε, όμως εξετάζοντας ενδελεχώς ένα όνομα της περικοπής, βρίσκουμε άρρηκτη σχέση. Καταρχάς ζωντανεύουν ενώπιον μας δυο διαφορετικοί ως προς την οικονομική τους κατάσταση άνθρωποι. Από τη μία πλευρά ένας πλούσιος άνδρας, ο οποίος ζει μέσα στις ανέσεις και στην πολυτέλεια. Το μόνο του ενδιαφέρον είναι η καθημερινή καλοπέραση. Από την άλλη πλευρά περιγράφεται ένας πάμφτωχος άνθρωπος, ο οποίος βιώνει ένα ατέλειωτο δράμα.

Πρόκειται για έναν ρακένδυτο, πληγωμένο και τρομερά πεινασμένο που προσπαθεί να χορτάσει από τα ψίχουλα της τράπεζας του πλούσιου. Εύκολα λοιπόν αντιλαμβάνεται κάποιος πως παριστάνονται δυο εκ διαμέτρου αντίθετοι άνθρωποι.

Ο μεν πλούσιος δεν κατονομάζεται και ο Χριστός διατηρεί την ανωνυμία του. Και σε αυτό το σημείο θα ρωτήσει ο Ιερός Χρυσόστομος: Ποιό είναι το όνομα του πλούσιου; Είναι ανώνυμος! Και τούτο διότι δεν προσφέρει κάτι το θεάρεστο, ώστε να μνημονεύεται το όνομά του. Όλα τα υλικά του αγαθά τα κρατάει αποκλειστικά και μόνο για τον εαυτό του, χωρίς να σκέπτεται τον πτωχό της πόρτας του.

Μάλιστα ο άγιος Ιωάννης θα τον χαρακτηρίσει σαν το δέντρο της βελανιδιάς, που ενώ έχει μεγάλο ύψος και φέρει πολλούς καρπούς, με αυτούς τρέφονται μόνο τα ζώα. Δυστυχώς η προσκόλλησή του στην ύλη, αντί να του χαρίζει την πραγματική ευτυχία, του ζημιώνει την ύπαρξή του. Προτιμάει την θαλπωρή του σώματός του και παραμελεί εντελώς την φροντίδα της ψυχής του. Γι’ αυτό ο άγιος Θεοφύλακτος θα σημειώσει χαρακτηριστικά: Δεν αξιώνεται από τον Υιό και Λόγο του Θεού καν να ονομάζεται! «Ο δε πτωχός ονομάζεται «Λάζαρος», κάτι για το οποίο ο Χριστός μας πληροφορεί από την αρχή της παραβολής. Αναζητώντας τη σημασία του ονόματός του, θα συναντήσουμε στο εβραϊκό βιβλίο «Ταλμούδ» να σημαίνει: «Ο Θεός είναι βοηθός μου!». Όλη η ζωή του πτωχού Λαζάρου είναι μια τρανταχτή απόδειξη του ονόματός του. Παρά τις δυσκολίες και τις συμφορές του, ποτέ του δεν εγκατέλειψε τον Δημιουργό. Παρά τις αρρώστιες του και την πείνα του, ποτέ δεν έχασε την ελπίδα του προς τον πολυεύσπλαχνο Θεό. Ως εκ τούτου επιβραβεύεται, αφού καταξιώνεται μετά θάνατον να απολαμβάνει την παραδείσια τρυφή. Ό,τι στερήθηκε εν ζωή, τώρα το γεύεται στην αιωνιότητα.

Αντιθέτως ο «ανώνυμος» πλούσιος στην «πέρα του τάφου» ζωή στερείται τα αγαθά και κατατάσσεται στον Άδη. Εκεί υποφέρει και διαρκώς βασανίζεται. Και δοκιμάζεται όχι για την πλούσια κατάστασή του, τα πολυτελή ενδύματά του και τα ακριβά φαγητά του. Καταδικάζεται στην κόλαση διότι το μόνο που τον ενδιέφερε, ήταν η φροντίδα του εαυτού του. Περιφρονούσε τον διπλανό του. Απαξίωνε εντελώς τον πτωχό Λάζαρο και τώρα τον απαξιώνει ο Θεός στέλνοντάς τον στον τόπο της Βασάνου. Παρότι ζητά από τον Αβραάμ λίγο νερό, εντούτοις ο δίκαιος πατριάρχης κωφεύει σε αυτή του την παράκληση. Θα συμπληρώσει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Μπορεί ο πλούσιος να κατείχε χρήματα και να ήταν ντυμένος με πορφυρά ρούχα στην παρούσα ζωή, στην «άλλη» ζωή ούτε μιας σταγόνας νερού δεν ήταν άξιος.

Αν και τα μηνύματα που αρδεύονται από την σημερινή παραβολή είναι πάμπολλα, εμείς ας σταθούμε στην υπομονετική στάση του Λαζάρου και κατ’ επέκταση στην αγόγγυστη προσήλωσή του στο Θεό. Όσοι ελπίζουν στο Άγιο Όνομά Του, ο Θεός ακόμη και στις ανυπέρβλητες δυσκολίες δεν τους αφήνει ανυπεράσπιστους. Μπορεί φαινομενικά να μην έχουμε φθάσει στη «θεωρία» του Θεού, όμως γίνεται αντιληπτός μέσα από την διαρκή παρουσία Του στη ζωή μας. Τον καταλαβαίνουμε μέσα από τις πολλές και καθημερινές δωρεές Του. Μόνο κάποιος τυφλωμένος από τα πάθη του και εγκλωβισμένος στις αδυναμίες του, δεν επιθυμεί την κοινωνία του μετά του Θεού. Η πνευματική ζωή δεν είναι παρά ένας διαρκής αγώνας της εν Χριστώ οικείωσης, στο να προσεγγίσουμε όλο και περισσότερο τον Πλάστη μας. Ο πλούσιος της περικοπής τον απομάκρυνε με την υλιστική πορεία του, ενώ ο πτωχός Λάζαρος τον είλκυσε με τις δοκιμασίες και τις θλίψεις του. Στήριγμά του και βακτηρία ο πανοικτίρμων Κύριος!

Το ίδιο συμβαίνει και με τους σήμερα εορταζόμενους αγίους. Προβάλλοντας η Αγία μας Εκκλησία τους αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό, τους εξ Ασίας, μας υπενθυμίζει ότι η «εξ ύψους βοήθεια» φανερώνεται στον κόσμο και μέσα από τη ζωή και τα έργα των αγίων μας. Πόσους θεράπευσαν όχι μόνο με τα τότε ιατρικά μέσα, αλλά κυρίως με τη δυνατή προσευχή τους; Πόσους κατάφεραν να γιατρέψουν χρησιμοποιώντας ως φάρμακο μόνο το ζωοποιό όνομα του Χριστού; Αδιάλειπτο μέλημά τους η ανακούφιση του πάσχοντος αδελφού και η θεραπεία της κάθε αρρώστιας. Το αξιομνημόνευτο δε είναι ότι αυτή η θαυματουργική δύναμή τους» συνεχίστηκε και μετά θάνατον διαμέσου των χαριτόβρυτων λειψάνων τους. Έτσι σπεύδουμε ακόμη και σήμερα να τους παρακαλέσουμε να επισκέπτονται και τις δικές μας ασθένειες, δωρίζοντάς μας την ποθητή ψυχοσωματική ίαση.

Ζώντας σε χαλεπούς καιρούς, όπου προτάσσονται τα κοσμικά θέλγητρα και παραχαράσσονται οι πνευματικές αξίες, έχουμε χρέος να συνταχθούμε με τον Σωτήρα Χριστό. Εξάλλου μην λησμονούμε πως ο Θεός είναι διαρκώς δίπλα μας και θέλει τη σωτηρία μας. Εάν φέρουμε στη σκέψη μας το όνομα του Κυρίου μας, θα μας διαλύσει κάθε προβληματισμό ή αμφιβολία μας. «Εμμανουήλ», το οποίο σημαίνει ο Θεός μαζί μας! Ο Χριστός φθάνει στη γη για να μας συντροφεύσει όλες τις ημέρες της ζωής μας. Το αν με τις ανίερες και βέβηλες πράξεις μας απομακρύνουμε τη Χάρη του Θεού από πάνω μας, φταίχτες είμαστε εμείς. Ας το βάλλουμε λοιπόν στην καρδιά μας: «ο Χριστός διαρκώς είναι εν μέσω ημών!» Γένοιτο!